Gå til hovedinnhold
Tilgjengelighet
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Enkelt søk
Om avansert søk
67 treff

Nynorskordboka 67 oppslagsord

handtak

substantiv inkjekjønn

Opphav

jamfør tak (2

Tyding og bruk

  1. del av ting som handa kan halde eller ta i
    Døme
    • handtaket på døra;
    • handtaket på barnevogna
  2. tak, grep med handa;
Artikkelside

sleggje 1, slegge 1

substantiv hokjønn

Opphav

norrønt sleggja; samanheng med slå (2

Tyding og bruk

  1. stor, tung hamar med langt skaft
    Døme
    • knuse steinen med sleggje
  2. i overført tyding: (for) sterke ord eller tiltak
    Døme
    • redaktøren brukte sleggja mot det politiske rotet;
    • trenaren tok fram sleggja i pausen
  3. i idrett: kuleforma reiskap med ståltråd og handtak til å kaste
    Døme
    • kaste sleggje
  4. Døme
    • setje rekord i sleggje
  5. i overført tyding: arm eller bein med stor muskelkraft
    Døme
    • han brukte sleggja og skåra i siste minutt
Artikkelside

kakk 1

substantiv hankjønn

Opphav

jamfør norrønt kǫkkr i snækǫkkr ‘snøball’, opphavleg tyding truleg ‘klump’

Tyding og bruk

  1. lite trekjerald med eitt handtak;
  2. handtak på eit trekar, eit orv eller liknande
Artikkelside

ambar

substantiv hankjønn

Opphav

gjennom lågtysk, frå latin ‘krukke’; same opphav som amfora

Tyding og bruk

lagga (og utsmykka) kjerald i tre, som oftast med lok og to handtak;
Artikkelside

marakas, maracas

substantiv hankjønn

Uttale

marakˊkas

Opphav

gjennom portugisisk; frå tupí-guaraní

Tyding og bruk

rytmeinstrument av ei innhol (tre)kule med frø eller liknande i og med handtak på, særleg brukt parvis
Artikkelside

trøys

substantiv hokjønn

Opphav

norrønt traus

Tyding og bruk

om eldre forhold: kar eller trau til væske, ofte med handtak og tut
Artikkelside

skjefte 1

substantiv inkjekjønn

Opphav

norrønt skepti; av skaft

Tyding og bruk

handtak (1) eller skaft (1), særleg på kniver og handskytevåpen
Døme
  • skjefte på ei børse;
  • kniven har nytt skjefte
Artikkelside

sekketralle

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

høg tralle (1 med to handtak, to små hjul og klaff som kan fellast ned for transport av mindre kolli;
Artikkelside

sekkehjul

substantiv inkjekjønn

Tyding og bruk

høg tralle (1 med to små hjul, to handtak og klaff som kan fellast ned for transport av mindre kolli;
Døme
  • dei flytta kartongar ved hjelp av sekkehjul
Artikkelside

tak 2

substantiv inkjekjønn

Opphav

norrønt tak

Tyding og bruk

  1. det å ta (1);
    Døme
    • få godt tak;
    • ta tak i tauet;
    • sleppe taket i rattet;
    • ho greip tak i armen hans
  2. det at noko festar seg;
    feste, hald
    Døme
    • få tak med spettet;
    • elden fekk tak;
    • vinteren sleppte taket
  3. herredøme, kontroll
    Døme
    • ho har eit tak på meg;
    • få taket på motstandaren;
    • læraren har mista taket på elevane
  4. (kraftig) rørsle med arm, hand eller reiskap;
    strøk, drag
    Døme
    • symje med rolege tak;
    • eit tak med ljåen;
    • eit tak på fela
  5. det å takast (2);
    Døme
    • ta eit tak med nokon
  6. det å anstrengje seg;
    fysisk eller mentalt krafttak;
    pårøyning
    Døme
    • ta det tyngste taket;
    • eit liv med harde stunder og tunge tak
  7. kraft og mot til å gjere noko;
    viljestyrke, framtak (2)
    Døme
    • det er ikkje tak i han
  8. brått åtak av sjukdom, smerte eller liknande;
    Døme
    • sjukdomen kjem i harde tak
  9. avgrensa strekning;
    (kort) periode;
    einskilt tilfelle;
    bolk, etappe, rykk
    Døme
    • i eitt tak;
    • rykkje fram i tak;
    • arbeide i tak;
    • dei måtte vente eit tak
  10. del av reiskap som ein held i;
    jamfør handtak (1)
  11. brukt som etterledd i samansetningar: stad der ein tek ut noko

Faste uttrykk

  • ta seg på tak
    ta seg saman
  • tak om tak
    av og til
Artikkelside