Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
9 treff

Nynorskordboka 9 oppslagsord

propell

substantiv hankjønn

Opphav

av engelsk propeller, av propel; av latin propellere ‘drive fram’

Tyding og bruk

skrue med skråstilte blad som driv båt eller fly framover
Artikkelside

veng

substantiv hankjønn

Opphav

norrønt vængr, jamfør ving; i tyding ‘flyveng’ frå engelsk

Tyding og bruk

  1. flygelem hos fuglar og insekt
    Døme
    • fuglen flaksa med vengene
  2. noko som liknar ein veng (1)
    Døme
    • vengene på eit fly;
    • vengene på ei kvern, ein propell, ei vifte
    • i botanikk: hinneliknande sveveorgan på frukt, frø
      • vengene på frukta av lønn
  3. fløy, sidebygg
    Døme
    • stå på vengen på kommandobrua
  4. kahytt akterut på fartøy

Faste uttrykk

  • klippe vengene på
    kue, hemje
    • systemet klipper vengene på dei unge talenta
  • kome seg på vengene
  • ta under vengene
    syne omsorg for nokon;
    beskytte
    • den foreldrelause ungen vart teken under vengene til ei einsleg tante
Artikkelside

vribar, vridbar

adjektiv

Tyding og bruk

Døme
  • ein vribar propell
Artikkelside

vifte 1

substantiv hokjønn

Opphav

av vifte (2

Tyding og bruk

  1. halvsirkel- eller trekantforma handreiskap, som ein kan falde ut eller slå saman, brukt til å vifte seg med når det er varmt
    Døme
    • halde ei utslegen vifte i handa
  2. noko som liknar ei vifte (1, 1)
    Døme
    • ordne korta i ei vifte;
    • setje opp serviettane i vifter;
    • fuglen breier stjerten ut til ei vifte
  3. maskin eller apparat med roterande propell som driv fram eller skifter ut luft
    Døme
    • elektrisk vifte;
    • vifta i ei høytørke
Artikkelside

propellveng

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

blad i propell
Artikkelside

propelldriven

adjektiv

Tyding og bruk

driven framover av propell
Døme
  • båten er propelldriven
Artikkelside

andøve

andøva

verb

Opphav

norrønt andǿfa

Tyding og bruk

  1. halde ein båt roleg på ein stad mot vind og straum med årer eller propell
    Døme
    • éin fiska og éin andøvde
  2. rå med, makte, meistre;
Artikkelside

pro-

prefiks

Opphav

frå latin og gresk; jamfør pro (1

Tyding og bruk

  1. prefiks (1) i ord som uttrykkjer ei (abstrakt) rørsle framover;
    til dømes i produsere, projisere og propell
  2. prefiks (1) i ord for at noko hender før noko anna;
    til dømes i proaktiv og prognose
  3. prefiks (1) i ord som uttrykkjer at noko kjem i staden for noko anna;
    til dømes i prokonsul, pronomen og protese
  4. prefiks (1) i ord som uttrykkjer at nokon er venleg stemd mot eller på parti med nokon eller noko;
    til dømes i proamerikansk og prorussisk
Artikkelside

turboprop

substantiv hankjønn

Opphav

engelsk; av turbin og propell

Tyding og bruk

  1. flymotor driven av ein turbin kopla til propell
  2. fly drive av turboprop (1)
Artikkelside