Gå til hovedinnhold
Tilgjengelighet
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Enkelt søk
Om avansert søk
380 treff

Bokmålsordboka 2 oppslagsord

Nynorskordboka 378 oppslagsord

oldis

substantiv hankjønn

Opphav

jamfør -is

Tyding og bruk

gammal person;
Døme
  • ein gjeng oldisar på tur
Artikkelside

olding

substantiv hankjønn

Opphav

jamfør norrønt ǫldungr ‘gjæv mann’

Tyding og bruk

svært gammal mann;
Døme
  • ein grå olding
Artikkelside

offerstad

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

stad der ein ber fram offer (1)
Døme
  • ein gammal samisk offerstad
Artikkelside

old-

prefiks

Opphav

truleg av lågtysk olt ‘gammal’, jamfør engelsk old; samanheng med norrønt ǫld ‘tidsalder’, alder og ale

Tyding og bruk

som stammar frå eller gjeld svært gammal tid;
i ord som oldfunn og oldtid
Artikkelside

paladin

substantiv hankjønn

Opphav

gjennom italiensk eller fransk; frå latin palatinus ‘embetsmann ved hoffet’

Tyding og bruk

  1. i gammal fransk heltedikting: kvar av dei tolv riddarane i følgjet til Karl den store;
    helt (1) som kjemper mot urett
  2. ukritisk tilhengjar;
    følgjesvein, våpendragar (1)
Artikkelside

overtru

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

  1. tru på overnaturlege makter i strid med den rådande religiøse og vitskaplege meininga
    Døme
    • kjempe mot gammal overtru
  2. altfor stor tillit;
    blind, naiv tru
    Døme
    • ha overtru på kva ein kan få gjort for pengar
Artikkelside

paleo-

prefiks

Opphav

av gresk palaios ‘gammal’

Tyding og bruk

som gjeld forhistoriske periodar;
Artikkelside

ovgammal, ovgamal

adjektiv

Opphav

norrønt ofgamall

Tyding og bruk

svært gammal;
Artikkelside

ny 2

adjektiv

Opphav

norrønt nýr

Tyding og bruk

  1. som er laga eller komen til for kort tid sidan;
    som berre har vore i bruk ei kort tid;
    motsett gammal
    Døme
    • sykkelen er god som ny;
    • ta på seg nye sko;
    • dei har bygd nytt hus;
    • ho er ny i tenesta;
    • godt nytt år!
  2. ukjend til no
    Døme
    • astronomane oppdaga ei ny stjerne;
    • ho er eit nytt ansikt i politikken
  3. som skil seg ut frå det som har vore før
    Døme
    • ta ei ny vending;
    • eit nytt og betre liv
  4. som kjem etter eller i staden for noko av same slaget
    Døme
    • ei ny regjering;
    • byrje å skrive på ny linje
  5. som kjem att i ei anna form, til dømes omarbeidd, forbetra, auka eller liknande;
    fornya
    Døme
    • ho starta att med nye krefter;
    • bli rekna som ein ny Ibsen;
    • boka kom i ny utgåve

Faste uttrykk

  • den nye verda
    dei delane av verda som ikkje var kjende for europearane før dei store oppdagingane på 1500-talet, oftast brukt om Amerika
  • frå nytt av
    frå byrjinga av
  • nyare tid
    • historisk periode frå cirka 1500 til 1800;
      tidleg moderne tid
    • dei siste tiåra eller hundreåra
      • dette året hadde den høgaste gjennomsnittstemperaturen i nyare tid;
      • den beste filmen frå nyare tid
  • på nytt lag
    på ny
    • slåstkjempene rauk i hop på nytt lag
  • på ny
    om igjen
    • oppdag heimbyen din på ny!
    • ho las boka på nytt
Artikkelside

parsisme

substantiv hankjønn

Opphav

av parsar

Tyding og bruk

gammal persisk religion, Zarathustras lære
Artikkelside
Side 3 av 38