Перейти до основного вмісту
Доступність
ordbøkene.no, Cловник букмола та Словник нюношка

Розширений пошук

Простий пошук
Про розширений пошук
54 результатів

Словник нюношка 54 oppslagsord

uavhengig

прикметник

Значення та вживання

som ikkje er avhengig;
som står fritt;
sjølvstendig, fri
Приклад
  • eit uavhengig rike;
  • politisk uavhengige grupper;
  • vere økonomisk uavhengig;
  • eg reiser, uavhengig av vêret
  • brukt som substantiv:
    • han representerer dei uavhengige
Сторінка статті

titoisme

іменник чоловічий

Походження

etter namnet til Josip Broz Tito, statsleiar i Jugoslavia 1945–1980

Значення та вживання

om eldre forhold: nemning for ein uavhengig og nasjonalt prega kommunisme
Сторінка статті

i seg sjølv

Значення та вживання

uavhengig av alt utanforståande;
utan påverknad frå noko anna;
utan at ein tek omsyn til noko anna;
Sjå: sjølv
Приклад
  • det er ikkje eit stort problem i seg sjølv
Сторінка статті

sjølvstendiggjere

sjølvstendiggjera

дієслово

Значення та вживання

gjere uavhengig
Сторінка статті

sjølvstendig

прикметник

Походження

etter tysk selbständig, opphavleg ‘som står for seg sjølv’

Значення та вживання

  1. som tenkjer og handlar utan å rette seg etter andre;
    som rår sjølv;
    fri, uavhengig, ubunden
    Приклад
    • ein sjølvstendig institusjon;
    • eg er vorten ein meir sjølvstendig person
    • brukt som adverb:
      • tenkje sjølvstendig
  2. Приклад
    • han stod fram som ein sjølvstendig forfattar;
    • dei har knapt tenkt ein sjølvstendig tanke
  3. som driv på eiga hand eller for eiga rekning
    Приклад
    • ho er sjølvstendig næringsdrivande
Сторінка статті

sjølv 2

детермінатив

Походження

norrønt sjalfr

Значення та вживання

  1. står til eit pronomen for å merkje ut at det er nett den eller det som det er tale om: personleg
    Приклад
    • ho sa det sjølv;
    • sjølve stod dei berre og såg på;
    • der kan du sjå sjølv;
    • eg tvilte ofte på meg sjølv;
    • dei spurde seg sjølve om dei var på rett veg
  2. står til eit substantiv for å merkje ut at det er nett den eller det som det er tale om: den verkelege eller eigenlege;
    den rette
    Приклад
    • sjølve garden er bra, men husa er dårlege;
    • sjølve sentrum er ikkje så stort;
    • skjere seg inn på sjølve beinet
  3. på eiga hand;
    utan hjelp eller påverknad utanfrå
    Приклад
    • ho har gjort alt arbeidet sjølv;
    • dei vil byggje huset sjølve
  4. i eigen person
    Приклад
    • er han sjølv heime?
    • kongen sjølv var til stades;
    • eg trur det var sjølve fanden;
    • han var tolmodet sjølv
  5. brukt som adverb: til og med, jamvel
    Приклад
    • sjølv ho vart redd;
    • alle, sjølv barna, var med;
    • sjølv for deg blir dette for mykje

Фіксовані вирази

  • av seg sjølv
    av eiga kraft;
    utan hjelp;
    utan vanskar
    • idéen kom til henne av seg sjølv;
    • ryddinga går ikkje av seg sjølv
  • for seg sjølv
    aleine
    • han bur for seg sjølv;
    • ho går mykje for seg sjølv i friminutta
  • gå i seg sjølv
    granske seg sjølv, til dømes for å erkjenne skuld
    • vi må gå i oss sjølve og ikkje berre skulde på andre
  • i seg sjølv
    uavhengig av alt utanforståande;
    utan påverknad frå noko anna;
    utan at ein tek omsyn til noko anna
    • det er ikkje eit stort problem i seg sjølv
  • kome til seg sjølv
    få att medvitet;
    bli normal att
    • eg kom først til meg sjølv på sjukehuset
  • seie seg sjølv
    vere sjølvsagt;
    vere innlysande
    • det sa seg sjølv at det ville gå gale
  • sjølv takk
    takk, det same;
    takk til deg òg
    • takk for laget! – Sjølv takk!
  • vere noko for seg sjølv
    vere ulik alle andre;
    merkje seg ut
    • den byen er noko for seg sjølv
  • vere seg sjølv
    oppføre seg slik ein til vanleg gjer
    • her kan eg slappe av og vere meg sjølv
  • vere seg sjølv nok
    ikkje bry seg om nokon annan
Сторінка статті

ånd

іменник жіночий

Походження

norrønt ǫnd ‘ande, pust, sjel, liv’

Значення та вживання

  1. medvit og tankeverksemd;
    Приклад
    • eit miljø både for ånd og lekam
  2. menneske som merkjer seg ut intellektuelt;
    Приклад
    • dei store åndene i antikken;
    • vere den leiande ånda i foreininga
  3. menneskesjel som noko uavhengig av kroppen;
    Приклад
    • han for att og fram som ei fredlaus ånd
  4. overnaturleg, ulekamleg vesen;
    Приклад
    • vonde ånder;
    • mane ånder
  5. Приклад
    • få ånda over seg
  6. Приклад
    • ånda i kristendomen;
    • vilkåra må ikkje stå i strid med ånda i traktaten
  7. innstilling til livet og omgjevnadene;
    Приклад
    • det er så god ånd i den heimen;
    • det rådde ei god ånd mellom dei;
    • vise god nasjonal ånd;
    • dette er ikkje i Ibsens ånd

Фіксовані вирази

  • forsvinne som ei ånd i ein fillehaug
    bli borte fort og lydlaust
  • tenande ånd
    ein som hjelper til på ein diskré måte, utan at det blir lagt merke til
Сторінка статті

veke

іменник жіночий

Походження

norrønt vika; samanheng med vike (1 og veksle

Значення та вживання

  1. tidsrom på sju døgn, rekna frå og med måndag til og med søndag
    Приклад
    • året har 52 veker;
    • i neste veke;
    • møtast ein gong i veka;
    • bli verande veka ut
  2. tidsrom på sju døgn uavhengig av start- og sluttdag
    Приклад
    • vere på ferie i to veker
  3. rekkje av kvardagar i ei veke (1);
    Приклад
    • femdagars veke
  4. arrangement, tilskiping eller høgtid som varer (om lag) ei veke (1)

Фіксовані вирази

  • til veka
    i komande veke
    • det er meldt mildvêr til veka
Сторінка статті

ubunden

прикметник

Значення та вживання

  1. som ikkje er fastbunden
    Приклад
    • hunden står ubunden
  2. fri, uavhengig
    Приклад
    • vere ubunden av tidlegare avtaler;
    • ei politisk ubunden avis;
    • ein ubunden stat
  3. i språkvitskap, om substantiv og adjektiv: som ikkje er eintydig spesifisert;
    til skilnad frå bunden (2)
    Приклад
    • 'gut' er eit døme på ubunden form av eit substantiv

Фіксовані вирази

  • ubunde pronomen
    pronomenet ein (1 som har ein uspesifisert referanse
  • ubunden stil
    uttrykksmåte utan metrisk rytme og rim;
    prosa (1)
Сторінка статті

realisme

іменник чоловічий

Походження

av latin realis; jamfør real (3

Значення та вживання

  1. haldning som tek utgangspunkt i faktiske tilhøve
    Приклад
    • syne ein nøktern realisme;
    • forventinga om økonomisk vekst er det lite realisme i
  2. kunstretning som legg hovudvekta på ei naturtru og nøktern attgjeving av røyndomen;
    jamfør nyrealisme
    Приклад
    • etter romantikken i norsk litteratur kom realismen
  3. i filosofi: oppfatning som byggjer på at røynda eksisterer uavhengig av førestillingane våre

Фіксовані вирази

  • magisk realisme
    retning innan latinamerikansk etterkrigslitteratur der grensene mellom fantasi og røyndom blir oppheva
Сторінка статті