Avansert søk

22 treff

Nynorskordboka 22 oppslagsord

alen 1

substantiv hokjønn

Opphav

norrønt alin, ǫln, eigenleg ‘underarm’

Tyding og bruk

  1. gammalt lengdemål
    Døme
    • ei norsk alen = 0,6275 m

Faste uttrykk

  • alen av same stykke
    (ein eller fleire) av same slaget, ikkje betre enn resten

alen 2

adjektiv

Opphav

av al (1

Tyding og bruk

alveda, malmen
Døme
  • ein alen stokk

ale 2

ala

verb
kløyvd infinitiv: -a

Opphav

norrønt ala

Tyding og bruk

  1. fø (opp, fram);
    jamfør avle (2
    Døme
    • ale opp krøter;
    • ale seg til ei ny ku
  2. dyrke fram
    Døme
    • ale frukttre

Faste uttrykk

  • ale fram
    fø, dyrke eller avle fram
    • ale fram tomatar;
    • ale fram ein ny sauerase
  • ale på
    • fø på
      • denne kalven er ikkje noko å ale på
    • tenkje (ut), bryggje på;
      planleggje
      • ale på hemn
  • ale til seg
    lokke til seg

elje

elja

verb
kløyvd infinitiv: -a

Opphav

av ale (2

Tyding og bruk

ale, fostre (opp)
Døme
  • elje opp dyr

al 1

substantiv hankjønn

Opphav

norrønt aðal ‘hått’; same opphav som adel

Tyding og bruk

  1. kjernen eller det beste av noko
  2. kjerneved (av fure)

ale 1

substantiv hankjønn

Uttale

eil

Opphav

frå engelsk

Tyding og bruk

overgjæra øl (3, 1) med fruktig smak

stolpe 1

substantiv hankjønn

Opphav

norrønt stolpi

Tyding og bruk

  1. (fastståande) stokk;
    påle, tjukk stong
    Døme
    • gjerdestolpe;
    • grindstolpe;
    • lyktestolpe;
    • telefonstolpe;
    • bruke berre impregnerte stolpar
    • målstong
      • skotet gjekk i stolpen og inn
    • loddrett stokk i bindingsverk
      • svalvegger av stavverk med dekorativt utforma stolpar på hjørna
  2. oppståande stykke, til dømes merke i ei uniformslue, søyle i eit diagram, loddrett strekfigur i stoff, hekle- eller strikkearbeid
    Døme
    • ei skjorte med stolpe i halsen
  3. (ledd som er ei) måleining i målband brukt på storfe
    Døme
    • ein stolpe er ¹⁄₃₂ av ei alen

olboge 1

substantiv hankjønn

Opphav

norrønt ǫl(n)bogi, al(n)bogi; av alen (1 og boge

Tyding og bruk

  1. midtre ledd på armen
    Døme
    • støyte olbogen;
    • krabbe på kne og olbogar
    • del av erm som dekkjer olbogen
      • slite hol på olbogen
  2. del av erm som dekkjer olbogen
    Døme
    • slite hol på olbogen
  3. røyrstykke forma som ein olboge (1, 1);
    jamfør kne (5)

Faste uttrykk

  • ha spisse olbogar
    kome seg fram;
    vere frekk og pågåande;
    gjere karriere utan å ta omsyn til andre

alnebrei

adjektiv

Tyding og bruk

éi alen (1, 1) brei

alnestokk

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

målestav (1) som måler ei alen;