Перейти до основного вмісту
Доступність
ordbøkene.no, Cловник букмола та Словник нюношка

Розширений пошук

Простий пошук
Про розширений пошук
28 результатів

Словник нюношка 28 oppslagsord

aktuell

прикметник

Походження

frå fransk av, seinlatin actualis ‘verksam’; samanheng med akt (1

Значення та вживання

  1. Приклад
    • den aktuelle stoda;
    • det blir ikkje aktuelt – det kjem ikkje på tale
  2. som har interesse (nett no)
    Приклад
    • eit aktuelt spørsmål
    • som substantiv:
      • dagsnytt og aktuelt
Сторінка статті

daud, død 2

прикметник

Походження

norrønt dauðr

Значення та вживання

  1. ikkje lenger i live, avliden (1)
    Приклад
    • ho er død no;
    • død eller levande;
    • bli erklært død;
    • ein daud fisk;
    • daude fluger i vinduskarmen;
    • daude planter
    • brukt som substantiv:
      • følgje den døde til grava;
      • stå opp frå dei døde
  2. som framstår livlaus
    Приклад
    • bleike og daude augo;
    • snakke med ei daud røyst
  3. som har lite ferdsel, liv eller verksemd;
    Приклад
    • staden verkar daud;
    • her er det heilt daudt
  4. som ikkje blir brukt meir;
    Приклад
    • latin er eit daudt språk;
    • denne tradisjonen har vore daud lenge
  5. som ikkje fungerer meir;
    Приклад
    • motoren er daud;
    • telefonen min er heilt daud
  6. som ikkje er relevant eller aktuell lenger
    Приклад
    • bluesen er ikkje daud;
    • saka er heilt daud
  7. som kjennest slapp;
    Приклад
    • daud i kroppen;
    • ein daud fot
  8. i ro;
    Приклад
    • sjøen låg daud og still;
    • det er daudt i vêret;
    • ballen låg daud;
    • eit daudt publikum
  9. som er ugyldig;
    som ikkje tel (med)
    Приклад
    • eit daudt kast;
    • eit daudt hopp

Фіксовані вирази

  • daud og gravlagd
    • avliden og lagd i jorda
      • keisaren er død og gravlagd for fleire hundre år sidan
    • i overført tyding: avslutta og gløymd (2
      • stykket er ikkje daudt og gravlagt heilt enno
  • daud som ei sild
    heilt livlaus;
    steindaud
    • liggje daud som ei sild
  • daudt løp
    uavgjort resultat (i konkurranse, kamp eller strid)
    • det var daudt løp mellom konkurrentane
  • daudt prosjekt
    noko som er nyttelaust, fåfengd (2;
    fånytte
    • å klippe blautt gras er eit daudt prosjekt
Сторінка статті

betraktning

іменник жіночий

Вимова

betrakˊtning

Походження

av betrakte

Значення та вживання

  1. det å betrakte (1);
    vurdering
    Приклад
    • ei generell betraktning

Фіксовані вирази

  • i betraktning av
    når det gjeld;
    med omsyn til
  • kome i betraktning
    vere aktuell;
    kome på tale
    • for å kome i betraktning må ein yte eitkvart
  • ta i betraktning
    ta omsyn til
    • ta erfaringane i betraktning
Сторінка статті

vind 1

іменник чоловічий

Походження

norrønt vindr

Значення та вживання

  1. luft som er i meir eller mindre sterk rørsle
    Приклад
    • vinden blæs kaldt frå nord;
    • vinden står (på) frå vest;
    • ha vinden i ryggen, i sida;
    • leggje båten opp i vinden;
    • gå ute i all slags vind og vêr;
    • snar som ein vind;
    • mild, veik, flau vind;
    • hard, sterk vind;
    • ha vind i segla – òg: ha framgang;
    • snu kappa etter vinden – sjå kappe (2
  2. Приклад
    • ta etter vinden – hive etter pusten

Фіксовані вирази

  • ein segls vind
    vind som fyller seglet, jamn vind
  • i vinden
    på moten;
    aktuell (2), in, populær (1)
    • med turné og nytt album er artisten i vinden for tida
  • sjå kva veg vinden blæs
    òg: skjøne korleis noko utviklar seg
  • sleppe ein vind
    fise, fjerte
  • spreie for alle vindar
    sende i alle retningar;
    oppløyse
    • formuen vart spreidd for alle vindar
Сторінка статті

tapet

іменник середній або чоловічий

Походження

gjennom tysk, frå italiensk; av latin ‘teppe, duk’

Значення та вживання

tekstil, papir eller kunststoff til å kle innvendige vegger med
Приклад
  • eit blomstrete tapet;
  • det mønstra tapetet;
  • kle veggene med tapet

Фіксовані вирази

  • gå i eitt med tapetet
    vere usynleg
    • dei sat musestille og gjekk i eitt med tapetet
  • ha på tapetet
    ha planar om
    • dei har mykje på tapetet for tida
  • kome på tapetet
    bli emne for debatt
    • mobbing er enda ein gong kome på tapetet
  • stå på tapetet
    stå for tur;
    vere aktuell
    • vinsmaking står på tapetet
  • tennene i tapetet
    full fest;
    jamfør hælane i taket
    • det vart ei storslegen feiring med tennene i tapetet
  • vere på tapetet
    bli omtalt eller diskutert
    • livsstil og helse er på tapetet
Сторінка статті

tale 1

іменник чоловічий або жіночий

Походження

norrønt tala

Значення та вживання

  1. det å tale (2, 1);
    det å seie noko;
    snakk, prat, røde
    Приклад
    • uttrykkje seg skrift og tale
  2. noko ein seier;
    måte å uttrykkje seg på
    Приклад
    • dette var klar tale
  3. Приклад
    • ein film med norsk tale
  4. det ein seier til eit publikum om eit emne ved eit særleg høve;
    Приклад
    • han heldt tale under opninga av utstillinga

Фіксовані вирази

  • få i tale
    få til å uttale seg;
    få til å prate
    • det var ikkje mogleg å få han i tale
  • ikkje kome på tale
    vere uaktuelt
    • det kjem ikkje på tale at du får meir sjokolade no
  • ikkje tale om
    det kjem ikkje til å hende;
    det er uaktuelt
    • eg går ikkje på festen. Ikkje tale om!
  • tale er sølv, men tagnad er gull
    det er ofte betre å teie enn å seie noko
  • vere på tale
    bli drøfta;
    bli gjord framlegg om;
    vere aktuell
    • det er på tale å byggje nytt ferjeleie;
    • det var på tale med evakuering
  • vere tale om
    dreie seg om;
    gjelde
    • det er tale om eit brotsverk
Сторінка статті

soge

іменник жіночий

Походження

norrønt saga ‘utsegn, forteljing’; samanheng med seie

Значення та вживання

  1. noko som blir fortalt;
    forteljing
    Приклад
    • fortelje ei soge frå det verkelege livet
  2. norrøn, særleg islandsk, prosaforteljing med meir eller mindre historisk grunnlag;
  3. (vitskap om) kulturutviklinga for menneska eller ein avgrensa del av denne utviklinga;
    Приклад
    • ein av dei fremste leiarane i soga

Фіксовані вирази

  • vere ute av soga
    ikkje lenger vere aktuell;
    vere ferdig (3)
Сторінка статті

moderne

прикметник

Походження

gjennom fransk, frå mellomalderlatin ‘ny(are)', av latin modo ‘nyleg’, av modus, påverka av mote; jamfør modus

Значення та вживання

  1. som høyrer til den nyaste tida;
    som gjeld notida
    Приклад
    • i moderne tid;
    • moderne menneske;
    • dei studerer moderne historie
  2. som høyrer til det nyaste på sitt område;
    som er på moten;
    Приклад
    • moderne kunst;
    • ei moderne bukse;
    • moderne fabrikkdrift;
    • det er moderne med høge hælar i år

Фіксовані вирази

  • moderne språk
    levande språk
  • tidleg moderne tid
    historisk periode frå om lag 1500 til 1800;
    nyare tid (1)
Сторінка статті

leve 2

leva

дієслово
розділений інфінітив: -a

Походження

norrønt lifa

Значення та вживання

  1. ha liv;
    vere til;
    jamfør levande (1)
    Приклад
    • leve lenge;
    • ho levde i nesten i hundre år;
    • lever bestefar din enno?
  2. livnære seg;
    livberge seg
    Приклад
    • ikkje ha noko å leve av;
    • dei levde på knekkebrød og nudlar;
    • vi lever for hundre kroner dagen;
    • dei har levd på trygd dei siste månadene
  3. vere i ein viss tilstand eller på ein viss stad;
    ha det på ein viss måte;
    Приклад
    • eg levde lenge på den gode opplevinga;
    • leve lykkeleg;
    • dei har levd i utlandet i mange år;
    • vi lever i overflod
  4. stelle seg;
    bere seg åt
    Приклад
    • dei lever farleg;
    • studentane må leve opp til visse krav
  5. vere aktuell;
    bli ståande;
    Приклад
    • Ibsen sine drama kjem til å leve vidare;
    • minnet om henne lever framleis
  6. brukt i helsingar
    Приклад
    • du får leve så vel!
    • lev vel!
  7. brukt i ynske eller utrop
    Приклад
    • leve kongen!
    • kongen leve!

Фіксовані вирази

  • den som lever, får sjå
    den som lever lenge nok, vil få vite korleis det går;
    det vil framtida vise
  • leve av/på luft og kjærleik
    leve utan materielle gode
    • de kan ikkje leve på luft og kjærleik;
    • paret levde av luft og kjærleik
  • leve for noko/nokon
    ofre seg for noko eller nokon
    • ho lever for ungane;
    • dei levde for kunsten
  • leve frå hand til munn
    leve på ein måte så ein berre så vidt har nok til å klare seg
  • leve i håpet
    trøyste seg med at det vil bli bra i framtida
  • leve i lag
    bu saman (og ha seksuelt samliv)
    • dei har levd i lag i mange år
  • leve livet
    nyte livet
    • i ferien skal eg berre slappe av og leve livet
  • leve med
    finne seg i;
    tole
    • eg må berre leve med ryggplagene
  • leve med i
    vere engasjert i
  • leve opp
    nå vaksen alder
  • leve på nokon
    la nokon andre forsørgje seg
    • ho lever på foreldra
  • leve på stor fot
    leve flott;
    ha eit stort forbruk
  • leve ut
    få utløp for, til dømes eit behov;
    realisere
    • no lever eg ut den store draumen
  • lære så lenge ein lever
    stadig lære noko nytt i livet;
    aldri bli utlært
Сторінка статті

levande

прикметник

Походження

av leve (2

Значення та вживання

  1. som lever;
    som er i live
    Приклад
    • levande skapningar;
    • kvalen føder levande ungar;
    • dei har alltid levande blomstrar på bordet;
    • heldigvis kom vi levande frå brannen
    • brukt som substantiv:
      • levande og døde
  2. Приклад
    • gje ei levande framstilling av noko
    • brukt som adverb:
      • dei er levande interesserte i moderne kunst
  3. framleis aktuell
    Приклад
    • levande tradisjonar
  4. mogleg eller verd å leve i eller med
    Приклад
    • her er ikkje levande

Фіксовані вирази

  • ei levande legende
    ein person som er vorten ei legende (2) medan han eller ho framleis lever
    • politikaren er ei levande legende i partiet
  • i levande live
    • i levande tilstand
      • eg trudde ikkje eg skulle få sjå han att i levande live
    • i røynda
      • dei har møtt filmstjerna i levande live
  • ikkje ei levande sjel
    ikkje eit einaste menneske;
    ingen
    • eg møtte ikkje ei levande sjel langs vegen
  • levande lys
    tent stearinlys
    • vi hadde fyr i peisen og levande lys
  • levande musikk
    musikk som blir spela direkte, og som ikkje er opptak
  • levande vekt
    vekt av eit husdyr;
    til skilnad frå slaktevekt
  • meir død enn levande
    berre så vidt i live
    • da dei fann henne, var ho meir død enn levande
Сторінка статті