Gå til hovedinnhold
Tilgjengelighet
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Enkelt søk
Om avansert søk
14 treff

Nynorskordboka 14 oppslagsord

innvigd

adjektiv

Opphav

jamfør innvie

Tyding og bruk

  1. som er vigd
    Døme
    • liggje i innvigd jord
  2. brukt som substantiv: person som har fått del i noko som ikkje er vanleg kjent
    Døme
    • berre nokre få innvigde visste om det
Artikkelside

innvie

innvia

verb

Opphav

etter tysk einweihen

Tyding og bruk

  1. Døme
    • innvie ei kyrkje;
    • innvie ein prest til biskop
  2. høgtideleg opne for å ta i bruk (til dømes bygning eller idrettsplass)
    Døme
    • innvie det nye samfunnshuset
  3. gje nokon del i noko som elles ikkje er vanleg kjent;
    fortelje om
    Døme
    • eg innvigde henne i løyndomen
Artikkelside

inne

adverb

Opphav

norrønt inni; i tydinga ‘på moten’ frå engelsk

Tyding og bruk

  1. i det indre av, innanfor grensa av noko (i hus, rom eller liknande)
    Døme
    • halde seg inne;
    • inne i byen;
    • bu inne i landet;
    • det var nokon inne i huset;
    • det var ingen inne
  2. nær ved, attmed
    Døme
    • båten låg inne ved land
  3. ved målet;
    Døme
    • dei var inne i byen klokka ti
  4. om tid: komen, innleidd
    Døme
    • tida er inne;
    • ei ny tid er inne
  5. kjend med, innvigd
    Døme
    • vere godt inne i ei sak
  6. på moten;
    Døme
    • gjenbruk er inne for tida

Faste uttrykk

  • ha forma inne
    vere i form
  • halde seg inne med
    syte for å vere god ven med
    • det er best å halde seg inne med sjefen
  • sitje inne
    vere i fengsel
  • sitje inne med
    rå eller disponere over;
    ha
    • sitje inn med alle svara
  • sitje langt inne
    vere vanskeleg å oppnå
    • sigeren sat langt inne
  • stå inne for
    garantere for
  • vere inne på
    snakke om
Artikkelside

vievatn

substantiv inkjekjønn

Opphav

etter latin aqua lustralis

Tyding og bruk

om katolske forhold: innvigd vatn, tilsett salt, brukt som symbol på åndeleg reinsing;
Artikkelside

uinnvigd

adjektiv

Tyding og bruk

  1. som ikkje er vigd
    Døme
    • uinnvigde biskopar
  2. som er uvitande om (noko som er kjent berre i visse krinsar);
    som ikkje er innvigd
    Døme
    • uinnvigde lesarar
    • brukt som substantiv:
      • sjargongen er uskjønleg for uinnvigde
Artikkelside

medvitande, medvetande

adjektiv

Tyding og bruk

som saman med andre veit om eller er innvigd i ein løyndom
Døme
  • dei var medvetande om samansverjinga
Artikkelside

esoterikar

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

person som er innvigd i hemmeleg kunnskap;
Artikkelside

adept

substantiv hankjønn

Uttale

adepˊt

Opphav

av latin adeptus ‘som har oppnådd’

Tyding og bruk

  1. person som er innvigd i ein (hemmeleg) orden eller sjeldan vitskap
  2. i mellomalderen: alkymist
  3. allvitar, (sjølvoppnemnd) ekspert
  4. Døme
    • mentor og adept møtest ofte
Artikkelside

hemmeleg

adjektiv

Opphav

gjennom bokmål, frå dansk, jamfør norrønt heimiligr ‘heimsleg, særskild, privat’; opphavleg av lågtysk he(i)m(e)lik ‘som høyrer til heimen, familien, fortruleg’

Tyding og bruk

  1. som berre er kjend av éin eller ein liten, innvigd krins
    Døme
    • ha hemmelege planar;
    • halde hemmelege val;
    • dei hadde eit hemmeleg teikn;
    • slottet er fullt av hemmelege gangar;
    • ein hemmeleg agent;
    • halde noko hemmeleg
  2. som ikkje visest;
    Døme
    • nære eit hemmeleg hat mot nokon;
    • eg er hemmeleg forelska i han
Artikkelside

augur

substantiv hankjønn

Uttale

auguˊr

Opphav

frå latin ‘fugletydar, teikntydar’

Tyding og bruk

  1. romersk prest som tok varsel for staten mellom anna av fugleskrik og fugleflog
  2. ironisk: person med særleg innsikt;
    ein som er innvigd
    Døme
    • augurane i leiinga
Artikkelside
Side 1 av 2