Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
38 treff

Nynorskordboka 38 oppslagsord

spesiell

adjektiv

Opphav

gjennom tysk, frå fransk special; av latin species ‘art, slag’

Tyding og bruk

særeigen, særleg, særskild
Døme
  • eit spesielt høve;
  • ha ei spesiell form for humor;
  • ha spesielle anlegg for noko;
  • boka er for spesiell til å bli bestseljar;
  • han er noko spesiell
  • brukt som adverb:
    • spesielt vil eg takke dei tilsette
Artikkelside

sær

adjektiv

Opphav

norrønt sér, opphavleg ‘for seg, særskild’, dativ av refleksivt pronomen sik

Tyding og bruk

  1. som merkjer seg ut;
    eigen, rar;
    spesiell
    Døme
    • det var eit sært tilfelle;
    • ha sære meiningar;
    • vere sær av seg
  2. vanskeleg og gjere til lags;
    furten, grinete
    Døme
    • vere sær og vanskeleg
  3. brukt som adverb: for seg sjølv;
    særskilt, utskilt
    Døme
    • eg kan ikkje få det sær;
    • leggje noko sær
Artikkelside

utanom

preposisjon

Tyding og bruk

  1. forbi på avstand, omkring
    Døme
    • segle utanom skjeret;
    • gå utanom problema;
    • dei gjekk utanom han ved tilsetjinga;
    • det er ikkje til å kome utanom – det kan ikkje unngåast, det må gjerast el. hende
  2. Døme
    • ha arbeid utanom heimen;
    • utanom opningstida;
    • ha forhold utanom ekteskapet;
    • det er utanom reglane
  3. i tillegg til, attåt;
    bortsett frå
    Døme
    • vi var tre utanom meg;
    • utanom det som er nemnt;
    • utanom meg er ingen sjuke

Faste uttrykk

  • ingen veg utanom
    ingen måte å unngå noko
  • noko utanom det vanlege
    som merkjer seg ut;
    spesiell;
    særmerkt
Artikkelside

hakke 2

hakka

verb

Opphav

av lågtysk hacken

Tyding og bruk

  1. hogge eller pikke gong på gong (i eller på noko med skarp reiskap)
    Døme
    • hønene hakkar på kvarandre;
    • hakke med kniven i ein planke;
    • hakke hol på isen
  2. dele i småbitar;
    Døme
    • hakke persille;
    • hakke sund noko;
    • hakke opp noko
  3. lyde ujamt eller støytvis
    Døme
    • motoren harka og hakka;
    • dei stotra og hakka
  4. i handarbeid: hekle (3 på ein spesiell måte

Faste uttrykk

  • hakke på nokon
    stadig kritisere eller småskjenne på nokon
  • hakke tenner
    skjelve (særleg av kulde) så tennene skranglar mot kvarandre
Artikkelside

særordning

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

spesiell ordning for ein person eller ei gruppe
Døme
  • økonomiske særordningar
Artikkelside

spesialbehandle

spesialbehandla

verb

Tyding og bruk

behandle på ein spesiell måte
Døme
  • det er urett å spesialbehandle ei gruppe i kommunen
  • brukt som adjektiv:
    • kle huset med spesialbehandla trebord
Artikkelside

spesial

adjektiv

Opphav

gjennom fransk, frå latin; jamfør spesiell

Tyding og bruk

  1. særleg brukt i samansetningar: som gjeld noko avgrensa, visst;
  2. brukt i namn på program, varer eller liknande
    Døme
    • Bokbadet spesial
Artikkelside

særskild

adjektiv

Opphav

jamfør skilje (2

Tyding og bruk

forskjellig frå andre;
Døme
  • gjere noko på ein særskild måte;
  • gjennomføre ei særskild satsing
  • brukt som adverb:
    • styret drøfta saka særskilt
Artikkelside

særmerkt

adjektiv

Opphav

av særmerkje

Tyding og bruk

som skil seg ut frå andre;
med ei eiga gjerd;
Døme
  • ein særmerkt fjellformasjon;
  • eit særmerkt ganglag
Artikkelside

særleg

adjektiv

Opphav

norrønt sérligr

Tyding og bruk

som er utanom det vanlege;
Døme
  • i særlege høve;
  • ha ein særleg skyldnad til å gjere noko
  • brukt som adverb:
    • skaden var ikkje særleg stor;
    • det blæs mykje på Vestlandet, særleg kring Stad
Artikkelside
Side 1 av 4