Розширений пошук

Простий пошук

Словник нюношка 126 oppslagsord

grammatikk

іменник чоловічий

Походження

gjennom latin (ars) grammatica; frå gresk grammatike (techne), av gramma ‘bokstav, det som er skrive’

Значення та вживання

lære om korleis eit språk er oppbygd;
særleg formverk og syntaks, men òg lydverk, tydingslære og pragmatikk
lærebok i grammatikk (1)

Сторінка статті

svak

прикметник

Походження

av lågtysk swak

Значення та вживання

som har liten styrke;
veik (2, 1), kraftlaus (1)
Приклад
- ha svake musklar;
- han er svakare enn andre barn;
- ein svak vind;
- motoren var for svak
som toler lite;
sjukleg, skrøpeleg
Приклад
- ha svake nervar;
- ho er framleis svak etter operasjonen
som har liten innverknad eller kraft
Приклад
- ei svak gruppe;
- svak motstand
- brukt som substantiv:
  dei svake i samfunnet
- brukt som adverb:
  sjå behova til dei svakast stilte
som har liten makt eller autoritet
Приклад
- ei svak regjering;
- få kritikk for svak leiing
som ein nesten ikkje legg merke til
Приклад
- ei svak lukt;
- ein svak nedgang i talet på selde bustader;
- veksten var svakare enn venta
- brukt som adverb:
  eit svakt opplyst rom;
  ho klemde handa hans svakt
lite fast;
ettergjevande
Приклад
- vere svak i trua
lite solid;
usikker
Приклад
- ha svak økonomi
lite vellukka;
dårleg
Приклад
- ein svak prestasjon;
- svake resultat;
- laget har hatt ein svak start på sesongen;
- dette er den svakaste boka hennar;
- regelverket er for svakt
- brukt som adverb:
  den norske krona står svakt
i grammatikk: med regelviss bøying;
linn (3);
til skilnad frå sterk (11)

Фіксовані вирази

det svake kjønn
utdatert nemning for kvinner
svak bøying
bøying med tillagd ending i preteritum;
linn bøying;
til skilnad frå sterk bøying
svak side
feil, mangel
ei svak side ved rapporten;
undersøkinga har svake sider
svake substantiv
substantiv som endar på trykklett vokal;
linne substantiv;
til skilnad frå sterke substantiv
svake verb
verb som får bøyingsending i preteritum;
linne verb;
til skilnad frå sterke verb
vere svak for
gjerne ville ha;
ikkje kunne motstå
ho er svak for det søte

Сторінка статті

oblik

прикметник

Походження

frå latin, av obliquus ‘skeiv’

Значення та вживання

i grammatikk: som ikkje står i nominativ

Приклад

oblike kasus;
oblik form av eit ord

Сторінка статті

subjekt

іменник середній

Походження

frå latin, av subjicere ‘leggje inn under’

Значення та вживання

i filosofi: sansande, tenkjande, viljande eg;
motsett objekt (1)
i grammatikk: setningsledd som verbalet (1 seier noko om, og som nemner det som er eller gjer noko i aktive setningar, og det som handlinga blir retta mot i passive setningar
Приклад
- 'jenta' er subjekt i setninga ‘jenta lo’

Фіксовані вирази

formelt subjekt
ord, vanlegvis ‘det’, som står på subjektsplassen i ei setning der det eigenlege subjektet kjem seinare eller der verbet ikkje krev subjekt
i setninga ‘det er kaldt’ er ‘det’ formelt subjekt
logisk subjekt
setningsledd som står for den eller det handlande, men som ikkje treng vere identisk med det grammatiske subjektet

Сторінка статті

personleg

прикметник

Походження

av person

Значення та вживання

som gjeld, høyrer til eller er retta mot éin person
Приклад
- få personleg kritikk;
- ha god personleg hygiene;
- eg skreiv eit personleg brev til henne;
- har du ei personleg meining om dette?
- ho har ein personleg sekretær
privat (2, 2), intim (1)
Приклад
- religion er ei personleg sak;
- han stilte meg eit svært personleg spørsmål;
- ho fortalde ei personleg historie
som byggjer på eigne røynsler
Приклад
- eg har personleg kjennskap til å leve i eit ufritt land
som ein sjølv gjer
Приклад
- eg skal personleg ta meg av saka;
- ho var personleg vitne til hendinga
som ein tenkjer seg at eksisterer som personlegdom
Приклад
- tru på ein personleg gud
i grammatikk: som har med person (4) å gjere

Фіксовані вирази

personleg datamaskin
liten datamaskin meint for éin brukar;
pc
personleg pronomen
pronomen brukt for å vise til ein grammatisk person (4)
‘han’ og ‘deg’ er døme på personlege pronomen

Сторінка статті

sterk

прикметник

Походження

norrønt sterkr

Значення та вживання

som har stor kraft;
kraftig (1)
Приклад
- vere sterk i armane;
- ein sterk mann;
- bilen har sterk motor
som toler mykje, varer lenge;
solid, varig
Приклад
- ein sterk kjetting;
- sterke sko
mektig (1)
Приклад
- ein sterk stat;
- opposisjonen er sterk
fast (3)
Приклад
- vere sterk i trua;
- ha ein sterk vilje
med stor innverknad;
handlekraftig
Приклад
- han vil vere den sterke mannen i regjeringa
drastisk, krass
Приклад
- bruke sterke ord;
- bruke sterke middel
heftig (1), overhendig (1)
Приклад
- vere i sterk sinnsrørsle;
- filmen hadde mange sterke scener
intens, kraftig
Приклад
- sterk lyd;
- sterk varme;
- sterk storm
- brukt som adverb:
  føle sterkt for noko;
  det regna sterkt;
  ha sterkt blå auge;
  prisane er sterkt nedsette
flink, god
Приклад
- vere sterk i rekning;
- eit felt med mange sterke løparar;
- gå eit sterkt løp
med kraftig lukt, smak eller verknad
Приклад
- sterk kaffi;
- sterkt brennevin
i grammatikk: utan ending i grunnform eller bøying;
til skilnad frå svak (9)

Фіксовані вирази

sterk bøying
om verb i germanske språk: bøying utan tillagd ending i preteritum, ofte med vokalendring i rotstavinga;
jamfør linn bøying og svak bøying
verb som ‘grine’ og ‘bite’ har sterk bøying
sterk side
god eigenskap
viljen til å hjelpe dei som er i naud, er ei sterk side ved folk;
kommunikasjon er ikkje den sterkaste sida deira
sterke saker
- alkohol eller andre rusmiddel
- noko som vekkjer oppsikt eller er sjokkerande
  vald og brotsverk er ofte sterke saker
sterke verb
i germanske språk: verb som dannar preteritum utan bøyingsending, ofte med vokalendring i rotstavinga;
til skilnad frå linne verb
'grine' og 'bite' er døme på sterke verb

Сторінка статті

singularis, singular

іменник чоловічий

Походження

av latin singulus ‘einaste, einskild’

Значення та вживання

i grammatikk: form av eit ord eller ein frase som viser at det er tale om éin;

eintal;

forkorta sg. eller sing.;

motsett pluralis

Сторінка статті

singularform

іменник жіночий

Значення та вживання

i grammatikk: form i singularis

Сторінка статті

kunst

іменник чоловічий або жіночий

Походження

av lågtysk , opphavleg ‘det å kunne’

Значення та вживання

oppøvd evne;
dugleik
Приклад
- kunsten å gå på ski;
- gjere kunstar på hesteryggen;
- magiske kunstar
- - ingeniørkunst
  - kokekunst
  - legekunst
uttrykk for eller medviten bruk av menneskeleg fantasi og skaparevne til å skape verk som påverkar mottakaren kjenslemessig, estetisk eller intellektuelt
Приклад
- kunst og kultur;
- norsk kunst;
- ofre seg for kunsten
- - diktekunst
  - målarkunst
  - tonekunst
produkt av kunstnarleg verksemd;
kunstverk (1)
Приклад
- ho har mykje kunst på veggene
- - brukskunst
triks;
list (2
Приклад
- bruke alle slags kunstar for å kome unna
brukt som føreledd i samansetningar: kunstig eller syntetisk framtilt produkt;
til skilnad frå naturprodukt
- - kunstgras
  - kunstis
  - kunstsilke

Фіксовані вирази

dei frie kunstane
kunnskap som ein borgar i mellomalderen burde ha (grammatikk, dialektikk, logikk, retorikk, aritmetikk, astronomi og musikk);
allmenndanning
det er ingen kunst
det er ikkje eit problem;
det er ikkje vanskeleg
det er ingen kunst å lage gode vaflar;
å stå på ski er ingen kunst;
å gå på hender? Det er jo ingen kunst!
etter alle kunstens reglar
etter god skikk for det som skal gjerast;
svært grundig

Сторінка статті

utfylling

іменник жіночий

Значення та вживання

det å fylle eit tomrom, ei opning, eit hol eller liknande;
noko som fyller ut eit tomrom, ei opning eller liknande
Приклад
- utfyllingane skal utvide hamna
det å skrive i dei tomme felta på eit skjema eller liknande;
det å fylle ut (1)
Приклад
- utfylling av blankettar
det å gjere noko meir fullstendig;
supplering
i grammatikk: setningsledd som eit anna setningsledd krev for at setninga skal vere velforma
Приклад
- verbet krev ei utfylling

Сторінка статті

Результати на сторінці: