Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
16 treff

Nynorskordboka 16 oppslagsord

allianse

substantiv hankjønn

Uttale

-anˊse eller  -anˊgse

Opphav

frå fransk; av alliere

Tyding og bruk

avtale om gjensidig stønad
Døme
  • alliansen mellom Hitler og Mussolini;
  • ein allianse mellom bønder og fiskarar
Artikkelside

uheilag

adjektiv

Tyding og bruk

ikkje heilag;

Faste uttrykk

  • uheilag allianse
    (kynisk) allianse mellom partar med mål som synest uforliklege, og som utanforståande tek avstand frå
    • ein uheilag allianse mellom Høgre og SV sikra ordføraren
Artikkelside

alliere

alliera

verb

Opphav

gjennom fransk; frå latin alligare ‘binde, halde fast’ av ad ‘til’ og ligare ‘sameine’

Tyding og bruk

  1. perfektum partisipp som adjektiv som er i samband
    Døme
    • allierte land;
    • dei allierte sigra i begge verdskrigane

Faste uttrykk

  • alliere seg med
    refleksivt i uttrykk
    gjere samband med;
    inngå ein allianse;
    skaffe seg hjelp frå nokon
    • alliere seg med andre firma;
    • alliere seg med ein kjentmann
Artikkelside

uheilag allianse

Tyding og bruk

(kynisk) allianse mellom partar med mål som synest uforliklege, og som utanforståande tek avstand frå;
Døme
  • ein uheilag allianse mellom Høgre og SV sikra ordføraren
Artikkelside

trippelallianse

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

militær eller politisk allianse mellom tre statar
Døme
  • trippelalliansen mellom Tyskland, Austerrike-Ungarn og Italia 1882–1914
Artikkelside

alliere seg med

Tyding og bruk

gjere samband med, skipe ein allianse;
òg: skaffe seg hjelp frå nokon;
Sjå: alliere
Døme
  • alliere seg med andre firma, kommunar, grupper;
  • alliere seg med ein kjentmann – få hjelp
Artikkelside

entente

substantiv hankjønn

Uttale

angtanˊgt eller  angtanˊgte

Opphav

av fransk entendre ‘høyre, forstå’; samanheng med intendere

Tyding og bruk

  1. lausare samband eller samarbeid mellom statar utan at det er allianse
  2. statar som er med i ein entente (1)
Artikkelside

eksperiment

substantiv inkjekjønn

Opphav

av latin experiri ‘prøve’; jamfør ekspert

Tyding og bruk

  1. vitskapleg forsøk der ein testar kva som skjer under ulike forhold
    Døme
    • gjere eit eksperiment;
    • eit psykologisk eksperiment;
    • delta i eit eksperiment
  2. tiltak eller endring med uvisst utfall
    Døme
    • dette blir litt av eit eksperiment;
    • ein allianse mellom partia vil vere eit spanande politisk eksperiment
Artikkelside

akse

substantiv hankjønn

Opphav

av tysk Achse; samanheng med aksel (3

Tyding og bruk

  1. (tenkt) midtlinje som noko sviv ikring
    Døme
    • dreie seg rundt sin eigen akse
  2. midtlinje som noko grupperer seg (symmetrisk) om
  3. tenkt linje mellom to ytterpunkt
    Døme
    • til høgre på den politiske aksen
  4. i matematikk: koordinatakse
    Døme
    • vassrett akse;
    • loddrett akse;
    • aksane i eit koordinatsystem
  5. i overført tyding: samband mellom to aktørar;
    politisk allianse
    Døme
    • den fransk-tyske aksen i Europa
Artikkelside

medlemsland

substantiv inkjekjønn

Tyding og bruk

land som er medlem av ein allianse
Døme
  • medlemslanda i EU
Artikkelside
Side 1 av 2