Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
224 treff

Bokmålsordboka 0 oppslagsord

Nynorskordboka 224 oppslagsord

utanfor, utafor

preposisjon

Tyding og bruk

  • på eller ved utsida av;
    ikkje innanfor;
    • stå utanfor døra, huset;
    • bli med utanfor;
    • livet utanfor fengselsmurane;
    • bu utanfor byen;
    • ha arbeid utanfor heimekommunen;
    • vere utanfor rekkjevidd, synsvidd;
    • utanfor fare;
    • dette er utanfor alle reglar, all skam;
    • ha barn utanfor ekteskap
  • ikkje med (i)
    • stå utanfor (EU , partia, striden);
    • vere heilt utanfor – uvitande; åndeleg el. fysisk i ulag

Faste uttrykk

  • halde utanfor
    • la vere å informere nokon;
      ikkje la bli med
      • mannen heldt henne utanfor planlegginga;
      • barna vart haldne utanfor leiken
    • ikkje rekne med noko eller nokon;
      ikkje ta med noko eller nokon
      • om du held stipendet utanom, kor mykje tener du i året?
  • kjenne seg utanfor
    kjenne at ein ikkje informert eller isolert;
    ikkje få delta i ei gruppe, ein krins eller det sosiale livet på lik linje som andre
Artikkelside

fare 1

substantiv hankjønn

Opphav

frå lågtysk opphavleg ‘forfølging’; samanheng med fare (2

Tyding og bruk

tilstand da ulykke, skade, tap eller liknande kan skje;
noko trugande;
Døme
  • det er fare for streik;
  • det er fare på ferde;
  • det er fare for livet;
  • det er ingen fare med meg;
  • det lurar mange farar;
  • ane fred og ingen fare;
  • stå i fare for å miste noko;
  • pasienten er utanfor fare
Artikkelside

tredjeperson

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

  1. person som står utanfor ei sak eller eit tilhøve mellom to personar
    Døme
    • bruke ein nøytral tredjeperson som meklar;
    • det var ein tredjeperson som varsla politiet
  2. synsvinkel frå utsida av ein person eller ein karakter som inneber at pronomen i tredjeperson (3) eller tilsvarande blir brukte
    Døme
    • romanen blir fortalt i tredjeperson;
    • snakke om seg sjølv i tredjeperson
  3. grammatisk trekk som viser at bodskapen gjeld korkje avsendaren eller mottakaren
    Døme
    • 'ho' og 'dei' er tredjeperson;
    • skrive noko i 3. person fleirtal
Artikkelside

tredjepart 2

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

part (2) som står utanfor eit tilhøve mellom to aktørar
Døme
  • bli ramma som uskuldig tredjepart;
  • ein nøytral tredjepart er meklar i konflikten
Artikkelside

tredjemann

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

  1. person som er nummer tre i ei rekkjefølgje
    Døme
    • bli tredjemann i ei tevling
  2. person som står utanfor eit tilhøve mellom to andre personar;
    uvedkomande person;
    Døme
    • saka er mellom oss og angår derfor ikkje tredjemann
Artikkelside

tredjeland

substantiv inkjekjønn

Tyding og bruk

land som står utanfor eit tilhøve mellom andre land;
Døme
  • dei stridande partane ville ikkje ha innblanding frå tredjeland
Artikkelside

stong ut

Tyding og bruk

Sjå: stong
  1. om ball eller puck i visse spel: via målstonga og utanfor mål
Artikkelside

stong

substantiv hokjønn

Opphav

norrønt stǫng

Tyding og bruk

  1. lang, smal og rett gjenstand av tre, metall eller liknande;
    stake, staur, stav, stokk
  2. Døme
    • det var flagg på alle stengene i bygda
  3. Døme
    • ho fekk laksen på stong
  4. brukt som etterledd i samansetningar som nemner krydder i form av plantestengel eller liknande
  5. brukt som etterledd i samansetningar som nemner eit avlangt stykke som noko er forma i

Faste uttrykk

  • flagge på halv stong
    la flagg henge om lag halvvegss ned på flaggstong for å vise sorg ved dødsfall og gravferd
  • mellom stengene
    mellom målstengene;
    på eller i mål (1, 9)
    • dei hadde ikkje eit skot mellom stengene heile sesongen
  • stong inn
    • om ball eller puck i visse spel: via målstonga og inn i mål
  • stong ut
    • om ball eller puck i visse spel: via målstonga og utanfor mål
Artikkelside

tankebane

substantiv hokjønn eller hankjønn

Tyding og bruk

måte å tenkje på;
Døme
  • følgje ei konvensjonell tankebane;
  • tenkje utanfor vande tankebaner
Artikkelside

sekular-

prefiks

Opphav

av latin saeculum ‘sekel’

Tyding og bruk

  1. førsteledd som uttrykkjer at noko skjer kvart hundreår;
    i ord som sekularfest
  2. førsteledd i ord som uttrykkjer at noko står utanfor reglane i ein klosterorden;
    i ord som sekulargeistleg
Artikkelside
Side 1 av 23