Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
16 treff

Nynorskordboka 16 oppslagsord

hytt 1

substantiv hankjønn

Opphav

samanheng med hutte (1

Faste uttrykk

  • i hytt og pine
    på lykke og fromme;
    på måfå
  • i hytt og vêr
    utan ein plan eller eit bestemt føremål;
    på måfå
    • han svarte i hytt og vêr
  • på ein hytt
    på slump
Artikkelside

hytt 2

substantiv hankjønn

Opphav

av hott (2

Tyding og bruk

  1. Døme
    • fjellhytt
  2. avrunda ende av noko;
  3. (liten) fiskeklepp
Artikkelside

hytte 2

hytta

verb

Opphav

jamfør norrønt hóta, hǿta ‘truge’; samanheng med hutte (2

Tyding og bruk

lyfte handa og truge
Døme
  • hytte med neven;
  • hytte etter nokon
Artikkelside

hytte 3

hytta

verb

Opphav

av tysk hüten

Faste uttrykk

  • hytte seg
    halde seg (frå noko);
    passe seg
  • hytte skinnet sitt
    redde seg ut av vanskar
Artikkelside

vest 2

substantiv inkjekjønn

Opphav

norrønt vestr

Tyding og bruk

  1. himmelretning der sola går ned;
    motsett aust (1, 1)
    Døme
    • i aust og vest
  2. den vestlege delen av verda;
    jamfør Vesten
    Døme
    • konflikt mellom aust og vest
  3. i bridge: spelar som har aust (1, 3) som makker (2)
    Døme
    • vest melder

Faste uttrykk

  • frå aust og vest
    frå alle kantar
    • det kom folk frå aust og vest
  • i aust og vest
    til alle kantar;
    i hytt og vêr;
    overalt
    • bruke pengar i aust og vest;
    • skrive autografar i aust og vest
  • spørje i aust og få svar i vest
    få eit irrelevant svar
Artikkelside

ørske 1

substantiv hokjønn

Opphav

norrønt ǿrska ‘vitløyse, villskap’

Tyding og bruk

sterkt forvirra eller medvitslaus sinnstilstand;

Faste uttrykk

Artikkelside

vêr 2, ver 2

substantiv inkjekjønn

Opphav

norrønt veðr

Tyding og bruk

  1. tilstand i atmosfæren med omsyn til nedbør, temperatur, vind og skydekke
    Døme
    • fint vêr;
    • det er kaldt i vêret
  2. (høgare) luft(lag)
    Døme
    • stige til vêrs;
    • hendene i vêret!
  3. sterk vind (og nedbør)
    Døme
    • vêret stod på frå havet;
    • sigle mot vêret
  4. Døme
    • dra vêret;
    • ta etter vêret;
    • dette utstyret kan ta vêret frå nokon kvar
  5. Døme
    • hunden hadde vêret av ein bjørn

Faste uttrykk

  • be om godt vêr
    freiste å oppnå godvilje;
    be om nåde
  • bort i/borti vêret
    utan noko meining eller samanheng
    • ho svarte bort i vêret;
    • meldinga var heilt borti vêret
  • få vêret av
    få greie på noko (løynleg)
  • gå i vêret
    stige sterkt
    • prisane gjekk i vêret
  • i hardt vêr
    i vanskar på grunn av press, åtak eller liknande
    • oppdrettsnæringa er i hardt vêr;
    • ho har vore i hardt vêr etter publiseringa på Facebook
  • i hytt og vêr
    utan ein plan eller eit bestemt føremål;
    på måfå
    • han svarte i hytt og vêr
  • liggje på vêret
    liggje mest stille mot vinden
    • båten låg på vêret
  • skyte i vêret
    • rage høgt
      • fjelltoppen skaut i vêret framfor oss
    • vekse fort
      • jenta har skote i vêret;
      • prisane skyt i vêret
  • snakke om vêr og vind
    snakke om laust og fast
Artikkelside

tåke

substantiv hokjønn

Opphav

norrønt þoka

Tyding og bruk

  1. samling av små vassdropar som sviv i lufta, som er laga når temperaturen går ned til under doggpunktet, og som gjev dårleg eller inga sikt;
    Døme
    • tåka ligg tjukk i dalen;
    • tåka lettar;
    • gå seg vill i tåka
  2. i astronomi: lyst eller mørkt område på himmelen som liknar tåke (1);
    jamfør stjernetåke
  3. uklar tilstand
    Døme
    • alt er berre tåke

Faste uttrykk

Artikkelside

aust 1

substantiv inkjekjønn

Opphav

norrønt austr n

Tyding og bruk

  1. himmelretning der sola står opp;
    Døme
    • sola står opp i aust;
    • det blæs frå aust;
    • det lysnar i aust;
    • reise mot aust;
    • finne aust ved hjelp av kompasset
  2. landområde eller statar som ligg i austleg lei
    Døme
    • fjellovergangane mellom aust og vest;
    • maktbalansen mellom aust og vest
  3. i bridge: spelar som har vest (2, 3) som makker
    Døme
    • aust melder 1 spar

Faste uttrykk

  • frå aust og vest
    frå alle kantar
    • det kom folk frå aust og vest
  • i aust og vest
    til alle kantar;
    i hytt og vêr;
    overalt
    • bruke pengar i aust og vest;
    • skrive autografar i aust og vest
  • spørje i aust og få svar i vest
    få eit irrelevant svar
Artikkelside

bort i/borti tåka

Tyding og bruk

Sjå: tåke
Døme
  • ho svarte bort i tåka;
  • påstandane er heilt borti tåka
Artikkelside
Side 1 av 2