Gå til hovedinnhold
Tilgjengelighet
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Enkelt søk
Om avansert søk
126 treff

Nynorskordboka 126 oppslagsord

miljø

substantiv inkjekjønn

Opphav

av fransk milieu ‘midte’; av latin medius ‘midtre, mellomst’ og fransk lieu ‘stad’

Tyding og bruk

  1. fysiske livsvilkår eller omgjevnader til menneske, dyr eller planter;
    Døme
    • omsyn til natur, miljø og klima;
    • skadeleg for miljøet
  2. sosial og personleg omgjevnad som eit individ eller ei gruppe lever i og blir påverka av;
    omgangskrins, grannelag
    Døme
    • eit politisk miljø;
    • vekse opp i eit stabilt miljø;
    • fleire i det kriminelle miljøet kjende til brotsverket
  3. atmosfære, stemning
    Døme
    • eit miljø prega av omtanke og varme
Artikkelside

festing

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

Døme
  • eit miljø med mykje festing og alkohol
Artikkelside

oligotrof

adjektiv

Opphav

frå gresk , av oligos ‘liten, få’ og trophos til trephein ‘nære’, opphavleg ‘gjere tjukk’

Tyding og bruk

  1. om veksttilhøve: næringsfattig;
    til skilnad frå eutrof (1)
  2. som greier seg i næringsfattig miljø
    Døme
    • oligotrofe planter
Artikkelside

sikte 1

substantiv inkjekjønn

Opphav

frå lågtysk; av sikt (2

Tyding og bruk

  2. Døme
    • ta sikte med børsa
  3. innretning på skytevåpen til å sikte (2, 1) med
    Døme
    • stille inn siktet

Faste uttrykk

  • i sikte
    • innanfor synsvidd
      • med fjelltoppen i sikte
    • med forventing om at noko vil hende;
      i vente
      • dei har regjeringsmakt i sikte;
      • onsdag er det meir nedbør i sikte
  • med sikte på
    med eit visst mål for auge
    • arbeide vidare med sikte på å nå fram til ei fredeleg løysing på konflikten
  • ta sikte på
    • rette auga mot
    • ha som mål;
      stile mot
      • tiltak som tek sikte på å skape eit betre miljø
Artikkelside

rufsete

adjektiv

Tyding og bruk

  1. uflidd, ustelt;
    Døme
    • vere rufsete på håret;
    • rufsete hagar
  2. utan system og orden;
    unøyaktig
    Døme
    • baklengsmål og rufsete forsvarsspel
  3. Døme
    • ferdast i eit rufsete miljø
Artikkelside

sirkushest

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

  1. dressert hest som gjer kunster på sirkus
  2. person som meistrar ein kunst fullt ut
  3. person som er van med å vere i rampelyset i eit visst miljø
Artikkelside

sirkle

sirkla

verb

Tyding og bruk

gå i sirkel;
Døme
  • ei ørn sirkla på himmelen

Faste uttrykk

  • sirkle inn
    • setje ein sirkel rundt
    • fange, avsløre
      • tre personar vart sirkla inn av politiet
    • avgrense, skildre
      • prøve å sirkle inn eit miljø
Artikkelside

utanfrå, utafrå, utanifrå

preposisjon

Tyding og bruk

  1. frå utsida av;
    frå det ytre og innover
    Døme
    • lyden kjem utanfrå;
    • kome utanfrå havet
  2. brukt som adverb: frå utsida
    Døme
    • høyre lydar utanfrå
  3. brukt som adverb i overført tyding: frå ei anna gruppe, eit anna miljø, geografisk område eller liknande
    Døme
    • hente hjelp utanfrå;
    • dei som kjem dit utanfrå;
    • sjå problema utanfrå;
    • påverknad utanfrå på miljøet
Artikkelside

snever

adjektiv

Opphav

norrønt snæfr

Tyding og bruk

  1. liten, trong
    Døme
    • ha ei snever økonomisk ramme for tiltaket
  2. som omfattar få
    Døme
    • ein snever krins
  3. trongt avgrensa
    Døme
    • ein snever definisjon;
    • i snevraste meining
  4. småleg, trongsynt
    Døme
    • eit snevert miljø

Faste uttrykk

  • i ei snever vending
    i eit knipetak
Artikkelside

undergrunnsmiljø

substantiv inkjekjønn

Tyding og bruk

miljø for unkonvensjonell politisk, kunstnerisk eller anna verksemd som ofte bryt mot etablerte verdiar;
Artikkelside