Enkelt søk | Begge ordbøkene

Bokmålsordboka 1 oppslagsord

pronomen

norrønt nominativ og akkusativ hann, dativ honum, genitiv hans

brukt om person av hankjønn:
Eksempel
- den hatten er hans;
- han holder seg godt, far din;
- han Per er gutten sin, det;
- gutten er snill, han;
- fanden har hestehov, og han halter;
- jeg spurte han eller ham hva han egentlig mente;
- faren min sa at han skulle gjøre det
- brukt som påpekende pronomen:
  han er det !
  han med den blå genseren
tidligere brukt i tiltale overfor en underordnet, nå spøkefullt:
Eksempel
- vil han øyeblikkelig gjøre som jeg sier
i visse titler:
Eksempel
- Hans Kongelige Høyhet;
- Hans Majestet
i dialekt om vær- og vindforhold:
Eksempel
- han dreide vestlig;
- han er kald i dag

pronomen

norrønt hann, akkusativ hann, dativ honum, genitiv hans

brukt om person eller annan skapning av hankjønn (1) og om ting eller omgrep med namn av hankjønn (2) når desse er (rekna for) eller blir kjende i samanhengen:
Døme
- far min sa at han skulle gjere det;
- der kjem Ola, han spring;
- eg spurde han kva han eigenleg meinte;
- fanden har hestehov, og han haltar;
- ormen freste høgt, men han hogg ikkje;
- båten rulla, men han kantra ikkje
- brukt etter ei setning for å ta opp att og utheve subjektet:
  guten var snill, han
- med eit etterfølgjande ledd som avgrensar innhaldet av pronomenet:
  han var småbrukar, faren
- brukt rett etter eit trykksterkt substantiv for å ta opp att dette:
  kofferten, han kan du ta
- brukt føre mannsnamn:
  han Per;
  han far
- i genitiv:
  den hatten er hans;
  kona hans Gunnar
- brukt som peikande pronomen:
  han med den blå genseren;
  han er det!
brukt med tyding nær det ubundne pronomenet ein:
Døme
- han må nok passe seg i dag det er så glatt
brukt med same tyding som det om luft- og vêrtilhøve:
Døme
- han regnar, er kald, blæs
i uttrykk:
Døme
- vere tidleg på han – vere tidleg oppe