Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
14 treff

Nynorskordboka 14 oppslagsord

herr 1

substantiv hankjønn

Opphav

av germansk rot med tyding ‘vere stiv’

Tyding og bruk

Døme
  • det var både sprett og herr i dansarane
Artikkelside

herr 2

substantiv ubøyeleg

Opphav

same opphav som herre (1

Tyding og bruk

tittel (2) brukt føre namn og titlar på menn;
forkorta hr.
Døme
  • herr Olsen;
  • herr direktør
Artikkelside

viss 1

adjektiv

Opphav

norrønt víss, opphavleg samanfall med víss ‘vis’; samanheng med vis (2 og vite

Tyding og bruk

  1. sikker, avgjord, tvillaus;
    Døme
    • vere viss på noko;
    • vite for visst;
    • den vissaste råda mot forkjøling;
    • sant og visst;
    • sikkert og visst
  2. bestemd, fastsett
    Døme
    • sitje på sin visse plass;
    • visse grunnar;
    • med visse mellomrom;
    • på visse måtar;
    • ein viss herr Ås;
    • vere ei viss hjelp i

Faste uttrykk

  • ein viss mann
    fanden;
    jamfør hinmann
    • det var som ein viss mann styrde med dei
  • ein viss stad
  • i/til ei viss grad
    til dels, litt
    • i ei viss grad kan ein seie det;
    • eg er til ei viss grad einig med deg
  • i ein viss fart
    svært fort;
    brennfort
    • han forsvann i ein viss fart
Artikkelside

hær

substantiv hankjønn

Opphav

norrønt herr

Tyding og bruk

  1. ordna, større gruppe av væpna folk;
    samla krigsmakt til lands
    Døme
    • setje i land ein hær;
    • fleire store hærar rykte mot byen;
    • fylkje ein hær;
    • Hæren, Luftforsvaret og Sjøforsvaret;
    • gjere førstegongstenesta i Hæren
  2. stor mengd eller hop (1)
    Døme
    • ein hær av grashopper

Faste uttrykk

  • ståande hær
    hær av permanent oppsette avdelingar;
    til skilnad frå mobiliseringshær
Artikkelside

frue

substantiv hokjønn

Opphav

seint norrønt frú, frúa, frúva; frå gammalengelsk , same opphav som Frøya

Tyding og bruk

  1. gift kvinne, kone (1), hustru
    Døme
    • ho er vorten fin frue no;
    • dokteren og frua;
    • herr Hansen med frue;
    • er frua inne?
  2. i tiltale til gift eller ugift kvinne;
    jamfør fru
    Døme
    • ver så god, frue
  3. om eldre forhold: høgboren, gjæv kvinne;
    herskarinne

Faste uttrykk

  • vår frue
    jomfru Maria
Artikkelside

signore

substantiv hankjønn

Uttale

sinjåˊre

Tyding og bruk

om italienske forhold: herre (1, 3), herr (2
Artikkelside

hr.

forkorting

Tyding og bruk

forkorting for herr (2
Artikkelside

mister

substantiv hankjønn

Opphav

frå engelsk; jamfør magister

Tyding og bruk

i engelskspråklege land: herr (2;
forkorta Mr.
Artikkelside

herren

adjektiv

Opphav

samanheng med herr (1

Tyding og bruk

  1. Døme
    • det er herre og sterre – det er hardt og stridt;
    • vinden var herren i dag;
    • eit herre arbeid
  2. Døme
    • eit herre mjøl;
    • ein herren graut
  3. Døme
    • herren smak
Artikkelside

donjuan, don juan

substantiv hankjønn

Uttale

dånn-sjuanˊg

Opphav

frå spansk ‘herr Johan’, ein segnfigur; av don (1

Tyding og bruk

Artikkelside
Side 1 av 2