Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
Eitt treff

Nynorskordboka 10 oppslagsord

regent

substantiv hankjønn

Opphav

frå latin; av regere ‘styre’

Tyding og bruk

statsoverhovud i eit monarki, ofte brukt om tronarving eller fyrste som mellombels styrer for ein konge
Artikkelside

riksforstandar

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

om eldre og utanlandske forhold: person som utfører funksjonane til ein regent
Artikkelside

-ent 1

substantiv hankjønn

Opphav

same opphav som -ent (2

Tyding og bruk

etterledd særleg brukt i nemningar for person;
i ord som dosent, konkurrent og regent
Artikkelside

krone 2

krona

verb

Opphav

jamfør norrønt krýna; av krone (1

Tyding og bruk

  1. gjere ein person til regent ved å setje ei krone på hovudet til han eller henne
  2. danne ei heldig eller lykkeleg avslutning på noko;
    Døme
    • arbeidet vart krona med hell
Artikkelside

kronprinsregent

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

kronprins som utfører pliktene til ein regent når monarken er sjuk eller utanlands
Artikkelside

formyndarskap

substantiv hankjønn eller inkjekjønn

Tyding og bruk

  1. det at nokon har råderett over nokon
    Døme
    • kjempe imot formyndarskapen
  2. gruppe personar som regjerer for ein umyndig regent;
    Døme
    • ein formyndarskap som regjerer for kongen
  3. utidig innskrenking av fridom
    Døme
    • dette har ein smak av statleg formyndarskap

Faste uttrykk

  • setje under formyndarskap
    (mellombels) ta ifrå ein stat eller region sjølvråderett som følgje av vanstyre
    • på grunn av den store skulda vart landet sett under formyndarskap
Artikkelside

drottsete

substantiv hankjønn

Opphav

norrønt dróttseti; jamfør lågtysk ‘ein som har sete i hirda’

Tyding og bruk

  1. om norrøne forhold: hushaldar hos kongen
  2. i nordisk mellomalder: høgaste embetsmann i riket, som hadde rolla som fungerande regent dersom kongen var mindreårig eller ein unionskonge var fråverande
    Døme
    • Ogmund Finnson var drottsete og regjerte i Noreg på vegner av den norsk-svenske kongen
Artikkelside

prinsregent

substantiv hankjønn

Opphav

frå engelsk

Tyding og bruk

prins som er mellombels regent
Artikkelside

herskar

substantiv hankjønn

Opphav

av herske

Tyding og bruk

person som herskar over noko eller nokon;
Døme
  • ein streng herskar
Artikkelside

regentskap

substantiv inkjekjønn

Tyding og bruk

det å vere regent;
styringstid til ein regent
Artikkelside