Nynorskordboka
konge 1
substantiv hankjønn
| eintal | fleirtal | ||
|---|---|---|---|
| ubunden form | bunden form | ubunden form | bunden form |
| ein konge | kongen | kongar | kongane |
Opphav
norrønt konungrTyding og bruk
- mannleg statsoverhovud i eit monarki;hovding i ættesamfunn
Døme
- Hans Majestet Kongen;
- bli konge etter far sin;
- bli krona til konge
- som etterledd i ord som
- arvekonge
- frankarkonge
- unionskonge
- vikingkonge
- i bunden form eintal: regjeringa
Døme
- gjelde frå den tid Kongen fastset
- herskar over eit (tenkt) rike;Gud, Kristus
Døme
- han som er konge frå æve til æve
- person som er den gjævaste eller mektigaste i sitt slag eller på sitt område
Døme
- kongen i norsk kulturliv;
- han var kongen i gata
- som etterledd i ord som
- aviskonge
- skikonge
- skyttarkonge
- dyr som er det største eller gjævaste innan ei gruppe, eller som har ein utsjånad som let seg assosiere med ein konge;jamfør kongeørn
Døme
- løva er kongen over dyra
- som etterledd i ord som
- alkekonge
- fuglekonge
- sildekonge
- i kortspel: nest høgaste kort, mellom ess (2, 1) og dame (4)
Døme
- ha konge og knekt på handa
- i sjakk: viktigaste brikke
Døme
- setje kongen matt
Faste uttrykk
- i kongens kledei soldatuniform
- kongen på haugen
- barneleik der målet er å nå toppen av ein haug først og hindre andre frå å gjere det same
- i overført tyding: person som har overtaket eller er dominerande
- ho har vore konge på haugen i narkotikamiljøet i mange år;
- seniorlaget var dei verkelege kongane på haugen
- kongens karsoldat
- Kongens rådregjeringa
- skogens kongeelg
- jakta på skogens konge var i gang