Enkelt søk | Begge ordbøkene

Bokmålsordboka 1 oppslagsord

substantiv intetkjønn

norrønt hjól

rund skive eller ring med eiker som snur rundt en aksel
Eksempel
- en vogn med fire hjul;
- hjulene i et urverk
- - bilhjul
  - drivhjul
  - rokkehjul
  - skovlhjul
  - svinghjul
  - sykkelhjul
  - tannhjul
i overført betydning: kretsløp, utviklingsgang
Eksempel
- tidens hjul går og går;
- lykkens hjul;
- vi er små hjul i samfunnsmaskineriet
noe som minner om hjul (1)
- - pariserhjul
  - solhjul

femte hjul på vogna
(kjenne seg som eller være) til overs
holde hjulene i gang
holde virksomheten i gang
ligge på hjul
kjøre, løpe like bak en konkurrent;
lure like bak
slå hjul
svinge kroppen sidelengs helt rundt med mellomlanding på hendene slik at beina beskriver en sirkel i lufta
steile og hjul
om eldre forhold: strafferedskap i form av et hjul som ligger vannrett på en spiss stang, der radbrekkede og henrettede forbrytere ble lagt
bli lagt på steile og hjul

substantiv inkjekjønn

norrønt hjól

rund skive eller ring med eiker som sviv rundt ein aksel
Døme
- ei kjerre med to hjul;
- det er mange små hjul i eit urverk
- - bakhjul
  - bilhjul
  - drivhjul
  - sykkelhjul
  - tannhjul
i overført tyding: krinslaup, utviklingsgang
Døme
- vi er alle små hjul i samfunnsmaskineriet
noko rundt som minner om eit hjul
Døme
- eit hjul av eld;
- eit hjul av lys
- - pariserhjul
  - solhjul

femte hjul på vogna
(kjenne seg som eller vere) til overs
halde hjula i gang
syte for at verksemda går som vanleg
liggje på hjul
køyre, springe like bak ein annan;
lure like bak
slå hjul
svinge kroppen sidelengs i ein boge heilt rundt med mellomlanding på hendene
stegl og hjul
om eldre forhold: straffereiskap i form av eit hjul som ligg vassrett på ei kvass stong som radbrekte og avretta forbrytarar vart lagde på
bli lagd på stegl og hjul