Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
213 treff

Nynorskordboka 213 oppslagsord

bur 1

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

det å bure (1;
buring
Døme
  • bur og beljing frå krøtera
Artikkelside

bur 2

substantiv inkjekjønn

Opphav

norrønt búr; samanheng med bu (3

Tyding og bruk

  1. kasse eller rom med gitterverk til å stengje dyr eller fuglar inne i
    Døme
    • høner i bur;
    • halde dyr i bur;
    • ha ein hamster i bur
  2. fengsel
    Døme
    • få to veker i buret for promillekøyring
  3. hus (eller rom) til korn eller andre matvarer på ein gard;
    jamfør stabbur
  4. om eldre forhold: husvære med soverom (for gjester), særleg andre høgda i stabbur
  5. i idrett: mål (1, 9)

Faste uttrykk

  • halde buret reint
    om målvakt: ikkje sleppe inn mål
  • setje ballen i buret
    skåre mål
  • stengje buret
    om målvakt: ikkje sleppe inn mål
  • vakte buret
    stå i mål;
    vere målvakt
Artikkelside

bu 3

verb

Opphav

norrønt búa

Tyding og bruk

  1. ha heimen sin (på ein stad);
    ha fast tilhald;
    halde til
    Døme
    • bu i byen;
    • ha ein stad å bu;
    • bu i lag;
    • dei fleste her i landet bur godt
  2. finnast (i ein person);
    skjule seg
    Døme
    • det bur mykje i han;
    • det bur eit farleg temperament i henne
  3. gjere klar;
    førebu
    Døme
    • dei tilsette er budde til å gå til streik

Faste uttrykk

  • bu seg
    førebu seg
    • bu seg på å møte konfliktar
  • byggje og bu
    busetje seg;
    ha tilhald
    • folk vil byggje og bu i distrikta
Artikkelside

bure 1

bura

verb

Opphav

lydord

Tyding og bruk

gje frå seg seg ein sterk og grov lyd;
Døme
  • oksen bura og brølte;
  • vinden burar høgt
Artikkelside

bure 2

bura

verb

Tyding og bruk

stengje inne (i eit bur);
setje i fengsel
Døme
  • bure hønene inne;
  • bli bura inn for fyll og bråk
Artikkelside

bergtroll

substantiv inkjekjønn

Tyding og bruk

i folketru: troll, rise som bur i berget
Artikkelside

skinn

substantiv inkjekjønn

Opphav

norrønt skinn

Tyding og bruk

  1. ytre dekke på dyre- eller menneskekropp, med eller utan hår, fjør eller liknande;
    Døme
    • flåtten har bite seg fast i skinnet;
    • sauen vart klypt ned til skinnet;
    • steikje fisken med skinnet på
  2. flådd og preparert hud av dyr, med eller utan hår, fjør eller liknande;
    Døme
    • hanskar av ekte skinn;
    • han var kledd i skinn frå topp til tå;
    • bøker bundne i skinn
  3. hinne, skal eller hud på bær, frukt og liknande;
    hinne og liknande på mat
    Døme
    • flå skinnet av ein kokt tomat;
    • han fjerna skinnet frå pølsa
  4. gammalt, men uthaldande, menneske eller dyr
    Døme
    • han er eit seigt skinn;
    • det gamle skinnet krekte seg til postkassa kvar dag;
    • stakkars skinnet, bur heilt åleine

Faste uttrykk

  • berre skinn og bein
    veldig tynn;
    radmager
    • han var berre skinn og bein og kunne knapt stå på føtene
  • gå ut av sitt gode skinn
    miste sjølvtøyminga;
    bli veldig sint
  • halde seg i skinnet
    kontrollere kjenslene sine;
    styre seg, beherske seg
  • i sinn og skinn
    tvers igjennom;
    fullstendig, totalt
  • ikkje selje skinnet før bjørnen er skoten
    ikkje rekne for visst noko ein ikkje har
  • redde skinnet
    berge seg
  • ribbe/flå til skinnet
    ta alt frå nokon;
    røve, plyndre
    • ho vart ribba til skinnet av eksen;
    • turistane blir flådd til skinnet
  • som eit piska skinn
    på ein travel eller heseblesande måte
    • springe som eit piska skinn;
    • ho stressa rundt som eit piska skinn
  • våge skinnet
    gjere noko som er risikabelt;
    tore å ta ein risiko
  • våt til skinnet
    våt heilt gjennom kleda;
    gjennomvåt
Artikkelside

der

adverb

Opphav

norrønt þar

Tyding og bruk

  1. på den staden (eit stykke unna);
    til skilnad frå her
    Døme
    • der ute;
    • dei der;
    • sjå der kjem dei!
    • set stolen der!
    • eg kjenner alle som var der;
    • dei driv på til dei ligg der;
    • dei fann huset, men det var ingen heime der
  2. på det punktet
    Døme
    • der fekk du!
    • saka må diskuterast, men vi er ikkje der no
  3. brukt etter pronomen eller determinativ for å peike ut nokon eller noko;
    jamfør derre
    Døme
    • han der er ikkje bra for deg;
    • ho der er jammen skarp;
    • det der er ikkje noko for meg
  4. brukt som formelt subjekt: det (3, 1)
    Døme
    • der var ulv i skogen
  5. brukt til å vise til eit ledd i oversetninga
    Døme
    • huset der dei bur;
    • staden der dei sist såg han

Faste uttrykk

  • der og da
    på den staden og det tidspunktet som kjem fram av samanhengen
    • det hende der og da;
    • der og da bestemte vi oss for å bli med
  • her og der
    på spreidde stader
  • … meg her og … meg der
    brukt som hånleg eller nedlatande kommentar til noko som nettopp er nemnt
    • prosjekt meg her og prosjekt meg der
Artikkelside

tenarfløy

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

fløy (4) av herskapsbustad der tenarane bur
Artikkelside

tenarbustad

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

eige hus som tenarstaben bur i
Artikkelside
Side 1 av 22