Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
226 treff

Nynorskordboka 226 oppslagsord

perfektum partisipp

Tyding og bruk

  1. verbform som blir brukt saman med hjelpeverba ‘ha’ eller ‘vere’ for å uttrykkje at noko er avslutta
    Døme
    • i setninga ‘ho har reist’ er ‘reist’ perfektum partisipp av ‘reise’
  2. brukt som adjektiv, til dømes ‘skadd’ i ‘ein skadd person’
Artikkelside

svolten

adjektiv

Opphav

norrønt soltinn; opphavleg perfektum partisipp av svelte (1

Tyding og bruk

  1. som kjenner svolt;
    Døme
    • vere så svolten at det pip i tarmane
  2. i overført tyding: som har lyst på noko;
    jamfør tørst (2)
    Døme
    • vere svolten på kulturopplevingar
Artikkelside

turné 1, turne

substantiv hankjønn

Uttale

turneˊ

Opphav

fransk; eigenleg perfektum partisipp av turnere

Tyding og bruk

reise som kunstnar(ar), talar(ar), idrettsfolk eller liknande gjer for å vere med på tilskipingar fleire ulike stader
Døme
  • foredragsturné;
  • koret reiste på turné til USA
Artikkelside

sjølvsagd

adjektiv

Opphav

norrønt sjalfsagðr; sisteleddet perfektum partisipp av seie

Tyding og bruk

  1. som seier seg sjølv;
    som følgjer naturleg av noko
    Døme
    • det burde vere ein sjølvsagd ting
  2. brukt som adverb: naturlegvis
    Døme
    • det kan du sjølvsagt gjere;
    • sjølvsagt er dei gode nok
Artikkelside

gjeten

adjektiv

Opphav

perfektum partisipp av gjete (2

Tyding og bruk

nemnd eller omtalt
Artikkelside

absolutt 2

adjektiv

Uttale

absolutˊt

Opphav

av latin absolutus, perfektum partisipp av absolvere ‘løyse frå’

Tyding og bruk

  1. som ikkje er avhengig av noko anna;
    Døme
    • eit absolutt krav;
    • absolutt einevelde
  2. brukt som adverb: vilkårslaust, plent, endeleg
    Døme
    • gjelde absolutt;
    • ho ville absolutt reise
    • brukt forsterkande:
      • absolutt ikkje

Faste uttrykk

  • absolutt fleirtal
    over halvparten av røystene blant dei som har røysterett i eit val;
    til skilnad frå kvalifisert fleirtal og simpelt fleirtal
  • absolutt gehør
    det å kunne bestemme tonehøgd ved hjelp av øyret
  • absolutt komparativ
    komparativ (1 utan samanlikning, til dømes i ‘ein betre middag’
  • absolutt musikk
    musikk som ikkje byggjer på noko anna enn musikalske verkemiddel;
    motsett programmusikk
  • absolutt nullpunkt
    lågaste temperatur som er mogleg, -273,15 °C
  • absolutt superlativ
    superlativ (1 utan samanlikning, til dømes i ‘med største glede’
  • absolutt temperatur
    temperatur målt frå det absolutte nullpunktet
  • absolutt veto
    rett til å stanse vedtak
Artikkelside

sett 4

adjektiv

Opphav

norrønt sénn; perfektum partisipp av sjå (2

Tyding og bruk

observert
  • bruk samsvarsbøying framfor eit susbstantiv:
    • ein sett film;
    • dei sette filmane
  • bruk ubøygd form etter eit usjølvstendig verb:
    • bilen er sett på veg sørover;
    • dei vart sist sett på kaia
Artikkelside

fengen

adjektiv

Opphav

fengje (3 og med innverknad frå sterkt perfektum partisipp av få (2 (no unormert)

Tyding og bruk

  2. lett mottakeleg, disponert, snar til (å få eller å bli)
    Døme
    • ho er fengen til å fryse, til å bli krimsjuk
  3. om fangstreiskap: som fangar godt
    Døme
    • ein fengen ongel
  4. Døme
    • ein fengen sjukdom
Artikkelside

vand 1

adjektiv

Opphav

eigenleg perfektum partisipp av venje

Tyding og bruk

  1. Døme
    • vere vand til hardt arbeid
  2. øvd, med røynsle;
    Døme
    • vande fiskarar får plass
  3. Døme
    • finne sin vande plass
Artikkelside

vaksen

adjektiv

Opphav

norrønt vaxinn; perfektum partisipp av vaxa ‘vekse’

Tyding og bruk

  1. som har nådd si fulle lekamlege (og åndelege) mogning
    Døme
    • tidleg vaksen;
    • i vaksen alder;
    • berre for vaksne;
    • aldri bli skikkeleg vaksen;
    • oppføre seg som ein vaksen
  2. som er (slik eller slik) på vokster
    Døme
    • grannvaksen;
    • krokvaksen;
    • fint vaksen
  3. som det veks (det eller det) på
    Døme
    • grasvaksen
  4. fullt ut dugande, stor
    Døme
    • ikkje vere vaksen nok til ei stilling;
    • ein vaksen kniv
  5. som forsterkande adverb: særs, svært
    Døme
    • det var vakse morosamt
Artikkelside
Side 1 av 23