Перейти до основного вмісту
Доступність
ordbøkene.no, Cловник букмола та Словник нюношка

Розширений пошук

Простий пошук
Про розширений пошук
35 результатів

Словник нюношка 35 oppslagsord

hankjønn

іменник середній

Походження

av han i tyding 2 etter latin genus masculinum

Значення та вживання

  1. biologisk kjønn med forplantingsorgan som befruktar;
    til skilnad frå hokjønn (1)
    Приклад
    • vere av hankjønn;
    • ei rotte av hankjønn
  2. grammatisk kategori som ein deler substantiv inn i, og som adjektiv, pronomen og determinativ kan bøyast i;
    til skilnad frå hokjønn (2) og inkjekjønn
    Приклад
    • ord av hankjønn;
    • orda ‘veg’ og ‘kommode’ er hankjønn
Сторінка статті

stamfar

іменник чоловічий

Походження

av stam- (2) og far (1

Значення та вживання

  1. eldste kjende mann i ei slekt eller slektsgrein;
    ane (1 av hankjønn, ættfar;
    til skilnad frå stammor
    Приклад
    • stamfaren til slekta kom til Bergen i 1722;
    • stamfaren til menneska levde i Afrika
  2. (hann)dyr som (hus)dyr nedstammar frå
    Приклад
    • den felles stamfaren til alle skjelpadder;
    • oksen Tor er stamfar til halvparten av kyrne i bygda
  3. i overført tyding: skapar, opphavsmann
    Приклад
    • han er stamfaren til bluesen
  4. i overført tyding: gjenstand eller fenomen noko har utvikla seg frå
    Приклад
    • dette kameraet er stamfaren til dei moderne speilreflekskameraa
Сторінка статті

-sel 1

іменник чоловічий

Походження

norrønt -sl, -sla

Значення та вживання

suffiks brukt til å lage substantiv i hankjønn, særleg av verbstammer;
jamfør -sle;
i ord som lengsel og vigsel
Сторінка статті

mons 1

іменник чоловічий

Походження

av namnet Magnus

Значення та вживання

  2. brukt som etterledd i samansetningar: person som er særs glad i noko

Фіксовані вирази

  • mat for mons
    mat som ein har ynskt seg;
    noko ein liker ekstra godt;
    godbit
    • pannekaker er jammen mat for mons!
Сторінка статті

mann

іменник чоловічий

Походження

norrønt maðr, akkusativ mann

Значення та вживання

  1. vaksen person av hankjønn;
    Приклад
    • mognast frå gut til ung mann;
    • eg kjenner ikkje den mannen;
    • i styret sit det tre menn og to kvinner
  2. person med eigenskapar som tradisjonelt har vore oppfatta som mandige
    Приклад
    • ta motgangen som ein mann
  3. mannleg ektemake;
    Приклад
    • mann og kone;
    • miste mannen sin
  4. brukt i tiltale
    Приклад
    • skjerp deg, mann!
  5. person som er med i eit idretts- eller arbeidslag, mannskap eller følgje
    Приклад
    • ha ti mann i arbeid;
    • alle mann på dekk!
    • kjempe mann mot mann;
    • vi var trøytte, alle mann
  6. brukt i som etterledd i samansetningar og faste uttrykk: menneske, individ, person
    Приклад
    • den vanlege mannen;
    • det vart 1000 kr til manns
  7. som etterledd i samansetningar som nemner ein mann (1) med omsyn til verv, tilhøyrsel eller liknande

Фіксовані вирази

  • gå mann av huse
    gå ut alle som ein (for å vere med på noko)
  • gå ned med mann og mus
    (om skip) søkke med alt om bord
  • i manns minne
    så langt tilbake som folk kan hugse
  • krevje sin mann
    gjere det naudsynt å trå til med full kraft;
    jamfør krevje si kvinne
    • det kravde sin mann å drive garden
  • mann og mann imellom
    frå den eine til den andre;
    mannimellom
  • mannen i gata
    typisk representant for folket;
    folk flest
  • manns mål
  • vere mann for
    vere i stand til;
    greie
  • vere mann for sin hatt
    gjere seg gjeldande;
    kunne klare seg sjølv
Сторінка статті

han

займенник

Походження

norrønt hann, akkusativ hann, dativ honum, genitiv hans

Значення та вживання

  1. brukt om person eller annan skapning av hankjønn (1) og om ting eller omgrep med namn av hankjønn (2) når desse er (rekna for) eller blir kjende i samanhengen:
    Приклад
    • far min sa at han skulle gjere det;
    • der kjem Ola, han spring;
    • eg spurde han kva han eigenleg meinte;
    • fanden har hestehov, og han haltar;
    • ormen freste høgt, men han hogg ikkje;
    • båten rulla, men han kantra ikkje
    • brukt etter ei setning for å ta opp att og utheve subjektet:
      • guten var snill, han
    • med eit etterfølgjande ledd som avgrensar innhaldet av pronomenet:
      • han var småbrukar, faren
    • brukt rett etter eit trykksterkt substantiv for å ta opp att dette:
      • kofferten, han kan du ta
    • brukt føre mannsnamn:
      • han Per;
      • han far
    • i genitiv:
      • den hatten er hans;
      • kona hans Gunnar
    • brukt som peikande pronomen:
      • han med den blå genseren;
      • han er det!
  2. brukt med tyding nær det ubundne pronomenet ein:
    Приклад
    • han må nok passe seg i dag det er så glatt
  3. brukt med same tyding som det om luft- og vêrtilhøve:
    Приклад
    • han regnar, er kald, blæs
  4. i uttrykk:
    Приклад
    • vere tidleg på han – vere tidleg oppe

Фіксовані вирази

  • vere på han
    vere full
Сторінка статті

gut 1

іменник чоловічий

Походження

truleg same opphav som nederlandsk guit, opphavleg ‘skrytande ung mann’; samanheng med gøy (3

Значення та вживання

  1. barn av hankjønn
    Приклад
    • som gut var han vill av seg;
    • både gutar og jenter;
    • ho fekk ein gut
  2. ung mann;
    mann som er del av eit fellesskap
    Приклад
    • han er berre guten enno;
    • siger til dei norske gutane i hopp
  3. i tiltale:
    Приклад
    • kom, gutar!
    • å nei, gut, den går ikkje!

Фіксовані вирази

  • dei gamle gutane
  • dei store gutane
    dei leiande på eit område
  • det er gut det
    han er ein grepa kar
  • gutane på golvet
    dei som arbeider på grunnplanet (2 i fabrikk eller annan arbeidsplass
  • gutane på skogen
    brukt om den norske motstandsrørsla (som låg i dekning i skogsområde) under andre verdskrigen
  • guten i seg
    det barnlege, gutevorne
    • han har enno mykje av guten i seg
  • guten sin
    grepa kar
    • han er jammen guten sin
Сторінка статті

den 2

детермінатив демонстративний

Походження

av den

Значення та вживання

i hokjønn og hankjønn eintal:
Приклад
  • Nils Berg den yngre (fork. d.y.), den eldre (fork. d.e.) – junior, senior;
  • Olav den heilage;
  • den 17. mai;
  • den nyfødde;
  • den største (av dei);
  • den gamle vogna, bilen

Фіксовані вирази

  • den dag i dag
    i samb
    som adverb, framleis
    • vonde minne plagar han den dag i dag
Сторінка статті

vêrlam, verlam

іменник середній

Походження

av vêr (1

Значення та вживання

lam (1, 1) av hankjønn
Сторінка статті

maskulinum

іменник середній

Походження

av latin (genus) masculinum ‘mannleg (kjønn)'

Значення та вживання

  1. Приклад
    • ordet ‘stol’ er maskulinum
  2. Приклад
    • femininum, maskulinum og nøytrum
Сторінка статті
Сторінка 1 з 4