Перейти до основного вмісту
Доступність
ordbøkene.no, Cловник букмола та Словник нюношка

Розширений пошук

Простий пошук
Про розширений пошук
17 результатів

Словник нюношка 17 oppslagsord

fortid

іменник жіночий

Походження

av for- (1

Значення та вживання

  1. tidsrom som er forbi;
    tidlegare tid, eldre tid
    Приклад
    • fortid og notid;
    • hendingar i fortida;
    • dette høyrer fortida til;
    • han har ei tvilsam fortid
  2. i språkvitskap, tidlegare: nemning for preteritum
    Приклад
    • fortid av verbet
Сторінка статті

sprekke 2

sprekka

дієслово

Походження

av norrønt sprakk, fortid av springa

Значення та вживання

  1. få sprekkar;
    breste, rivne
    Приклад
    • glaset sprakk;
    • røysta sprakk;
    • sprekke av sinne
    • brukt som adjektiv:
      • ei sprokken leppe;
      • sprokne røyr;
      • ei sprokken røyst
  2. bli splitta
    Приклад
    • regjeringa sprakk på den saka
  3. skilje seg, breste
    Приклад
    • mjølka sprakk
  4. tilstå under press
    Приклад
    • han sprakk under forhøyret
  5. brått gå tom for krefter eller mislykkast
    Приклад
    • skeiseløparen sprakk totalt på 10 000-meteren;
    • ein tørrlagd alkoholikar kan lett sprekke

Фіксовані вирази

  • sprekke nullen
    få det første målet i ballspel
    • 30 minutt ut i kampen sprakk nullen
Сторінка статті

preteritum

іменник середній

Вимова

preteˊritum eller  pretærˊritum

Походження

av latin praeterire ‘gå framom’

Значення та вживання

  1. verbalform som uttrykkjer fortid i høve til tidspunktet for utsegna, til dømes i ‘det snødde i går’
  2. nytta i vilkårsbundne samanhengar, til dømes i ‘dersom eg vann i lotto’, ‘var det råd å få nokre slantar?’
  3. nytta i uttrykk for undring eller misnøye, til dømes ‘det var stor gut, det’, ‘det var synd at du ikkje kan kome’

Фіксовані вирази

  • preteritum futurum
    verbalform brukt til å uttrykkje ei handling som er framtidig i høve til eit gjeve punkt i fortida, med preteritum av ‘skulle’, ‘ville’ eller ‘kome til å’ og hovudverbet i infinitiv, til dømes ‘vi skulle gå’, ‘vi ville gå’, ‘vi kom til å reise’
  • preteritum futurum perfektum
    verbalform med preteritum av ‘skulle’, ‘ville’ eller ‘kome til å’ og perfektum av hovudverbet med ‘ha’ eller ‘vere’ som hjelpeverb, til dømes ‘vi skulle ha reist’, ‘vi ville ha reist’
  • preteritum perfektum
    verbalform der hjelpeverbet står i preteritum og hovudvebet i perfektum partisipp, til dømes ‘vi hadde reist’, ‘vi var reist’
Сторінка статті

grå 1

прикметник

Походження

norrønt grár; samanheng med gry (2

Значення та вживання

  1. som har ein farge mellom kvit og svart
    Приклад
    • eit grått hus;
    • grå som oske;
    • få grått hår
  2. gusten og sliten å sjå til
    Приклад
    • vere grå i huda;
    • bli gammal og grå
  3. Приклад
    • han vart tidleg grå
  4. Приклад
    • grått vêr;
    • det er grått i dag
  5. lite spennande;
    fargelaus, trist, einsformig
    Приклад
    • den grå kvardagen;
    • eit grått tilvære;
    • grått humør;
    • ikkje sjå dei eldre som ein grå masse
  6. som går utanom lova eller offisielle kanalar;
    Приклад
    • låne pengar på den grå pengemarknaden;
    • svarte og grå pengestraumar;
    • grått arbeid

Фіксовані вирази

  • avskil på grått papir
    plutseleg oppseiing
    • ho fekk avskil på grått papir
  • dei små grå
    hjernecellene, hjernen
    • bruke dei små grå;
    • ein aktivitet som skjerpar dei små grå
  • grå eminense
    person som held seg i bakgrunnen, men likevel har stor reell makt i kraft av å påverke mektige personar
    • ein grå eminense i amerikansk musikkliv
  • grå mus
    person med kjedeleg og anonym framtoning
    • ein spion skal helst vere ei grå mus utan fortid
  • grå stær
    augesjukdom der linsa i auget er uklar og ugjennomsiktig
  • i mørkeret er alle kattar grå
    i mørkeret er alle skilnader viska ut
  • setje grå hår i hovudet på nokon
    stadig valde ein annan uro og bry
Сторінка статті

framtid

іменник жіночий

Значення та вживання

  1. tid som følgjer etter notida;
    komande tid
    Приклад
    • fortid, notid og framtid;
    • skal det bli slik i all framtid?
    • i ei fjern framtid;
    • framtida vil vise korleis det går
  2. (utsikter til) framgang og gode kår i tida som kjem
    Приклад
    • det er inga framtid i det yrket;
    • bransjen har ei lysande framtid;
    • skape seg ei framtid
  3. forelda term i språkvitskap for futurum

Фіксовані вирази

  • for framtida
    heretter
    • for framtida må det gjerast slik
  • ha framtida for seg
    ha god tid til å bli til noko, få gjort noko
    • ungdomen har framtida for seg
  • i framtida
    (ein gong) i tida som kjem
Сторінка статті

flyte 1

flyta

дієслово

Походження

norrønt fljóta

Значення та вживання

  1. halde seg oppå ei væske, ikkje søkke eller stå fast
    Приклад
    • tre flyt;
    • flyte på flesket;
    • flyte opp til overflata
  2. Приклад
    • flyte over kanten;
    • det flaut med blod
  3. gli lett, ha flyt
    Приклад
    • trafikken flyt godt;
    • praten flyt lett;
    • diskusjonen flaut ut
  4. breie seg (utover);
    liggje strødd
    Приклад
    • håret flaut utover;
    • papira ligg og flyt;
    • rommet flaut med aviser
  5. vere ustabil, skiftande
    Приклад
    • alt flyt

Фіксовані вирази

  • flyte med mjølk og honning
    om land: vere rikt og prega av overflod (etter 2. Mos. 3,17)
  • flyte på
    greie seg med hjelp av
    • han flyt på rutinen
  • flyte saman
    gli over i kvarandre;
    gå i eitt
    • fortid og notid flyt saman
Сторінка статті

da 3, då 3

прислівник

Походження

norrønt þá

Значення та вживання

  1. på den tida (særleg om fortid)
    Приклад
    • da var Noreg enno ufritt;
    • frå da av vart alt betre
  2. deretter, så
    Приклад
    • da kom dei til eit hus
  3. om tidspunkt i framtida
    Приклад
    • da skal det bli moro
  4. i så fall, i den samanhengen
    Приклад
    • da blir det verre;
    • korleis da?
    • Noreg, og da særleg Sørlandet
  5. Приклад
    • det gjekk da bra;
    • eg trur da det;
    • det er da lett
  6. i utrop og som svar på tiltale
    Приклад
    • enn du da?
    • kom da!
    • jau da;
    • fy da!
  7. brukt forsterkande
    Приклад
    • no har eg da endeleg fått vite det;
    • høyr, da!

Фіксовані вирази

  • der og da
    på den staden og det tidspunktet som kjem fram av samanhengen
    • det hende der og da;
    • der og da bestemte vi oss for å bli med
  • no og da
    stundom, av og til
  • så da, så
    brukt for å markere at ein har grunn for å uttrykkje seg slik ein gjer
Сторінка статті

parallellisere

parallellisera

дієслово

Значення та вживання

Приклад
  • forfattaren parallelliserer historier frå notid og fortid
Сторінка статті

flyte saman

Значення та вживання

gli over i kvarandre;
gå i eitt;
Sjå: flyte
Приклад
  • fortid og notid flyt saman
Сторінка статті

korttidsminne

іменник середній

Значення та вживання

evne til å minnast ting som har hendt i relativt nær fortid
Сторінка статті
Сторінка 1 з 2