Gå til hovedinnhold
Tilgjengelighet
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Enkelt søk
Om avansert søk
182 treff

Bokmålsordboka 3 oppslagsord

gut

substantiv hankjønn

Uttale

gøtt eller  gutt

Opphav

fra engelsk ‘tarm, innvoll’

Betydning og bruk

tynn, sterk silketråd brukt til fortom ved sportsfiske og til finsøm
Artikkelside

ungfole

substantiv hankjønn

Betydning og bruk

  1. ung hest
  2. i overført betydning: ung gut
Artikkelside

habengut

substantiv intetkjønn

Opphav

av tysk Hab und Gut ‘eiendom og gods’

Betydning og bruk

eiendeler, løsøre
Eksempel
  • selge alt sitt habengut og dra av sted
Artikkelside

Nynorskordboka 179 oppslagsord

gut 1

substantiv hankjønn

Opphav

truleg same opphav som nederlandsk guit, opphavleg ‘skrytande ung mann’; samanheng med gøy (3

Tyding og bruk

  1. barn av hankjønn
    Døme
    • som gut var han vill av seg;
    • både gutar og jenter;
    • ho fekk ein gut
  2. ung mann;
    mann som er del av eit fellesskap
    Døme
    • han er berre guten enno;
    • siger til dei norske gutane i hopp
  3. i tiltale:
    Døme
    • kom, gutar!
    • å nei, gut, den går ikkje!

Faste uttrykk

  • dei gamle gutane
  • dei store gutane
    dei leiande på eit område
  • det er gut det
    han er ein grepa kar
  • gutane på golvet
    dei som arbeider på grunnplanet (2 i fabrikk eller annan arbeidsplass
  • gutane på skogen
    brukt om den norske motstandsrørsla (som låg i dekning i skogsområde) under andre verdskrigen
  • guten i seg
    det barnlege, gutevorne
    • han har enno mykje av guten i seg
  • guten sin
    grepa kar
    • han er jammen guten sin
Artikkelside

gut 2

substantiv hankjønn

Uttale

gøtt eller  gutt

Opphav

frå engelsk ‘tarm, innvol’

Tyding og bruk

grann, sterk silketråd nytta til forsynd ved sportsfiske og til finsaum
Artikkelside

pueril

adjektiv

Opphav

av latin puer ‘barn, gut’

Tyding og bruk

barnsleg og truskuldig;
Artikkelside

gosse 1

substantiv hankjønn

Opphav

jamfør svensk gosse ‘gut’

Tyding og bruk

ung mann;
gild kar
Artikkelside

tommeliten

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

  1. i eventyr: bitte liten gut eller mann
  2. gjerdesmett
Artikkelside

tolvårs

adjektiv

Opphav

sjå -års

Tyding og bruk

  1. som varer eller har vart i tolv år;
  2. som er tolv år gammal;
    Døme
    • ein tolvårs gut
Artikkelside

tolvårig

adjektiv

Tyding og bruk

  1. som varer eller har vart i tolv år
    Døme
    • ein tolvårig venskap
  2. som er tolv år gammal;
    Døme
    • ein tolvårig gut;
    • den 12-årige jenta
Artikkelside

snill

adjektiv

Opphav

norrønt snjallr ‘dugande, god, klok’

Tyding og bruk

  1. god å omgåast med;
    Døme
    • vere snill og medgjerleg;
    • ver snill no, gut!
    • ein snill hund
  2. god, kjærleg
    Døme
    • ei snill og omsorgsfull mor
    • brukt som adverb:
      • det var snilt gjort
  3. gjevmild
    Døme
    • få noko av ein snill onkel
  4. hjelpsam, venleg
    Døme
    • snille grannar;
    • vil du vere så snill å gjere meg ei teneste?
  5. i utrop:
    Døme
    • snille deg, det treng du ikkje gjere!
    • slå på lyset, er du snill!

Faste uttrykk

  • ver så snill
    brukt i spørsmål der ein ber andre om noko;
    til skilnad frå ver så god
    • kan eg få litt vatn, ver så snill?
Artikkelside

smukken

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

brukt om pen gut eller mann
Døme
  • kom hit da, smukken!
Artikkelside

tjukken 1

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

i nedsetjande tiltale eller spøkefullt: tjukk gut eller mann
Artikkelside