Avansert søk

Ett treff

Nynorskordboka 34 oppslagsord

dam 1

substantiv hankjønn

Opphav

norrønt damm

Tyding og bruk

  1. naturleg vassamling i lendet;
    lita tjørn;
    Døme
    • vasse i ein dam;
    • det lagar seg dammar
  2. oppbygd stenge for vatn, oftast i ei elv, for å få jamn vassføring til fløyting eller kraftverk, eller for å hindre skadeflaum;
    Døme
    • byggje ein dam;
    • i området ligg fleire viktige dammar
  3. kunstig vassamling bak ein dam (1, 2)
    Døme
    • byen får drikkevatn frå dammen
  4. opphoping av væske
    Døme
    • ein dam av mjølk på golvet;
    • sølet la seg i ulike dammar på bordet

Faste uttrykk

  • over dammen
    over Atlanterhavet, i Nord-Amerika
    • vere på utveksling over dammen;
    • reise med båt over dammen

dam 2

substantiv hankjønn

Opphav

av fransk jeu de dame ‘damespel’

Tyding og bruk

spel for to personar med sjakkbrett og 24 brikker
Døme
  • ta eit slag dam etter middagen

over dammen

Tyding og bruk

over Atlanterhavet, i Nord-Amerika;
Sjå: dam
Døme
  • vere på utveksling over dammen;
  • reise med båt over dammen

lense 1

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

kjede, lenkje eller liknande til å samle opp og hindre spreiing av materiale som flyt på vatnet
Døme
  • leggje ut lenser;
  • dam med sluseverk og lense

skådam

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

dam (1, 2) som er oppdemd av plankar som ligg på skå

øse 2

substantiv inkjekjønn

Opphav

av os (2

Tyding og bruk

  1. bekke- eller elvemunning;
  2. opning for vatnet i ein dam

økosystem

substantiv inkjekjønn

Opphav

av øko- (2)

Tyding og bruk

samfunn av levande organismar i vekselverknad med kvarandre og med omgjevnaden innanfor eit bestemt område (til dømes ein dam, ein skog osv.)

plaskedam

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

grunn dam der småbarn kan plaske og leike seg

demning

substantiv hankjønn eller hokjønn

Tyding og bruk

forbygging som stengjer eller regulerer strøyminga av vatn i ei elv eller liknande;
Døme
  • byggje nye demningar;
  • stien flatar ut oppe ved demninga

depel

substantiv hankjønn

Opphav

jamfør norrønt leirdepill ‘leirflekk’

Tyding og bruk

Døme
  • ein depel på vegen