Avansert søk

Eitt treff

Nynorskordboka 7 oppslagsord

mindreårig

adjektiv

Tyding og bruk

som ikkje har nådd myndig alder (eller ei anna aldersgrense fastsett ved lov)
  • brukt som substantiv:
    • det er forbode å selje alkohol til mindreårige

myndig

adjektiv

Opphav

av lågtysk mundich, opphavleg ‘som har makt’; av gammalhøgtysk munt ‘vern’

Tyding og bruk

  1. som har nådd vaksen alder (i Noreg 18 år), og som kan gjere avtaler og rå over eigne midlar utan medverknad av verje (1, 1);
    til sklinad frå mindreårig og umyndig
    Døme
    • nå myndig alder;
    • ho blir myndig neste år
  2. som vitnar om makt og autoritet;
    Døme
    • tale i ein myndig tone;
    • gripe inn med myndig hand;
    • ein myndig leiar
    • brukt som adverb:
      • ho opptredde alltid myndig og bestemd

liten

adjektiv

Opphav

norrønt lítill, lítinn; jamfør lite (1

Tyding og bruk

  1. som ikkje er stor;
    med avgrensa storleik;
    under middels høg;
    Døme
    • eit lite hus;
    • ein liten porsjon;
    • vere liten av vekst;
    • ho er bitte lita
  2. svært ung;
    mindreårig
    Døme
    • da ho var lita;
    • han har eit lite barn;
    • ho er for lita til å gå aleine;
    • stakkars liten!
    • brukt som substantiv:
      • aktivitetar for liten og stor
  3. brukt som substantiv: baby
    Døme
    • ho skal ha ein liten
  4. som dekkjer eit lite område
    Døme
    • eit lite land;
    • ein triveleg liten by;
    • ha liten plass
  5. om tid: kortvarig, snau
    Døme
    • ei lita stund;
    • ein liten pause;
    • ein liten time;
    • ha lita tid;
    • ein liten augeblink;
    • ta ein liten tur
  6. som er utan vekt eller verdi
    Døme
    • ein liten feil;
    • ein liten detalj;
    • det spelar lita rolle kva du gjer;
    • vise lita interesse;
    • i liten grad
  7. som femner om få einingar, personar eller liknande;
    fåtalig
    Døme
    • ei lita gruppe

Faste uttrykk

  • gjere seg liten
    vise seg småleg;
    nedverdige seg
  • kjenne seg liten
    oppfatte seg sjølv som uviktig eller hjelpelaus

barnemor

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

mor til mindreårig(e) barn

-årig

adjektiv

Opphav

av år (3

Tyding og bruk

  1. i ord med grunntal eller adjektiv som førsteledd, som varer eller har vart så lenge som førsteleddet nemner; til dømes i mangeårig, mindreårig og toårig

drottsete

substantiv hankjønn

Opphav

norrønt dróttseti; jamfør lågtysk ‘ein som har sete i hirda’

Tyding og bruk

  1. om norrøne forhold: hushaldar hos kongen
  2. i nordisk mellomalder: høgaste embetsmann i riket, som hadde rolla som fungerande regent dersom kongen var mindreårig eller ein unionskonge var fråverande
    Døme
    • Ogmund Finnson var drottsete og regjerte i Noreg på vegner av den norsk-svenske kongen

barnefar

substantiv hankjønn

Opphav

norrønt barnfaðir

Tyding og bruk

  1. biologisk far
    Døme
    • oppgje nokon som barnefar
  2. far til mindreårig(e) barn
    Døme
    • ein barnefar på tur med barnevogn