Перейти до основного вмісту
Доступність
ordbøkene.no, Cловник букмола та Словник нюношка

Розширений пошук

Простий пошук
Про розширений пошук
15 результатів

Словник нюношка 15 oppslagsord

skamme

skamma

дієслово

Походження

norrønt skamma ‘skjemme, vanære’

Фіксовані вирази

  • skamme seg
    kjenne skam;
    bli skamfull;
    skjemmast
    • ho skammar seg over foreldra sine;
    • du skulle skamme deg
Сторінка статті

svivyrde 2, svivørde 2

svivyrda, svivørda

дієслово

Походження

norrønt svívirða; av norrønt sví interjeksjon ‘tvi’ og II vørde

Значення та вживання

syne forakt for;
gjere til skamme;
Сторінка статті

unnsjå

дієслово

Походження

frå lågtysk, opphavleg ‘sjå vekk frå’

Фіксовані вирази

Сторінка статті

som 2

підрядний сполучник

Походження

norrønt sem; seint norrønt som og sum

Значення та вживання

  1. brukt ved samanlikning;
    som liknar, på same måten som;
    Приклад
    • arbeide søndag som måndag;
    • svart som ein feiar;
    • det var som fanden;
    • vere blid som alltid;
    • ingenting var som før;
    • vere som ein far for ein;
    • sitje som på nåler;
    • han pusta som ein blåsebelg;
    • rekne nokon som sin eigen;
    • som det står skrive
  2. brukt om eigenskap, rolle eller kategori
    Приклад
    • her leikte eg som barn;
    • som forfattar har ho gjort det godt;
    • han jobbar som sjukepleiar;
    • du er minst like smart som eg er;
    • metall som gull, sølv og kopar
  3. brukt om føremål eller oppgåve
    Приклад
    • bruke noko som mønster;
    • bruke ein stokk som våpen;
    • få noko som gåve;
    • tene som ei orsaking
  4. innleier ei leddsetning som uttrykkjer måte, tilstand eller grunngjeving
    Приклад
    • du skulle skamme deg, som du syter;
    • som stoda er no, held vi oss heime;
    • kom som du er;
    • trøytt som han var, gjekk han rett i seng
  5. innleier ei leddsetning som uttrykkjer handling, utvikling eller tid;
    etter kvart som, medan
    Приклад
    • som dagane gjekk, vart det lysare;
    • som vi sat der og prata, gjekk det i døra
  6. innleier ei adjektivisk leddsetning (tidlegare kalla relativsetning som seier noko om eit anna ledd i same frase
    Приклад
    • den kona som du ser der borte, er naboen min;
    • bladet, som var dyrt, hadde fine bilete;
    • den garden som han var oppvaksen på;
    • hit som vi no er komne;
    • det er eg som har gjort det;
    • det gjekk gale, noko som var venta
  7. brukt saman med adverb i superlativ for å forsterke
    Приклад
    • medan dei slost som verst;
    • som oftast er vi på hytta i helgene;
    • han var innom som snarast
  8. brukt i utrop for å uttrykkje høg grad
    Приклад
    • som du tullar;
    • å, som det lyser;
    • som eg har sakna deg!

Фіксовані вирази

  • som om
    innleier ei leddsetning som uttrykkjer ei hypotetisk samanlikning
    • det såg ut som om lynet hadde slått ned;
    • ho heldt fram som om ingenting hadde skjedd
  • som så
    brukt til å skildre storleik
    • treet var vel så høgt som så
Сторінка статті

skam

іменник жіночий

Походження

norrønt skǫmm

Значення та вживання

  1. sterkt negativt omdøme;
    Приклад
    • føre skam over nokon;
    • leve i skamma;
    • dei sat der med skamma;
    • fy for skam!
  2. handling, eigenskap, tilstand eller liknande som er årsak til skam (1)
    Приклад
    • det er stor skam at dei fekk lov til å ture fram slik
  3. person, ting eller tilhøve som er årsak til vanære for ei gruppe eller eit samfunn
    Приклад
    • han er ei skam for heile bygda;
    • boka er ei skam for forlaget
  4. kjensle for kva som sømer seg;
    det å skamme seg;
    Приклад
    • han vart heit av skam;
    • ho raudna av skam;
    • dei åtte ikkje skam i livet
  5. Приклад
    • det er både synd og skam;
    • det er både skam og skade;
    • skam få den som seier slikt
  6. brukt som førsteledd i samansetningar: med kraftig og skadeleg verknad;
  7. brukt som etterledd i samansetningar: skamkjensle over det som førsteleddet er knytt til;
    i ord som flyskam

Фіксовані вирази

  • bite hovudet av skamma
    undertrykkje skamkjensla
  • for skams skuld
    for å unngå skam;
    for ikkje å ta seg dårleg ut
  • gjere skam på
    • skjemme ut, vanære
      • dei gjorde ikkje skam på klubben
    • motprove tydeleg;
      gjere til skamme
      • dei gjorde skam på spådomane
  • gjere til skamme
    vise at noko ikkje er rett;
    motprove, avsanne
    • alle argumenta er gjorde til skamme
  • skam å seie
    dessverre
Сторінка статті

fy

вигук

Походження

norrønt fy; lydord som opphavleg etterliknar ein spyttelyd

Значення та вживання

brukt for å uttrykkje avsky eller klandring
Приклад
  • fy for ei lukt!
  • fy skamme deg!

Фіксовані вирази

  • fy faen
    brukt for å uttrykkje sinne, avsky eller annan reaksjon
    • fy faen, så ekkelt!
  • fy flate
    brukt til å uttrykkje beundring, avsky eller annan reaksjon
    • fy flate, for nokre pappskallar!
  • fy søren
    brukt til å uttrykkje beundring, avsky eller annan reaksjon
    • fy søren, som dei åt!
  • fy til grisen
    brukt for å uttrykkje beundring, avsky eller annan reaksjon
    • fy til grisen, så kjedeleg det er!
  • fy til helvete
    brukt for å uttrykkje beundring, avsky eller annan reaksjon
    • fy til helvete til flaks!
  • fy til katta
    brukt for å uttrykkje beundring, avsky eller annan reaksjon
    • fy til katta, så mykje arbeid det er!
  • fy til rakkaren
    brukt for å uttrykkje beundring, avsky eller annan reaksjon
    • fy til rakkaren, vi er gode!
Сторінка статті

fem

детермінатив квантифікатор

Походження

norrønt fim(m); truleg samanheng med finger

Значення та вживання

  1. grunntalet 5
    Приклад
    • klokka er fem over ti
  2. skulekarakteren 5
    Приклад
    • få 5 i norsk

Фіксовані вирази

  • fem om dagen
    mål om å ete minst fem porsjonar frukt, bær og grønsaker kvar dag
    • minst fem om dagen er ein god leveregel
  • gå fem på
    (opphaveleg frå eit kortspel) bli lurt
    • juryen gjekk fem på
  • ikkje ta fem øre for
    ikkje unnsjå, skamme seg eller vike tilbake for;
    ikkje ta fem cent for
    • han tek ikkje fem øre for å sladre på kameratane
  • ikkje vere ved sine fulle fem
    ikkje ha sitt fulle vit, ikkje vere riktig klok eller klar
    • ingen ved sine fulle fem ville seie ja
  • ta seg fem minutt
    ta ein kort pause
    • ho tok seg fem minutt med ein kollega
Сторінка статті

cent

іменник чоловічий

Походження

frå engelsk; av latin centum ‘hundre’

Значення та вживання

skiljemynt verd hundredelen av hovudmynten
Приклад
  • 1 amerikansk eller kanadisk dollar = 100 cent;
  • 1 euro = 100 cent

Фіксовані вирази

  • ikkje ein cent
    ingen pengar;
    (absolutt) ingenting
    • han eig ikkje ein cent
  • ikkje ta fem cent for
    ikkje unnsjå, skamme seg, vike tilbake for;
    ikkje ta fem øre for
    • ho tek ikkje fem cent for å fornærme nokon
Сторінка статті

unnsjå seg

Значення та вживання

Sjå: unnsjå
Приклад
  • han unnsåg seg ikkje for å kare til seg alt
Сторінка статті

ikkje ta fem øre for

Значення та вживання

ikkje unnsjå, skamme seg eller vike tilbake for;
Sjå: fem
Приклад
  • han tek ikkje fem øre for å sladre på kameratane
Сторінка статті