Avansert søk

Nynorskordboka 10 oppslagsord

pendel

substantiv hankjønn

Opphav

av latin pendulus ‘hengande’

Tyding og bruk

hengande lekam som kan svinge regelvisst att og fram over ei kvilestilling
Døme
- pendelen som driv det mekaniske urverket
i overført tyding: tendens, haldning
Døme
- pendelen har svinga i meir liberal retning
elektrisk lampe som heng i ei leidning ned frå taket

ballistisk

adjektiv

Uttale

balisˊtisk

Tyding og bruk

som gjeld ballistikk

Faste uttrykk

ballistisk bane
bane (1, 3) som ein lekam lagar, og som berre er påverka av gravitasjon og luftmotstand
ei høg ballistisk bane
ballistisk missil
våpen (1) som følgjer ei ballistisk bane etter utskyting, og som ikkje kan styrast under flukta
ballistisk pendel
apparat til å måle farten på eit prosjektil med når det startar

vrikke

vrikka

verb

Opphav

samanheng med vri (

Tyding og bruk

vri eller lede (smått og titt) på noko
Døme
- vrikke laus ein stein med eit spett;
- dei vrikka på hoftene i takt med musikken
forstue (2, vrengje (2)
Døme
- vrikke foten
drive robåt fram ved å vrikke (1) ei åre fram og tilbake som ein pendel bak båten

svinging

substantiv hokjønn

Opphav

Tyding og bruk

i fysikk: periodisk rørsle fram og tilbake mellom to ytterstillingar
Døme
- svingingane til ein pendel;
- magnetiske svingingar
det å svinge (4);
skiftande rørsle (mellom ytterpunkt)
Døme
- store svingingar i meiningsmålingane;
- svingingar i økonomien
- - humørsvinging
  - konjunktursvinging
  - kurssvinging

utslagsvinkel

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

vinkel som ein visar eller pendel lagar når han slår ut

uro

substantiv hokjønn

Opphav

Tyding og bruk

rørsle, fart
Døme
- vere i uro
skipling av fred og ro;
forstyrring, bråk (2, leven
Døme
- det er uro i klassa
gjæring, røre (1, misnøye;
opprør, kampar
Døme
- politisk uro;
- uroa i massane auka;
- raseuro
mild verk, murring i kropp eller lemer
otte (2, ank, nervøsitet, spenning (1
Døme
- ha uro i sjela
pendel i urverk
opphengd pynt (m a av halm) som svingar i luftdraget
samnamn på klegg, fluge, mygg og liknande

kompensasjonspendel

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

pendel der verknaden av temperatursvingingar er oppheva;

jamfør kompensasjon (2)

pendelrørsle

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

rørsle som ein pendel (1) gjer att og fram over ei kvilestilling
i overført tyding: det at noko stadig går frå det eine ytterpunktet til det andre
Døme
- historia er ei pendelrørsle

pendelsvinging

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

svinging som ein pendel (1) gjer frå eitt ytterpunkt til eit anna;
jamfør pendelrørsle (1)
i overført tyding: det at noko går frå eitt ytterpunkt til eit anna;
jamfør pendelrørsle (2)
Døme
- det har vore sterke pendelsvingingar i skulen

perpendikkel

substantiv hankjønn

Opphav

av latin perpendiculum ‘lodd(snor)'

Tyding og bruk

pendel (1) i større ur