Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
1455 treff

Nynorskordboka 1455 oppslagsord

så 4

verb

Opphav

norrønt sá

Tyding og bruk

  1. leggje korn eller frø i jorda
    Døme
    • så (korn, frø);
    • nybrotet vart sådd til med timotei
    • fordele frø i sårader
      • så gulrot
    • strø ut
      • så kunstgjødsel
  2. leggje spira til
    Døme
    • så hat, tvil;
    • som ein sår, skal ein hauste
Artikkelside

så 1

substantiv hokjønn

Opphav

norrønt sáð; samanheng med såd

Tyding og bruk

  1. trevl, flis av skalet på korn;
    kli i mjøl(mat)
  2. skal, hylster kring korn
  3. ørande lite grann
    Døme
    • matså;
    • dei hadde ikkje såa i huset – dei var heilt matlause
Artikkelside

så 2

substantiv hankjønn

Opphav

norrønt sár

Tyding og bruk

stort trekar med to hankar;
Artikkelside

så 3, so

konjunksjon

Tyding og bruk

innleier ei hovudsetning som uttrykkjer følgje, resultat eller konklusjon av det føregåande
Døme
  • han er bortreist, så han kan ikkje kome;
  • du er jo fødd her, så du kjenner vel alle?
  • det byrja å snø, så vi gjekk ikkje ut likevel

Faste uttrykk

  • så det så
    brukt for å seie at ein ikkje vil ha meir diskusjon
    • du kan ikkje bevise noko. Så det så!
Artikkelside

så 4, so 2

subjunksjon

Tyding og bruk

  1. innleier ei leddsetning som uttrykkjer føremål eller intensjon;
    med det føremål at;
    Døme
    • han tek på seg varme klede så han ikkje skal fryse;
    • ho løfta han opp så han kunne klappe sebraen
  2. innleier ei leddsetning som uttrykkjer følgje, resultat eller konklusjon av det føregåande;
    med det resultatet at;
    Døme
    • ver varsam så du ikkje slår deg
Artikkelside

so, så 3

adverb

Opphav

norrønt svá

Tyding og bruk

  1. på den eller den måten;
    laga på den eller den måten;
    Døme
    • så skal du gjere;
    • nei, ikkje så;
    • ho visste det vel, elles hadde ho ikkje sagt så;
    • vegen er ikkje så at ein kan køyre;
    • som sagt, så gjort;
    • dei seier så;
    • så stor som så;
    • var det så du sa?
    • anten det går så eller så;
    • og vel så det;
    • det er så si sak
    • som det no er laga;
      likevel, enda (4
      • eg mista mykje, men så fekk eg da noko att;
      • visst er det dyrt, men så er det da godt;
      • så vart det da enden!
      • så, du kom da att?
    • da (3, derfor, dermed, altså
      • eg kom sist, og så kan du vite kva eg fekk;
      • ho hadde ikkje pengar, og så var det inga råd;
      • kom hit, så skal du sjå;
      • når du ikkje vil, så;
      • så er den saka avgjord;
      • om ikkje i dag, så i morgon;
      • kom, om så berre for ei lita stund
    • i det høvet, da
      • gjer det, så er du snill;
      • vil du, så kan du
    • på det tidspunktet
      • så ein dag kom dei;
      • da så jula kom, sette kulda inn
    • deretter
      • først hit, så dit
    • snart
      • så var det det eine, og så var det det andre
    • dertil
      • grønsaker er godt, og så er det sunt
  2. (til adjektiv eller adverb:) i den eller den grad;
    i høg grad, meir enn ein hadde venta
    Døme
    • så mykje at det er nok;
    • dobbelt så stor som hine;
    • det var ikkje så vel;
    • så fager og ung;
    • ver så god, snill, venleg;
    • nei, så hyggjeleg, leitt;
    • nei, så sanneleg;
    • det er ikkje så sikkert;
    • han er så redd;
    • det vart så seint;
    • dei lo så smått;
    • ha det så godt;
    • så lenge du vart;
    • så snart;
    • det regnar så;
    • det svir så
  3. som konjunksjon, om føremål:
    Døme
    • send det hit, så eg får sjå det
    • om følgje:
      • ver varsam, så du ikkje slår deg
  4. peikande pronomen:
    Døme
    • i så fall;
    • i så måte
  5. som interjeksjon:
    Døme
    • så, så, ikkje gråt;
    • så, du visste ikkje det

Faste uttrykk

  • berre så vidt
    knapt nok, på hekta (at …)
  • og så vidare
    brukt for å ramse opp noko (kjend);
    og så bortetter;
    forkorta osv.
  • om så er
    viss det no er slik (som nett nemnd)
    • eg kan gjerne arbeide heile natta, om så er
  • så som så
    ikkje særleg bra
    • eksamen gjekk så som så
Artikkelside

ymis

adjektiv

Opphav

norrønt ýmiss, ímiss, fleirtal ýmsir, ýmissir

Tyding og bruk

  1. skiftande, forskjellig
    Døme
    • ymist innhald;
    • det er så ymist med det;
    • det vart gjort på ymist vis;
    • ymse sider av saka;
    • opplesing, leik og ymist anna
    • brukt som adverb:
      • dei såg no likevel ymist på den saka
  2. Døme
    • eit ymist vêr;
    • han har berre ei ymis tru på den karen;
    • det er ymist om du får sjå meg meir
  3. i fleirtal: nokre, fleire, visse
    Døme
    • i ymse høve kan vel det vere rett
  4. brukt som substantiv: forskjellige saker
    Døme
    • under posten ymse på sakslista
Artikkelside

gønne

gønna

verb

Opphav

av engelsk gun

Faste uttrykk

  • gønne på
    gjere så sterk innsats som ein greier;
    gje alt, køyre på
Artikkelside

gønne på

Tyding og bruk

gjere så sterk innsats som ein greier;
gje alt, køyre på;
Sjå: gønne
Artikkelside

tonic

substantiv hankjønn

Opphav

av engelsk ‘tonic’; frå gresk tonikos ‘å spenne’

Tyding og bruk

  1. leskedrikk (1) med kolsyre brukt som blandevatn i drinkar
    Døme
    • blande seg ein gin og tonic;
    • hell først gin, så tonicen i glaset
Artikkelside
Side 1 av 146