Gå til hovedinnhold
Tilgjengelighet
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Enkelt søk
Om avansert søk
25 treff

Nynorskordboka 25 oppslagsord

gjørme

substantiv hokjønn

Opphav

truleg samanheng med gørr (1 og gurm

Tyding og bruk

blanding av vatn, jord, skit og liknande;
mudder, søle, slam
Døme
  • vegen var full av gjørme;
  • vasse i gjørma
Artikkelside

gjørmen

adjektiv

Tyding og bruk

Artikkelside

søle 2

søla

verb

Tyding og bruk

  1. væte ut eller skitne til noko med noko vått og skite, til dømes vatn, gjørme eller liknande;
    Døme
    • no må du ikkje søle så fælt;
    • han søler med syltetøyet;
    • han sølte til dei reine kleda
  2. kaste vekk;
    Døme
    • ho søler bort tida si;
    • han sølte vekk alle pengane sine;
    • dei sølte vekk heile livet sitt
Artikkelside

søle 1, søyle 2

substantiv hokjønn

Opphav

av søle (2

Tyding og bruk

  1. våt og klissete masse av jord, leire eller liknande;
    Døme
    • vegen var full av søle;
    • grisen rulla seg i søla

Faste uttrykk

  • dra/trekkje ned i søla
    vanære (2 nokon eller noko;
    bringe skam over nokon eller noko
    • han trekkjer ordføraren ned i søla;
    • dei dreg verdiane våre ned i søla
Artikkelside

skit 1, skitt 1

substantiv hankjønn

Opphav

norrønt skítr; jamfør skite (2

Tyding og bruk

  1. avføring (2) eller ekskrement frå menneske eller dyr;
    Døme
    • æsj! Eg tråkka i ein skit!
      • som etterledd i ord som
      • kuskit
  2. søle, møk;
    gjørme
    Døme
    • vask skiten av hendene;
    • bilen hadde skit langt oppover vindauga
  3. verdilaus ting;
    Døme
    • denne bilen er berre skiten;
    • huset er fullt av skit
  4. person ein ikkje likar;
    Døme
    • eksen hans er ein skit

Faste uttrykk

  • heile skiten
    alt saman
    • han gløymde heile skiten
  • ikkje verd ein skit
    ikkje vere verd noko
    • denne bilen er ikkje verd ein skit
  • kaste skit på
    omtale nokon på ein ufin måte
  • la skiten gro
    vaske sjeldan eller aldri;
    forsøme reinhaldet
  • prate skit
    snakke utan eit klart tema;
    snakke om alt og ingenting
    • vi drakk øl og prata skit hele kvelden
  • same skiten
    same dårlege ting, sak eller greie
    • republikanarar eller demokratar er same skiten;
    • dagane var alle same skiten
  • skit au
    brukt for å uttrykkje at noko ikkje er så viktig;
    pytt (2, la gå (2)
    • skit au, vaske kan vi gjere i morgon
  • skit la gå
    brukt for å uttrykkje at noko ikkje er så viktig;
    det får bli slik
    • skit la gå, vi blir på hytta ei veke til
  • skit og kanel
    dårleg og godt
    • dei kan ikkje skilje mellom skit og kanel
Artikkelside

plumpe

plumpa

verb

Tyding og bruk

falle eller tråkke i vatn, gjørme eller liknande med ein dump lyd
Døme
  • ungen plumpa i sølevatnet

Faste uttrykk

  • plumpe ut
    • seie noko uforvarande;
      forsnakke seg
      • ho plumpa ut med sanninga
    • om ytring: bli sagt på ein uoverlagt eller klossete måte
      • han skulle ikkje sagt det, men det berre plumpa ut av han
  • plumpe uti
    seie noko dumt;
    dumme seg ut
Artikkelside

slam

substantiv inkjekjønn

Opphav

frå tysk

Tyding og bruk

  1. små, organiske eller mineralske partiklar som er avsette i eller sviv i væske;
    botnfall, gjørme, grums
    Døme
    • elva fører mykje slam med seg;
    • slammet er forureina
  2. avfallsstoff som kjem til til dømes ved brenning, boring eller andre tekniske prosessar
Artikkelside

gjørmete

adjektiv

Tyding og bruk

dekt av mykje gjørme
Døme
  • gjørmete veg
Artikkelside

fen

substantiv inkjekjønn

Opphav

norrønt fen

Tyding og bruk

myr, sump, gjørme(jord), fene
Artikkelside

evje

substantiv hokjønn

Opphav

norrønt efja ‘vik, elv, gjørme’; samanheng med avig

Tyding og bruk

  1. sidestraum som går i ring i elv;
    roleg straumdrag i vatn;
    sidegrein av elv;
    lita vik;
    stille bekk
Artikkelside