Avansert søk

10 treff

Nynorskordboka 10 oppslagsord

spontan

adjektiv

Opphav

frå latin, av sponte ‘frivillig’

Tyding og bruk

  1. som ikkje er planlagd;
    brå, uoverlagd
    Døme
    • ein spontan reaksjon;
    • eit spontant utbrot
  2. om person: impulsiv (2)
    Døme
    • ho likte spontane menneske
  3. som hender av seg sjølv
    Døme
    • ein spontan abort

abort

substantiv hankjønn

Uttale

aborˊt

Opphav

av latin abortus, perfektum partisipp av aboriri ‘fø for tidleg’

Tyding og bruk

  1. det å fø eit foster som ikkje er fullt utvikla og levedyktig
    Døme
    • spontan abort
  2. Døme
    • illegal abort;
    • provosert abort;
    • sjølvvald abort

Faste uttrykk

stuntpoet

substantiv hankjønn

Opphav

etter namnet på forfattargruppa Stuntpoetene som aksjonerte for poesi på 1980-talet

Tyding og bruk

poet som framfører dikta på ein spontan og energisk måte

uorganisert

adjektiv

Tyding og bruk

  1. som ikkje er medlem av nokon fagorganisasjon
    Døme
    • uorganiserte arbeidarar
  2. som ikkje er med i foreiningar, klubbar eller liknande
    Døme
    • uorganisert ungdom
  3. som ikkje går føre seg på ein organisert og systematisk måte;
    uordna, planlaus;
    spontan
    Døme
    • uorganisert leik;
    • møte uorganisert motstand

spontanitet

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

det å vere spontan (2)
Døme
  • eit kunstnarleg uttrykk prega av spontanitet og fri improvisasjon

uvilkårleg

adjektiv

Tyding og bruk

som skjer utan vidare;
ikkje planlagd;
Døme
  • ei uvilkårleg rørsle;
  • uvilkårleg måtte ho snu seg;
  • ein blir uvilkårleg riven med

hikke 1

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

  1. ujamn og spontan innanding med tilhøyrande sterk lyd på grunn av krampeliknande samantrekking i mellomgolvet
    Døme
    • ha hikke;
    • vere plaga av hikke
  2. i overført tyding: vedvarande veksling mellom aktivitet og ro
    Døme
    • systemet har fått hikke

naiv

adjektiv

Uttale

na-iˊv

Opphav

gjennom fransk; frå latin nativus ‘medfødd, naturleg’

Tyding og bruk

  1. Døme
    • ha ei naiv tru på eitkvart
  2. om kunst: enkel, spontan;
    jamfør naivisme

hjartesukk

substantiv hankjønn eller inkjekjønn

Tyding og bruk

  1. djupt sukk (1
  2. ytring av spontan, open klage (1, 1)

lydendring, ljodendring

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

endring i artikulasjonen av ein språklyd;
det at ein språklyd går over til eller blir bytt ut med ein annan språklyd
Døme
  • ei spontan lydendring