Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no
, Bokmålsordboka og Nynorskordboka
Bokmålsordboka og Nynorskordboka
NN
Nettsidespråk,
, Display language
, Мова
Meny
Hjelp
Om ordbøkene
Innstillingar
Kontakt oss
NN
Nettsidespråk,
, Display language
, Мова
Avansert søk
Vanleg søk
Ordbøker
Begge ordbøkene
Bokmålsordboka
Nynorskordboka
Søk
Oppslagsord
Med bøygde former
Fritekstsøk
Ordklasse
alle
verb
substantiv
adjektiv
pronomen
determinativ
adverb
preposisjonar
konjunksjonar
subjunksjonar
interjeksjonar
Nullstill
Listevisning
Søkjehjelp
70 treff
Bokmålsordboka
2
oppslagsord
håndtak
,
handtak
substantiv
intetkjønn
Vis bøyning
Opphav
jamfør
tak
(
2
II)
Betydning og bruk
del av gjenstand som hånden kan gripe om
eller
holde i
Eksempel
håndtaket på kofferten
;
håndtaket på kjøleskapet
Artikkelside
hefte
1
I
substantiv
intetkjønn
Vis bøyning
Opphav
jamfør
norrønt
hepti
‘handtak’
;
av
hefte
(
2
II)
Betydning og bruk
forsinkelse
;
hindring
(2)
Eksempel
snøfallet ble til
hefte
for skogsarbeidet
innskrenkning i eiendomsretten
;
heftelse
samling av ark, blader, blanketter
eller lignende
som er heftet sammen
;
mindre, uinnbundet bok
Eksempel
tidsskriftet kommer med fire
hefter
i året
som etterledd i ord som
billetthefte
julehefte
notehefte
Artikkelside
Nynorskordboka
68
oppslagsord
handtak
substantiv
inkjekjønn
Vis bøying
Opphav
jamfør
tak
(
2
II)
Tyding og bruk
del av ting som handa kan halde
eller
ta i
Døme
handtaket på døra
;
handtaket på barnevogna
tak, grep med handa
;
handtrykk
Artikkelside
tak
2
II
substantiv
inkjekjønn
Vis bøying
Opphav
norrønt
tak
Tyding og bruk
det å
ta
(1)
;
grep
(1)
Døme
få godt tak
;
ta tak i tauet
;
sleppe taket i rattet
;
ho greip tak i armen hans
det at noko festar seg
;
feste, hald
Døme
få tak med spettet
;
elden fekk tak
;
vinteren sleppte taket
herredøme, kontroll
Døme
ho har eit tak på meg
;
få taket på motstandaren
;
læraren har mista taket på elevane
(kraftig) rørsle med arm, hand
eller
reiskap
;
strøk, drag
Døme
symje med rolege tak
;
eit tak med ljåen
;
eit tak på fela
som etterledd i ord som
spadetak
symjetak
åretak
det å
takast
(2)
;
styrkeprøve
Døme
ta eit tak med nokon
som etterledd i ord som
basketak
ryggtak
det å anstrengje seg
;
fysisk eller mentalt krafttak
;
pårøyning
Døme
ta det tyngste taket
;
eit liv med harde stunder og tunge tak
kraft og mot til å gjere noko
;
viljestyrke,
framtak
(2)
Døme
det er ikkje tak i han
brått åtak av sjukdom, smerte
eller liknande
;
ri
(
1
I
, 1)
Døme
sjukdomen kjem i harde tak
avgrensa strekning
;
(kort) periode
;
einskilt tilfelle
;
bolk, etappe, rykk
Døme
i eitt tak
;
rykkje fram i tak
;
arbeide i tak
;
dei måtte vente eit tak
del av reiskap som ein held i
;
jamfør
handtak
(1)
brukt som etterledd i samansetningar: stad der ein tek ut noko
i ord som
grustak
sandtak
Faste uttrykk
ta seg på tak
ta seg saman
tak om tak
av og til
Artikkelside
styre
1
I
substantiv
inkjekjønn
Vis bøying
Opphav
norrønt
stýri
Tyding og bruk
hjelpemiddel, særleg handtak, til å
styre
(
2
II
, 1)
med
Døme
plogstyre
;
sykkelstyre
;
sitje ved styret
;
lyde styret
–
gå, svinge etter som ein svingar styret
det å styre (II,1 og
særleg
2)
;
måte å styre (II,1 og
særleg
2) på
;
leiing
(
1
I)
,
makt
Døme
hardstyre
;
sjølvstyre
;
vanstyre
;
kongen sat med styret i landet i 20 år
;
ha demokratisk styre
nemnd, utval, komité, forsamling som styrer noko
Døme
bystyre
;
kommunestyre
;
skulestyre
;
styret for ein bank, eit lag
;
sitje i styret
Artikkelside
spak
1
I
substantiv
hankjønn
Vis bøying
Opphav
samanheng
med
lågtysk
spake
‘hjuleike’
Tyding og bruk
(vekt)stong til å flytte
eller
lyfte noko med
;
våg
(
1
I
, 1)
stong, handtak til å regulere
eller
setje i funksjon ein reiskap(sdel), maskin, eit apparat
eller liknande
Døme
girspak
;
flykapteinen sat sjølv ved spaken
–
styrte sjølv flyet
;
spakane på ein gravemaskin
Faste uttrykk
bak spakane
med beteninga av eit fly eller anna køyretøy
min første gang bak spakane i eit fly
i musikk og film: med ansvar for miksebordet
bandet hadde ein dyktig lydteknikar bak spakane
Artikkelside
skaft
substantiv
inkjekjønn
Vis bøying
Opphav
norrønt
skapt
Tyding og bruk
langt handtak på ein reiskap
eller
eit våpen
;
skjefte
(
1
I)
Døme
skaftet på sverdet
;
skaftet på ei teskei
som etterledd i ord som
knivskaft
riveskaft
økseskaft
del av ein støvel frå rista og oppover leggen
;
jamfør
støvelskaft
kvar av dei tynne parallelle trestengene på ein
vevstol
som
hovel
i ein vev er trædde inn på
kvar av fleire innhole søyler som ber ei oljeplattform
i
botanikk
:
stilk
(1)
Faste uttrykk
gå av skaftet
miste fatninga
;
kome ut av kontroll
Artikkelside
saks
1
I
substantiv
hokjønn
Vis bøying
Opphav
norrønt
sǫx
,
fleirtal
av
sax
n
‘sverd, stor kniv’
;
samanheng
med
latin
secare
‘skjere’
Tyding og bruk
reiskap som har to motståande blad med handtak, og som ein bruker til å klippe med
Døme
klippe håret med saks
som etterledd i ord som
brodersaks
hagesaks
sauesaks
fangstreiskap med to jernbøylar som kan klappe saman
Døme
å fange dyr i saks er no forbode
gripereiskap hos hummar, krabbe og visse andre leddyr
Faste uttrykk
sitje i saksa
vere komen i ei vanskeleg stode
Artikkelside
rulle
2
II
rulla
verb
Vis bøying
Opphav
jamfør
rull
og
rulle
(
1
I)
Tyding og bruk
flytte seg (bortetter eit underlag) ved å dreie seg rundt sin eigen akse
;
trille
(
3
III
, 2)
Døme
rulle over ende
;
bilen rullar nedover
;
stuparen rulla rundt i lufta
få til å
rulle
(
2
II
, 1)
;
trille
(
3
III)
Døme
dei rulla ei tønne over golvet
jamne med rull eller rulle
;
glatte
(
2
II)
,
slette
(
4
IV
, 1)
Døme
rulle tøy
;
dei rullar åkeren
lage (noko som liknar) ein rull
eller
ei kule
Døme
rulle ein sigarett
;
han har rulla saman teppet
gå i bølgjegang
Døme
havet rullar mot stranda
om fartøy: vere i rørsle frå side til side i bølgjene
Døme
båten rulla kraftig
om lyd: drønne
;
rumle lenge
Døme
tora rulla
uttale norsk ‘r’ med tungespissen
;
til skilnad frå
skarre
(
1
I
, 2)
Døme
rulle på r-ane
Faste uttrykk
rulle med auga
sperre opp auga og røre augeepla, til dømes som uttrykk for forakt, overrasking eller oppøsing
;
jamfør
himle
(
2
II
, 2)
rulle ned
få noko samanrulla til å falde seg ut nedover
rulle ned gardina
få bilvindauge til å gli ned og opne seg ved å sveive på eit handtak eller trykkje på ein knapp
eg rulla ned vindauget
rulle opp
falde saman (oppover) til ein rull
han har rulla opp skjorteermane
;
gardinene er rulla opp
få bilvindauge til å gli opp og lukke seg ved å sveive på eit handtak eller trykkje på ein knapp
eg rulla opp bilvindauget
avsløre litt etter litt
politiet rulla opp eit kriminelt miljø
oppklare
det var media som rulla opp saka
teikne, skildre
boka rullar opp ei trist historie om rus og vald
rulle ut
falde ut ein rull
rulle ut den raude løparen
;
eg har rulla ut soveposen
forme noko til ei kule eller ein sylinder med roterande rørsler med hendene
rulle ut bollar
setje i verk noko på løpande band
;
innføre i eit (større) område
dei har rulla ut breiband i heile dalen
Artikkelside
krykkje
1
I
,
krykke
1
I
substantiv
hokjønn
Vis bøying
Opphav
samanheng
med
krok
Tyding og bruk
stav med tverrtre i høgd med armhola
eller
med handtak og armstø
Døme
gå med
krykkjer
Faste uttrykk
kaste seg på krykkjene
kome seg av garde
Artikkelside
korg
substantiv
hokjønn
Vis bøying
Opphav
norrønt
korf
,
gjennom
lågtysk
;
frå
latin
corbis
Tyding og bruk
(fletta) behaldar av varierande storleik, ofte med handtak, til å lagre
eller
bere noko i
Døme
fylle korga med matvarer
;
flette korger
;
bere soppen i ei korg på armen
;
kjøpe ei korg jordbær
;
bæra kostar 40 kr korga
som etterledd i ord som
babykorg
brødkorg
papirkorg
blomsterstand
der mange blomstrar sit tett saman på ei flat eller litt kuleforma plate
Faste uttrykk
einaste hanen i korga
einaste mannen blant fleire kvinner
få korga
få avslag på frieri
gje nokon korga
gje nokon avslag på frieri
;
slå opp med nokon
Artikkelside
koffert
substantiv
hankjønn
Vis bøying
Opphav
gjennom
lågtysk
,
frå
fransk
;
av
gresk
kophinos
‘korg’
Tyding og bruk
stor, kasseforma behaldar med handtak, brukt til personleg bagasje på reiser
Døme
pakke kofferten
;
ein koffert med hjul
Faste uttrykk
bu i koffert
stadig vere på reisefot
tenkje koffert
tolke noko i seksuell retning
Artikkelside
Forrige side
Side 1 av 7
Neste side
Resultat per side:
10
20
50
100