Avansert søk

Vanleg søk

Nynorskordboka 6 oppslagsord

privatliv

substantiv inkjekjønn

Tyding og bruk

liv ein person har utanom faste yrkesgjeremål og anna offentleg verksemd;

tid ein har for seg sjølv

Døme

ha privatlivet for seg sjølv;
ha problem i privatlivet

Faste uttrykk

privatlivets fred
det å ha privatlivet sitt i fred for andre
krenking av privatlivets fred

Artikkelside

trekkje, trekke

trekkja, trekka

verb

Opphav

frå lågtysk

Tyding og bruk

føre frå ein stad til ein annan;
hale (3, dra (1)
Døme
- trekkje nokon inntil seg;
- trekkje dyna over seg;
- trekkje garnet;
- han trekte føre gardina;
- hesten trekte ei vogn etter seg
flytte seg frå ein stad til ein annan
Døme
- trekkje seg unna;
- gjestane trekte inn i huset;
- kan de trekkje litt nærare kvarandre?
- trekkje seg attende etter festen;
- trekkje ned til stranda
ta, suge eller lokke til seg;
tiltrekkje (1)
Døme
- støvlane trekkjer vatn;
- trekkje frisk luft;
- store prisnedslag trekkjer kundar;
- popartisten trekte fulle hus
ta opp eller fram
Døme
- trekkje lodd;
- trekkje eit kort frå bunken;
- trekkje fram ein pistol
dra med seg;
bringe inn i ein situasjon
Døme
- prøve å trekkje med seg fleire;
- bli trekt inn i ein krangel
kome fram til
Døme
- trekkje ei slutning;
- trekkje ei grense mellom jobb og privatliv;
- trekkje linjer mellom store hendingar
slutte å late gjelde;
skrote (2)
Døme
- trekkje forslaget til ny trasé;
- trekkje attende ei løyving
avgjere ved slump
Døme
- trekkje om kven som er vinnaren;
- bli trekt ut til å vere med
nøle medan ein snakkar
Døme
- ho trekte litt på det før ho sa noko;
- han sit og trekkjer på svaret
dra føremon av;
utnytte (2);
jamfør trekkje/dra vekslar på
Døme
- trekkje på kompetansen til arbeidarane
i matlaging: gjere i stand ein rett ved å la råemnet liggje i væske med temperatur opp mot kokepunktet
Døme
- lat lutefisken trekkje i fem minutt;
- trekkje kaffi
redusere mengd eller storleik;
subtrahere
Døme
- trekkje to frå fem;
- bli trekt for mykje i skatt
fare i flokk;
vere på ferd
Døme
- reinen trekkjer til nye beiteområde;
- fuglane trekkjer sørover om hausten
gje trekk (2, 1), kjøle
Døme
- det trekkjer frå døra;
- omnen trekkjer dårleg

Faste uttrykk

trekkje av
trykkje på avtrekkjaren på skytevåpen
trekkje fram
snakke om;
nemne (2, 2), påpeike
trekkje fram eit interessant poeng
trekkje ned
løyse ut mekanismen som tømmer doskåla etter ein har vore på do;
trekkje opp (4)
ungane gløymer å trekkje ned
trekkje om
setje eller sy trekk (3, 8) på
trekkje om den gamle sofaen
trekkje opp
- stramme fjøra i ein mekanisme
  trekkje opp klokka
- endre seg til det verre
  det trekkjer opp til storm
- opne flaske med ein opptrekkjar
  kelneren trekte opp vinen ved bordet
- løyse ut mekanismen som tømmer doskåla etter ein har vore på do;
  trekkje ned
  hugs å trekkje opp etter deg!
trekkje seg
ikkje vere med lenger
han trekte seg frå vervet i siste liten
trekkje seg saman
gjere seg mindre og meir kompakt;
krype saman, krympe (1)
kulda får blodårene til å trekkje seg saman
trekkje ut
vare lenge;
gå på overtid
samværet trekte ut

Artikkelside

privatlivets fred

Tyding og bruk

det å ha privatlivet sitt i fred for andre;

Sjå: privatliv

Døme

krenking av privatlivets fred

Artikkelside

coaching

substantiv hokjønn

Uttale

kåoˊtsjing eller kåoˋtsjing

Tyding og bruk

det å coache;

sett av metodar, teknikkar for å yte (mental) rettleiing (i idrett, arbeidsliv eller privatliv)

Døme

ta eit kurs i coaching;
drive coaching av tilsette i kommunen;
mastergrad i coaching og idrettspsykologi

Artikkelside

formyndarstat

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

stat som grip for mykje inn i samfunnsliv og privatliv

Døme

unngå å bli ein formyndarstat;
maktbruken ber preg av ein formyndarstat

Artikkelside

inngrep

substantiv inkjekjønn

Opphav

av inn ( og gripe

Tyding og bruk

det å gripe inn for å gjere fysiske endringar eller for å endre ein situasjon eller ei utvikling
Døme
- vasskraftutbygging fører med seg store inngrep i naturen;
- offentlege inngrep i det frie næringslivet;
- eit inngrep i retten til privatliv
i medisin: operasjon
Døme
- eit kirurgisk inngrep

Artikkelside