Avansert søk

Nynorskordboka 265 oppslagsord

få 2

verb

Opphav

norrønt fá

Tyding og bruk

ta imot, bli gjeven, skaffe seg, kome til å ha
Døme
- få pengar;
- denne får du heilt gratis;
- ho fekk jobb;
- dei har fått mange barn;
- dette produktet er ikkje lenger å få;
- få melding om møtet;
- få ein idé;
- få frekner;
- få svar;
- få seg utdanning;
- få hjelp;
- få smør når ein kjernar;
- få bruk for kniv;
- få god råd;
- få tilbod om reise;
- få oppdraget;
- få i oppgåve å gjere noko;
- få det som ein vil
bli utsett for, pådra seg
Døme
- få feber;
- få rifter;
- få skikkeleg vondt;
- få ballen i hovudet;
- få juling;
- no har eg fått nok!
oppnå moglegheit eller tillating til;
vere forunnt
Døme
- får eg kome?
- få sjå!
- eg får ikkje for foreldra mine;
- få vere i fred;
- om vi får leve så lenge
kome til å
Døme
- vi får sjå korleis det går
greie eller slumpe til å gjere, oppnå, fullføre, gjennomføre, påverke
Døme
- få problemet vekk;
- få opp døra;
- få ned maten;
- få i seg grauten;
- få ut flisa frå fingeren;
- få inn eit slag;
- få på seg jakka;
- få i stand den øydelagde bilen;
- få liv i nokon;
- få orden på rotet;
- få laus steinen
vere nøydd til, måtte, burde
Døme
- han fekk pent vente;
- du får ta den støyten;
- no får du roe deg
måtte, kunne
Døme
- vi får vel gå;
- du får helse;
- de får ha det;
- vi får vone det går bra;
- da får det heller vere

Faste uttrykk

få att
bli gjeven noko som ei følgje av noko ein har gjort
berre vent, du skal nok få att for den elendige framferda di!
ho opplever at ho får att for innsatsen
få bukt med
vinne over;
bli herre over
få bukt med kriminaliteten
få for seg
tenkje den tanken (at …);
innbille seg (at …)
korleis kunne dei få det for seg at det var lurt å gå på skitur i storm?
få fram
uttrykkje, seie
få fram ein viktig bodskap;
han fekk så vidt fram ein lyd
få frå
hindre nokon frå å gjere noko
politiet gjorde eit siste forsøk på å få han frå å skyte
få igjen
bli gjeven noko som ei følgje av noko ein har gjort
han opplever at han får igjen for innsatsen;
berre vent, du skal nok få igjen for det du gjorde mot meg
få noko på
prove nokon skyldig
få så øyra flagrar
bli kraftig irettesett;
få sterk kritikk
få til
greie, lykkast med, oppnå
får du til reknestykka?

få 3

verb

Opphav

norrønt fá ‘måle, pryde’

Tyding og bruk

bleikje (2
Døme
- få lakenet i sola
bløyte og løyse opp;
røyte (3, 2)
Døme
- få hamp;
- få bast

få 1

adjektiv

Opphav

norrønt fár

Tyding og bruk

som finst berre i lite tal;

ikkje mange

Døme

ein mann av få ord;
det blir færre og færre bønder;
dette huset har færrast rom

brukt som substantiv
- ho er snill som få;
- ei ordning for dei få;
- dei færraste har høyrt om dette

fådd 2

adjektiv

Opphav

perfektum partisipp av få (

Tyding og bruk

bleikt;
falma, vissen
Døme
- fådd tøy, gras
sjukleg å sjå til;
bleik, gusten

rutine

substantiv hankjønn

Opphav

frå fransk; opphavleg ‘kunnskap om ruta’

Tyding og bruk

evne eller dugleik ein har fått gjennom øving;
røynsle, øving;
jamfør rutinert
Døme
- ho har mange års rutine med slike operasjonar;
- laget manglar rutine
fast måte å gjere noko på;
plan ein følgjer regelmessig eller i bestemte situasjonar
Døme
- vi har ein fast rutine, han lagar middag og eg dekkjer bordet;
- avdelinga har faste rutinar ved nytilsetjingar;
- rutinen var å sove i seks timar og arbeide i seks
mekanisk, automatisert handling eller framferd;
vane (1), tralt
Døme
- ekteskapet har vorte rein rutine;
- å setje på kaffien om morgonen var ein rutine
i IT: samling instruksar i eit datamaskinprogram

varsellampe

substantiv hankjønn eller hokjønn

Tyding og bruk

lampe som brukast til varsling
Døme
- varsellampene fekk hindra bilistar i å køyre inn i tunnelen
i overført tyding: teikn på at noko uynskt kjem til å skje
Døme
- omsetningssvikt har fått varsellampene til å blinke

fanden 1

substantiv ubøyeleg

Opphav

truleg av frisisk fannen ‘freistar’

Tyding og bruk

personifikasjon av det vonde;
i bunden form eintal: Guds motstandar, Djevelen
Døme
- han fryta verken Gud eller Fanden
brukt i banning;
faen (1, 1), fan (2
Døme
- fanden ta dykk!
- sjå for fanden til å kome deg vekk herifrå!

Faste uttrykk

dra fanden i vald
fare langt bort
fanden er laus
alt går gale
fanden og hans oldemor
alle vonde krefter
fanden veit
kven veit;
det er uvisst
fanden veit kor han er blitt av
før fanden har fått sko på
svært tidleg på dagen
gje fanden veslefingeren
gje litt etter
måle fanden på veggen
svartmåle stoda eller framtida
som fanden les Bibelen
på ein vrang og vondsinna måte eller på ein måte som er til fordel for ein sjølv

tyn

substantiv inkjekjønn

Opphav

Tyding og bruk

sterk kritikk
Døme
- storbankane har fått mykje tyn dei siste åra
mobbing, erting
Døme
- han måtte tole tyn frå ein lagkamerat

veslebror

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

yngre eller yngste bror;
litlebror
i overført tyding: part som er mindre eller underlegen samanlikna med ein annan part
Døme
- den romslege bilmodellen har fått ein mindre og meir praktisk lillebror

sending

substantiv hokjønn

Opphav

norrønt sending

Tyding og bruk

det å sende noko
Døme
- sending av bagasjen
kringkasting av program (4)
Døme
- eg høyrer mykje på lokale sendingar;
- han hadde si siste sending som programleiar
noko som blir sendt på éin gong;
parti (3), ladning (3)
Døme
- få ei sending med kjøt
om eldre forhold: matvarer som folk tok med til dømes til bryllaup eller til ei kvinne som nyleg hadde fått barn;
gåve (1)
Døme
- gå med sending;
- ha med sending

Side 1 av 27

Resultater per side: