Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
Eitt treff

Nynorskordboka 10 oppslagsord

grunnlov

substantiv hankjønn eller hokjønn

Tyding og bruk

lov som fastset grunnleggjande reglar om politisk system og statsform i eit land, og som er overordna alle andre lover;
Døme
  • dette er ikkje etter Grunnlova;
  • etter borgarkrigen skal endeleg landet få eiga grunnlov
Artikkelside

mai

substantiv hankjønn

Opphav

frå latin, etter guden Maius

Tyding og bruk

den femte månaden i året
Døme
  • i mai månad;
  • dei første dagane i mai;
  • Noreg fekk eiga grunnlov 17. mai 1814
Artikkelside

lov 1

substantiv hankjønn eller hokjønn

Opphav

frå dansk, av norrønt lǫg, fleirtal av lag, opphavleg ‘det som er fastsett’; jamfør leggje (6)

Tyding og bruk

  1. rettsregel som er vedteken av styresmaktene i samsvar med grunnlov og sedvanerett
    Døme
    • bryte lova;
    • vedta ei lov;
    • i lovs form;
    • lov om målbruk i offentleg teneste;
    • heling er forbode etter lova
  2. brukt som etterledd i samansetningar: ord for ein type rettsregel
  3. samling av rettsreglar som gjeld i eit land eller på eit saksområde
    Døme
    • gjeldande norsk lov;
    • alle er like for lova;
    • lov og rett;
    • lov og orden
  4. i bibelmål: (samling av) påbod frå Gud til menneska
    Døme
    • lova og profetane
  5. vedtekt(er) for eit lag eller ein samskipnad
  6. setning eller formel som uttrykkjer eit forhold som på visse vilkår er konstant
    Døme
    • økonomiske lover;
    • Parkinsons lov
  7. Døme
    • uskrivne lover for takt og tone
  8. brukt som adjektiv: lovleg, tillaten
    Døme
    • det er lov;
    • det er ikkje lov å gjere det og det

Faste uttrykk

  • lov og dom
    rettargang
    • bli fengsla utan lov og dom
  • lovas lange arm
    politiet, rettsvesenet
    • dei vart innhenta av lovas lange arm
Artikkelside

grunnlovgjevande, grunnlovgivande

adjektiv

Tyding og bruk

som skaper ei grunnlov
Døme
  • den grunnlovgjevande forsamlinga i 1814
Artikkelside

grunnlovsforsamling

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

forsamling som har som oppgåve å utforme ei grunnlov
Døme
  • grunnlovsforsamlinga på Eidsvoll
Artikkelside

grunnlovsforslag

substantiv inkjekjønn

Tyding og bruk

forslag om endring av grunnlov;
Artikkelside

grunnlovsendring

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

  1. det å endre grunnlova i eit land
    Døme
    • grunnlovsendring krev to tredjedels fleirtal
  2. endring i grunnlov
    Døme
    • leggje inn forslag til ei grunnlovsendring
Artikkelside

konstitusjon

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

  1. mellombels tilsetjing
  3. medfødd helsetilstand
Artikkelside

grunnlovsframlegg

substantiv inkjekjønn

Tyding og bruk

framlegg om endring av grunnlov;
Døme
  • striden rundt grunnlovsframlegget
Artikkelside

grunnlovsbrot, grunnlovsbrott

substantiv inkjekjønn

Tyding og bruk

brot på grunnlov
Døme
  • presidenten har gjort seg skuldig i grunnlovsbrot
Artikkelside