Gå til hovedinnhold
Tilgjengelighet
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Enkelt søk
Om avansert søk
108 treff

Bokmålsordboka 1 oppslagsord

tander

adjektiv

Opphav

fra fransk; av latin tener ‘sart, sped’

Betydning og bruk

Eksempel
  • se tander og svak ut;
  • tander hud – ømfintlig, sensibel;
  • en tander person – fintfølende
Artikkelside

Nynorskordboka 107 oppslagsord

tene 1

tena

verb

Opphav

norrønt þjóna, þéna

Tyding og bruk

  1. ha inntekt, få pengar for utført arbeid;
    med arbeid skaffe seg (inntekt til livsopphald);
    få, ha som inntekt av stilling, arbeid
    Døme
    • han hadde byrja å tene sjølv;
    • tene godt, dårleg;
    • tene til livsopphaldet;
    • tene sitt (daglege) brød;
    • tene gode pengar;
    • tene 100 000 kr i året
    • i uttrykk:
      • tene på prisauken;
      • tene på krigen
  2. ha stilling, vere tilsett hos, vere knytt til (som underordna, for løn)
    Døme
    • han hadde tent familien i mange år
    • vere tilsett for å utføre arbeid (særleg i eit hus eller på ein gard)
      • tene på ein gard;
      • tene som hushjelp
    • verke for, setje kreftene sine inn for
      • tene eit parti;
      • tene ei sak
  3. stille seg eller stå til rådvelde for
    Døme
    • tene fedrelandet
  4. Døme
    • dette tener ikkje henne til ære
      • kottet får tene som loftsbu
      • det tener ikkje til noko
  5. Døme
    • dette tener best dei norske interessene
    • verke til å nå eller oppfylle
      • tene eit føremål

Faste uttrykk

  • tene på
    • ha økonomisk utbyte av
      • butikken tente på å utvide vareutvalet
    • ha føremon av
      • dei vil tene på å tenkje seg om fleire gongar
  • tene til
    verke, hjelpe til å oppnå, skaffe, sikre
  • tene til
    • gjere nytte som;
      fungere som
      • bussen tener til erstatning for toget
    • vere godt for;
      ha til hensikt
      • kva skal det heile tene til?
  • tene til
    ha som fornuftig føremål, vere godt for
  • vere tent med
    ha nytte, fordel av
    • alle er tente med å få ei ny løysing;
    • arbeidarane er ikkje tente med vanstyre
Artikkelside

tene 2

tena

verb

Tyding og bruk

Artikkelside

ikkje ha/tene til salt i maten

Tyding og bruk

vere svært fattig, tene svært dårleg;
Sjå: salt
Døme
  • eg hadde ikkje til salt i maten;
  • dei tener ikkje til salt i maten
Artikkelside

optisk instrument

Tyding og bruk

instrument som tener til hjelpemiddel for auget, til dømes briller, kikert, mikroskop;
Sjå: optisk
Artikkelside

åndeleg føde

Tyding og bruk

noko som tener til inspirasjon;
Sjå: føde
Artikkelside

målestav

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

  1. stav med skala for lengdemåling;
  2. noko som tener til samanlikning;
    Døme
    • dei var rike etter målestaven i datida;
    • bruke fråværestatistikken som målestav på helsetilstanden
  3. forhold mellom ei viss lengd på eit kart, ei teikning eller liknande og tilsvarande lengd i røynda;
    Døme
    • biletet av fuglen er i målestav 1 : 3;
    • ein modell i full målestav;
    • når målestaven på kartet er 1 : 50 000, svarer 1 cm på kartet til 50 000 cm, dvs. 500 m, i terrenget
  4. linje som viser målestav (3) på kart, teikning eller liknande;
  5. Døme
    • ein produksjon i stor målestav
Artikkelside

narrespegel

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

noko som gjev eit forvridd eller ukorrekt bilete av verkelegheita
Døme
  • sosiale medium tener stundom som ein narrespegel
Artikkelside

skjerm

substantiv hankjønn

Opphav

frå lågtysk

Tyding og bruk

  1. innretning som tener til vern mot noko
    Døme
    • brette opp skjermen på lua
  2. flate av glas, metall eller liknande på fjernsyn eller elektronisk eining
    Døme
    • bruke tid framfor skjermen;
    • skjermen på ein mobiltelefon
  3. blomsterstand med fleire blomsterstilker frå same punktet
Artikkelside

merking

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

  1. det å merkje (1)
    Døme
    • merking av varer
  2. noko som tener til å merkje noko
Artikkelside

båre 1, bår

substantiv hokjønn

Opphav

norrønt barar, barir, bǫrur, av lågtysk bare; samanheng med bere (3

Tyding og bruk

  1. berereiskap av to parallelle stenger samanbundne med noko som tener til bereflate
    Døme
    • leggje den skadde på båra
  3. Døme
    • leggje ein krans på båra
Artikkelside
Side 1 av 11