Avansert søk

Vanleg søk

Nynorskordboka 164 oppslagsord

jente

substantiv hokjønn

Opphav

norrønt genta, av gant ‘spøk, fjas’

Tyding og bruk

barn av hokjønn, ikkje vaksen kvinne
Døme
- ei to år gammal jente;
- dei har to barn, ein gut og ei jente
ung kvinne
Døme
- fly etter jentene
kjærast
Døme
- ho sa at ho var jenta hans

Artikkelside

tankespreidd

adjektiv

Opphav

av svensk tankspridd

Tyding og bruk

åndsfråverande, distré

Døme

ei tankespreidd jente

brukt som adverb:
- tromme tankespreidd med fingrane

Artikkelside

spretten

adjektiv

Tyding og bruk

mjuk, ledig, sprek
Døme
- ei spretten jente;
- to spretne karar
livleg
Døme
- ein spretten melodi

Artikkelside

hoppetusse

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

livleg jente
Døme
- vi gratulerer hoppetussa vår med dagen
maskin med vibrerande plate brukt til å komprimere grunnen, til dømes pakke saman grus;
platevibrator, vibroplate
Døme
- stien blir pakka hard med ei hoppetusse

Artikkelside

gutegalen

adjektiv

Tyding og bruk

vill etter gutar

Døme

ei gutegalen jente

Artikkelside

lettvinn, lettvint

adjektiv

Opphav

jamfør norrønt vinna ‘arbeide’

Tyding og bruk

som ikkje krev mykje arbeid eller bry;
lett å bruke;
makeleg (2)
Døme
- eit lettvint hus;
- ta ein lettvinn utveg
enkel, overflatisk
Døme
- lettvinne argument
hendig (1, 1), rask (2, 1)
Døme
- ei lettvinn jente

Faste uttrykk

ta det lettvint
gjere det enkelt
vi tek det lettvint med middagen i dag

Artikkelside

tjukk

adjektiv

Opphav

norrønt þjokkr, þjukkr, þykkr

Tyding og bruk

om ting, lekam og liknande: med stor omkrins, stort tverrmål, omfangsrik;
om person: feit, før (1, diger, dryg; motsett grann (2, 1) og tynn (1)
Døme
- ein tjukk mann, stolpe;
- ein tjukk planke;
- ei tjukk bok;
- eit tjukt lag måling
- i overført tyding: gravid
  gå tjukk
om hår, planter, tre og liknande: som veks eller står tett saman;
tett
Døme
- tjukt gras, hår;
- midt i tjukke skogen
- i uttrykk:
- halde saman i tjukt og tynt – hjelpe og stø kvarandre utan atterhald
- om skodde, røyk, luft og liknande: ugjennomsiktig, tett;
  tung
  tjukk røyk;
  skodda ligg tjukk som ein graut
- om busetnad, by, del av bygd: som har hus eller gardar tett inntil kvarandre
  midt i tjukke byen;
  midt i tjukke busetnaden
- tjukt av, med (folk, bilar osv.) – fullt opp av, tett med
- om væske, masse: som flyt tungt;
  seig
  tjukk olje;
  blod er tjukkare enn vatn – slektskap har meir å seie enn venskap
om røyst: utydeleg, uklar
Døme
- vere tjukk i mælet
etter engelsk;
om påstand, historie, orsaking eller liknande: som ein må vere naiv eller dum for å tru på
Døme
- nei, den er for tjukk!
nedsetjande;
som substantiv, i bunden form eintal:
Døme
- tjukken – tjukk gut el. mann;
- tjukka – tjukk jente el. kvinne

Faste uttrykk

gå gjennom tjukt og tynt for
forsvare (nokon), tole harde prøvingar for (ein)
ha tjukk hud
vere tjukkhuda
smørje tjukt på
overdrive
tjukk i hovudet
lite oppvakt, dum
tjukk luft
innestengd luft;
jamfør tjukk (6)

Artikkelside

seksten

determinativ kvantor

Opphav

norrønt sextán, eigenleg ‘seks og ti’

Tyding og bruk

grunntalet 16

Døme

ei seksten år gammal jente;
seksten kroner

Faste uttrykk

ein trykk seksten
eit kraftig slag
han fekk ein trykk seksten midt i magen

Artikkelside

ni

determinativ kvantor

Opphav

norrønt níu

Tyding og bruk

grunntalet 9

Døme

ho er ei ni år gammal jente;
klokka var ni

Faste uttrykk

ha ni liv
opphavleg om kattar: vere seigliva

Artikkelside

modig

adjektiv

Opphav

norrønt móðigr; samanheng med mot (

Tyding og bruk

uredd (1), djerv (1);
tapper
Døme
- ei modig jente
- brukt som adverb:
  kjempe modig;
  det var modig gjort
sørgmodig
brukt som forsterkande adverb: svært, veldig
Døme
- modig pen;
- modig redd;
- modig sterk

Faste uttrykk

gråte sine modige tårer
gråte inderleg

Artikkelside

Side 1 av 17

Resultat per side: