Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
Eitt treff

Nynorskordboka 11 oppslagsord

lede, lee

leda, lea

verb
kløyvd infinitiv: -a

Opphav

opphavleg to ord i norrønt, i tydinga ‘bøye’ liða, i tydinga ‘røre ved’ hliða ‘vike til sida’

Tyding og bruk

  1. røre på, bevege (særleg lem eller ledd)
    Døme
    • lede føtene;
    • kan du lede på øyra?
    • han leda på seg
  2. røre ved, rikke, flytte;
    Døme
    • steinen var så stor at eg fekk ikkje leda han

Faste uttrykk

Artikkelside

rikke

rikka

verb

Opphav

same opphav som vrikke; jamfør rige

Tyding og bruk

  1. røre, lee, flytte
    Døme
    • rikke på seg;
    • sleden rikka seg ikkje;
    • dei kunne ikkje rikke steinen
  2. i overført tyding: få til å endre meining
    Døme
    • ho var sta og ikkje til å rikke
Artikkelside

labank

substantiv hankjønn

Uttale

labanˊgk; laˋbangk

Opphav

opphavleg ‘ slå (1 som ein kan lee på’

Tyding og bruk

tverrtre spikra på ein lem, ei dør eller liknande for å halde fjølene i hop
Artikkelside

lirke

lirka

verb

Opphav

norrønt liða ‘lempe, stelle’; samanheng med lede og likke

Tyding og bruk

  1. lee varleg på noko som sit fast eller er vanskeleg å få på plass
    Døme
    • lirke seg laus;
    • ho lirkar nøkkelen inn i låsen;
    • han lirka lysrøyret på plass
  2. i overført tyding: få fram med list og lempe
    Døme
    • lirke og lure;
    • dei fekk lirka sanninga ut av han
Artikkelside

røre på seg

Tyding og bruk

lee på seg; mosjonere;
i overført tyding: ta til å gjere seg gjeldande;
Sjå: røre
Artikkelside

svage

svaga

verb
kløyvd infinitiv: -a

Opphav

kanskje samanheng med sveig (2

Tyding og bruk

lee seg att og fram (om same punktet);
Døme
  • treet stod og svaga
Artikkelside

rørsle

substantiv hokjønn

Opphav

norrønt hrǿrsla; av røre (2

Tyding og bruk

  1. det å røre, lee eller flytte (på) seg;
    det å ikkje vere i ro;
    Døme
    • gå med rolege rørsle;
    • ei brå rørsle
  2. straumdrag (2), idé i tida
  3. (uformell) samskiping for å nå eit mål;
Artikkelside

røre 2

røra

verb

Opphav

norrønt hrǿra

Tyding og bruk

  1. lee, setje i rørsle, flytte, rikke, røyve (2, 3)
    Døme
  2. blande masse eller væske med sleiv, tvore eller liknande
    Døme
    • røre i gryta, målinga;
    • røre hop, saman;
    • røre ut (i vatn, mjølk)
  3. tale utan eigenleg meining, tulle, vase, tøve
    Døme
    • kva er det du rører om?
  4. gripe, gjere inntrykk på, kløkkje
    Døme
    • bli rørt til tårer
    • i presens partisipp:
      • rørande – sjå det
  5. ta på, kome borti;
    gjere noko med
    Døme
    • sjå, men ikkje røre;
    • ikkje rør kniven!
    • røre ved noko;
    • han rørte ikkje maten;
    • pengane i banken skal vi ikkje røre

Faste uttrykk

  • røre opp
    rote opp frå grunnen av
  • røre på seg
    lee på seg; mosjonere;
    i overført tyding: ta til å gjere seg gjeldande
Artikkelside

rugge 2

rugga

verb

Opphav

norrønt rugga

Tyding og bruk

  1. Døme
    • båten rugga;
    • sitje og rugge i stolen;
    • rugge eit barn i søvn
  2. rikke, lee (på)
    Døme
    • rugge ein stein
  3. gå med voggande gang
    Døme
    • kome ruggande
Artikkelside

fastnagla

adjektiv

Opphav

perfektum partisipp av nagle (2 og fast

Tyding og bruk

  1. som er nagla fast i noko
    Døme
    • fastnagla bord
  2. i overført tyding: som ikkje kan lee på seg
    Døme
    • han stod fastnagla
Artikkelside
Side 1 av 2