Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
Eitt treff

Nynorskordboka 229 oppslagsord

tilbake

adverb

Opphav

jamfør norrønt til og bak n, gammaldansk tilbaghe og; tysk zurück

Tyding og bruk

  1. i retning bakover;
    Døme
    • bøye, tøye seg tilbake;
    • vike tilbake;
    • tvinge noko(n) tilbake
  2. bakover i tid;
    Døme
    • sjå, tenkje tilbake – minnast
  3. om rørsle: i motsett retning av den føregåande, mot eller bort til utgangspunktet;
    Døme
    • gå fram og tilbake;
    • kome, vende tilbake;
    • dei var snart tilbake
    • ut av verksemd, yrkesliv eller liknande
      • trekkje seg tilbake;
      • levere tilbake noko ein har lånt;
      • betale tilbake pengane;
      • sende tilbake ei vare – òg overf: forkaste, vrake;
      • kalle, ta tilbake – oppheve, annullere;
      • ta tilbake ei skulding, eit tilbod;
      • helse tilbake – gjengjelde ei helsing, helse att
  4. på staden, fast;
    Døme
    • halde nokon tilbake;
    • halde tilbake ei melding, pengar;
    • halde gråten tilbake
  5. mot, til tidlegare nivå, grad eller liknande
    Døme
    • flaumen gjekk tilbake
    • (over) i ein tilstand som viser forfall, stagnasjon
      • sjukdomen sette han mykje tilbake
    • ikkje på høgd;
      etterliggande

Faste uttrykk

  • gå tilbake på
    trekkje seg, ikkje stå ved (noko)
  • kalle tilbake
    kalle heim, til den staden nokon er send ut frå
  • liggje, stå tilbake for noko(n), i noko
    vere underlegen nokon; jamfør tilbakeliggande og og tilbakeståande
Artikkelside

redaktørkrakk

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

stilling som redaktør
Døme
  • sjå verda frå ein redaktørkrakk

Faste uttrykk

  • på redaktørkrakken
    i stilling som redaktør
    • sitje på redaktørkrakken;
    • han er tilbake på redaktørkrakken
Artikkelside

re-

prefiks

Opphav

frå latin

Tyding og bruk

prefiks (1) i ord for noko som skjer på nytt eller er tilbake;
Artikkelside

reagere

reagera

verb

Opphav

av latin reagere ‘verke tilbake’

Tyding og bruk

  1. handle eller endre seg på ein viss måte som følgje av påverknad
    Døme
    • reagere raskt på ei oppmoding;
    • reagere positivt
  2. bli påverka eller påverke
    Døme
    • instrumentet reagerer på signal;
    • klor reagerer med dei fleste metalla
  3. Døme
    • reagere allergisk
Artikkelside

returnere

returnera

verb

Opphav

frå fransk ‘vende tilbake’

Tyding og bruk

  1. reise eller vende tilbake
    Døme
    • flyet returnerer same dag
  2. sende tilbake
    Døme
    • returnere eit brev;
    • returnere eit spørsmål
Artikkelside

returmjølk

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

mjølk som meieriet sender tilbake til produsenten (til fôr)
Artikkelside

revolver

substantiv hankjønn

Opphav

frå engelsk; av latin revolvere ‘rulle tilbake’

Tyding og bruk

  1. pistol med automatisk magasin som dreier rundt
  2. del av apparat eller maskin som kan snuast rundt (til ulike arbeidsstillingar)
Artikkelside

reversere

reversera

verb

Opphav

frå fransk; av latin reversare

Tyding og bruk

  1. vende om;
    gå i motsett lei;
    rygge
  2. la ein maskin eller motor gå bakover
  3. i overført tyding: setje tilbake i tid
    Døme
    • reversere utviklinga
Artikkelside

retur

substantiv hankjønn

Opphav

frå fransk; jamfør returnere

Tyding og bruk

  1. Døme
    • ha billett tur og retur;
    • ta ballen på returen
  2. det å sende attende til utgangspunktet
    Døme
    • brevet kom i retur
  3. noko, særleg varer, som blir returnert
    Døme
    • retur frå meieria til produsentane
  4. ball som kjem tilbake;
    Døme
    • setje returen i mål

Faste uttrykk

  • på retur
    i tilbakegang eller nedgang
    • epidemien er på retur
Artikkelside

ristornere

ristornera

verb

Opphav

frå italiensk, opphavleg ‘slå, springe tilbake’

Tyding og bruk

  1. betale tilbake (trygdingspremie)
  2. rette ein rekneskapspost med ein motpost
Artikkelside
Side 1 av 23