Gå til hovedinnhold
Tilgjengelighet
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Enkelt søk
Om avansert søk
Ett treff

Nynorskordboka 210 oppslagsord

verk 2

substantiv inkjekjønn

Opphav

norrønt verk, samanheng med virke; vyrke (1 og yrke (2

Tyding og bruk

  1. (det å gjennomføre eit) arbeid;
    Døme
    • setje i verk ein plan, eit tiltak;
    • gå (hardt, varsamt) til verks;
    • leggje siste hand på verket – fullføre;
    • setje krona på verket
  2. resultat eller verknad av eit arbeid
    Døme
    • ein manns verk;
    • samla verk av Uppdal;
    • grottene er naturens eige verk
  3. industrianlegg;
    anlegg som leverer noko, til dømes vatn, elektrisk kraft
    Døme
    • aluminiumsverk;
    • jernverk;
    • kraftverk;
    • vassverk;
    • Løkken Verk
  4. maskineri, drivgreie, mekanisme
    Døme
    • teljeverk;
    • treskjeverk;
    • urverk
  5. offentleg institusjon som utfører tekniske og/eller praktiske samfunnsoppgåver;
    Døme
    • postverk;
    • televerk
  6. Døme
    • reisverk;
    • rekkverk
  7. vare som er laga av naturprodukt
    Døme
    • pelsverk
  8. noko som dannar eit (dekorativt) mønster (4)
    Døme
    • flettverk
  9. brei, heilskapleg framstilling;
    Døme
    • avtaleverk;
    • bladverk;
    • bøyingsverk;
    • diktverk;
    • formelverk;
    • leseverk

Faste uttrykk

  • skri til verket
    ta til med noko;
    byrje
    • dei skreid til verket med sag, kniv og navar
Artikkelside

oppfylle

oppfylla

verb

Tyding og bruk

sørgje for at ei handling eller eit tilhøve svarer til krav eller ynske som er sette fram;
stette, tilfredsstille;
gå med på
Døme
  • søkjaren oppfyller alle krava;
  • oppfylle eit ynske;
  • dei oppfylte alle lovnadene
Artikkelside

operasjon

substantiv hankjønn

Opphav

frå latin; jamfør operere

Tyding og bruk

  1. kirurgisk inngrep
    Døme
    • ta ein operasjon
  2. militær verksemd;
    flytting og gruppering av større troppestyrkar
    Døme
    • ein militær operasjon;
    • han miste livet under krigen i ein operasjon på norskekysten
  3. godt førebudd handling eller tiltak med eit visst føremål
    Døme
    • dristige operasjonar i Arktis
  4. det å utføre ei matamatisk utrekning
Artikkelside

motiv

substantiv inkjekjønn

Opphav

gjennom fransk, frå mellomalderlatin, av motivus ‘som set i rørsle, drivande’; samanheng med mosjon

Tyding og bruk

  1. grunn til at ein gjer noko;
    tildriv, drivkraft, føremål
    Døme
    • motiva for ei handling;
    • motivet for eit brotsverk;
    • handle ut frå edle motiv
  2. i jus: grunngjeving for eit lovframlegg;
    samla førearbeid til ei lov
  3. emne for ein litterær tekst eller eit kunstverk
    Døme
    • bergtaking er eit vanleg motiv i folkevisene
  4. det som er avbilda eller framstilt til dømes på eit fotografi, i eit målarstykke eller som skulptur
    Døme
    • eit godt motiv;
    • målarstykke med motiv frå eldre bydelar
  5. i musikk: kort tonerekkje;
    minste melodiske eller rytmiske eining i ein komposisjon
Artikkelside

omsetje, omsette

omsetja, omsetta

verb
kløyvd infinitiv: -a

Tyding og bruk

  1. gjere seg av med;
    selje
    Døme
    • omsetje varer
  2. føre over til ei anna form
    Døme
    • omsetje pengar i varer;
    • dei omset planane i handling
  3. gje att noko i tale eller skrift frå eit mål til eit anna;
    setje om
    Døme
    • omsetje ei bok;
    • omsetje til norsk;
    • teksten er omsett frå bokmål til nynorsk
  4. skrive om
    Døme
    • omsetje byråkratspråket til skjøneleg mål
Artikkelside

-ist

substantiv hankjønn

Opphav

gjennom latin -ista; frå gresk -istes

Tyding og bruk

  1. suffiks brukt til å lage substantiv som er nemning for person med ein viss handlemåte, tenkjemåte, karakter, tilhug og liknande;
  2. suffiks brukt for å lage substantiv som er nemning for person som er tilhengjar av ei viss åndeleg eller ideologisk rørsle, ein viss doktrine og liknande;
  3. suffiks brukt til å lage substantiv som er nemning for person som driv med vitskap, yrke, kunst, hobby, utfører ei handling og liknande;
Artikkelside

fiendtleg, fiendsleg

adjektiv

Tyding og bruk

  1. merkt av fiendskap;
    Døme
    • ei fiendtleg handling;
    • fiendtlege haldningar;
    • vere fiendtleg mot motstandaren
    • brukt som adverb
      • vere fiendtleg innstilt mot noko
  2. som gjeld, høyrer til eller går ut frå fienden i krig
    Døme
    • ein fiendtleg hær;
    • fiendtlege flåtar
Artikkelside

mottrekk

substantiv inkjekjønn

Opphav

av mot (3 og trekk (3

Tyding og bruk

  1. sjakktrekk som skal hindre verknaden av eit farleg trekk frå motspelaren
    Døme
    • eit overraskande mottrekk
  2. handling som skal gjere til inkjes eller svekkje verknaden av noko;
    Døme
    • arbeidsgjevarane vedtok lockout som eit mottrekk mot streiken
Artikkelside

nestekjærleg

adjektiv

Opphav

av neste (1

Tyding og bruk

som elskar medmenneska sine;
Døme
  • ei nestekjærleg handling
Artikkelside

lettsindig

adjektiv

Opphav

etter tysk leichtsinnig

Tyding og bruk

Døme
  • lettsindig ungdom;
  • ei lettsindig handling
  • brukt som adverb:
    • det var lettsindig gjort
Artikkelside
Side 4 av 21