Gå til hovedinnhold
Tilgjengelighet
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Enkelt søk
Om avansert søk
17 treff

Nynorskordboka 17 oppslagsord

nynne

nynna

verb

Opphav

lydord

Tyding og bruk

syngje lågt, særleg med attlaten munn;
Døme
  • han nynna på ein populær melodi
Artikkelside

tulle 3

tulla

verb

Opphav

truleg samanheng med islandsk þyrla ‘kvervle’ og med tville

Tyding og bruk

  1. vinde, vikle, sveipe
    Døme
    • tulle tråden på snella;
    • han tulla kring ungen;
    • dei tulla papir om varene
  2. balle, pakke;
    fløkje
    Døme
    • tulle saman kleda;
    • trådane har tulla seg saman
  3. handle dumt eller planlaust;
    virre, rote, vase, surre
    Døme
    • tulle seg borti noko muffens;
    • enn at vi tulla oss hit, da!
    • eg har gått berre og tulla på jobben i dag
  4. ta feil;
    seie gale
    Døme
    • nei, no tullar eg visst
  5. ikkje meine alvor;
    tøyse, fjase, skjemte
    Døme
    • eg tullar berre;
    • tulle med jentene
  6. vere uklar i hovudet;
    røre, fantasere
    Døme
    • liggje og tulle i ørska
  7. kvervle;
    svinge seg rundt (i dans til dømes)
  8. røre (noko) rundt
    Døme
    • tulle grauten
  9. karde
  10. falle (over ende)
    Døme
    • tulle i koll
  11. syngje utan tekst;
    nynne, lulle, tralle

Faste uttrykk

  • tulle bort
    • kaste eller sløse bort
      • tulle bort tida
    • rote eller somle bort
      • tulle bort nøklane
  • tulle seg bort/vekk
    gå seg vill (til dømes i skogen)
    • hunden har tulla seg vekk i skogen;
    • partiet tullar seg bort med politikken sin
  • tulle seg inn
    • setje seg fast
      • tauet tulla seg inn i propellen
    • pakke seg inn
      • tulle seg inn i eit pledd
Artikkelside

melodi

substantiv hankjønn

Opphav

frå gresk , av melos ‘song, melodi’ og ode ‘dikt, song’

Tyding og bruk

  1. rekkje med tonar som følgjer etter kvarandre og utgjer ein heilskap
    Døme
    • nynne ein melodi;
    • setje melodi til eit dikt;
    • visa går på melodien ‘Den dag kjem aldri’
  2. tonegang i eit språk eller ei ytring
    Døme
    • lytte til melodien i språket
  3. i overført tyding: gjennomgangsmelodi (2)
    Døme
    • same melodien går igjen i kommunar over heile landet

Faste uttrykk

  • finne melodien
    finne saman (og lage god stemning);
    finne harmoni
    • gjestene og bygdefolket fann melodien
Artikkelside

slurve 1

substantiv hokjønn

Faste uttrykk

  • spele på slurva
    nynne eller syngje medan ein slår på underleppa med ein finger
Artikkelside

lulle

lulla

verb

Opphav

jamfør lalle; lydord

Tyding og bruk

syngje, nynne eller sulle, særleg for å få eit barn til å sove;
Døme
  • lulle barnet i søvn

Faste uttrykk

  • lulle seg inn i
    slå seg til ro med;
    dysse seg inn i (til dømes falske håp)
Artikkelside

dysse 2

dyssa

verb

Opphav

gjennom bokmål, frå dansk; samanheng med duse (2 og døs

Tyding og bruk

få til å sove med å nynne;
Døme
  • dysse barnet i søvn

Faste uttrykk

  • dysse ned
    prøve å hindre ei sak frå å bli kjend
    • dei prøvde å dysse ned den uheldige episoden
Artikkelside

strofe

substantiv hokjønn

Opphav

frå gresk ‘dreiing’, opphavleg om rørslene på scena til koret i dei gamle greske skodespela, av strephein ‘vende’

Tyding og bruk

  1. gruppe av verselinjer som høyrer saman;
    Døme
    • ei folkevise med 36 strofer
  2. del av eit dikt eller ein melodi
    Døme
    • nynne eit par strofer
  3. Døme
    • fortelje ei god strofe
Artikkelside

spele på slurva

Tyding og bruk

nynne eller syngje medan ein slår på underleppa med ein finger;
Sjå: slurve
Artikkelside

mulle

mulla

verb

Opphav

jamfør mule (1

Tyding og bruk

  1. snakke lågt og utydeleg (for seg sjølv);
    Døme
    • han mulla noko om at han ville fare
Artikkelside

bysse 2

byssa

verb

Opphav

av byss

Tyding og bruk

dysse eit barn i søvn med å nynne for det;
seie ‘byss, byss’
Artikkelside