Avansert søk

Nynorskordboka 21 oppslagsord

konsistens

substantiv hankjønn

Opphav

gjennom tysk, frå mellomalderlatin; av latin consistere ‘stanse, stå fast’

Tyding og bruk

grad av fastleik i ein masse
Døme
- stoffa har ulik konsistens;
- vere laus i konsistensen;
- fisken er fast i konsistensen
i overført tyding: det å vere konsistent (2)
Døme
- mangle ideologisk konsistens

trå 2

adjektiv

Opphav

norrønt þrár

Tyding og bruk

som går seint på grunn av ei eller fleire hindringar;
sein, treg, tung
Døme
- få ein trå start;
- ei trå dør;
- vere trå til å lære
med vond smak eller konsistens;
harsk, beisk, ul (2
Døme
- trå sild;
- trått kjøt
som ikke gjev etter;
sta (2), fast (3)
Døme
- vere trå til å arbeide;
- vere trå på sitt

Faste uttrykk

gå trått
- gå føre seg med lite fart eller framdrift;
  gå tregt
  det gjekk trått med salet av bustaden
- kjennast tungt
  dagane går trått for tida
tidt og trått
ofte, jamt
kome både tidt og trått
trå mage
forstopping;
treg mage
trå masse
treg masse
trått føre
føre som gjer det tregt eller vanskeleg å ta seg fram
regnet gav trått føre i skiløypa

treaktig

adjektiv

Tyding og bruk

med form som eit tre (1
Døme
- ein treaktig busk
som har konsistens som tre (1, 2);
treen (1), trevoren
Døme
- ein treaktig stengel

ufrisk

adjektiv

Tyding og bruk

om mat og drikke: som har tapt seg i smak, lukt, farge eller konsistens;
ikkje frisk (2, 1);
skjemd (2, 2)
Døme
- ufrisk mjølk;
- ufrisk smak
om luft, lukt eller liknande: ikkje rein og forfriskande;
tung, kvalm
Døme
- ufrisk pust;
- ufrisk luft
om (hud)farge: utan friskleik;
bleik, gusten
ikkje frisk (2, 4);
sjuk (1)
Døme
- vere ufrisk i magen
i overført tyding: skadeleg, nedbrytande
Døme
- ufriske stader

jamn

adjektiv

Opphav

norrønt jafn

Tyding og bruk

utan humpar og søkk;
slett, flat
Døme
- ei jamn overflate;
- ein jamn kant;
- vegen er jamn og fin
likt fordelt eller like tjukk overalt
Døme
- leggje på eit jamt lag med sand;
- ein jamn tråd
- brukt som adverb
  så kornet jamt
med einsarta konsistens eller struktur
Døme
- bland ingrediensane saman til ein jamn masse
utan avbrot og utan merkande endring i intensitet;
vedvarande, ubroten;
regelviss
Døme
- jamn vind;
- halde jamn fart;
- regne jamt;
- det jamne slitet;
- ei jamn utvikling;
- med jamne mellomrom
like eins;
like stor, sterk, gjæv eller liknande
Døme
- dei er jamne i styrke;
- dei to konkurrentane var heilt jamne
allmenn, vanleg;
middels;
enkel (3)
Døme
- den jamne levemåten;
- det var jamne folk;
- dei kom frå jamne kår
brukt som adverb: akkurat (1)
Døme
- det blir 500 kr jamt
brukt som adverb: ofte, alltid
Døme
- jamt er det slik

Faste uttrykk

den jamne mann og kvinne
vanlege folk;
folk flest
jamne tal
tal som kan delast på to utan brøk;
partal
jamt og samt
støtt og stadig
jamt og trutt
utan avbrot;
stadig, konstant
utgiftene stig jamt og trutt
jamt over
stort sett, til vanleg;
gjennomsnittleg
dei brukte jamt over 200 kroner til mat om dagen
jamt slutt
heilt slutt
på det jamne
av vanleg, ordinært eller middels slag
resultata låg på det jamne

svampaktig

adjektiv

Tyding og bruk

porøs, svampete

Døme

torv med svampaktig konsistens

sløsj, slush

substantiv hankjønn

Opphav

frå engelsk

Tyding og bruk

leskedrikk med konsistens som sørpe (1, 1)
Døme
- sløsj med colasmak;
- unne seg ein sløsj når det er fint vêr
tjuktflytande, isaktig væske;
sørpe (1, 1), slaps
Døme
- snøen vart til sløsj

tettvaksen

adjektiv

Tyding og bruk

som er dekt av eit stort tal av noko og med små mellomrom;
tett (3)
Døme
- tettvaksen skog
med fast konsistens
Døme
- tettvaksen ved
firskoren, undersetsig, tettbygd (2)
Døme
- ein tettvaksen kropp

inkonsistens

substantiv hankjønn

Opphav

frå nylatin; jamfør in- og konsistens

Tyding og bruk

skort på samanheng eller samsvar

Døme

ein inkonsistens i livsførselen

kremaktig

adjektiv

Tyding og bruk

med konsistens som krem (1)

Side 1 av 3

Resultat per side: