Перейти до основного вмісту
Доступність
ordbøkene.no, Cловник букмола та Словник нюношка

Розширений пошук

Простий пошук
Про розширений пошук
58 результатів

Словник нюношка 58 oppslagsord

utilrekneleg

прикметник

Значення та вживання

som ikkje rår over handlingane sine;
ikkje tilrekneleg;

Фіксовані вирази

  • strafferettsleg utilrekneleg
    som ikkje kan idømast straff grunna psykisk sjukdom
Сторінка статті

radikal 2

прикметник

Походження

nylaging av latin radix ‘rot’, opphavleg ‘som når til røtene’

Значення та вживання

  1. om (venstreorientert) person: som vrakar og vil endre det systemet som er, eller det synet som rår;
    til skilnad frå konservativ og moderat (2)
    Приклад
    • eit radikalt syn på ekteskapet;
    • ho er aktiv i dei radikale miljøa
    • brukt som substantiv:
      • dei radikale var sterkt kritiske til religion
  2. Приклад
    • ei radikal endring;
    • situasjonen er ein radikalt annan i dag enn for ti år sidan
Сторінка статті

smak

іменник чоловічий

Походження

frå lågtysk

Значення та вживання

  1. eigenskap ved eit stoff som gjev eit karakteristisk sanseinntrykk når noko, særleg mat eller drikke, kjem i kontakt med sanseorgana i munnen
    Приклад
    • ein saus med fyldig smak;
    • krydder har sterk smak;
    • det er god smak på jordbæra
  2. evne til å skilje søtt, salt, surt, beiskt og umami;
    Приклад
    • dei fem sansane våre er syn, høyrsel, lukt, smak og kjensle
  3. liten bit;
    Приклад
    • få ein smak av den nysteikte kaka
  4. hug til å føretrekkje noko framfor noko anna;
    stil
    Приклад
    • kvar sin smak!
    • smaken som rår mellom folk
  5. evne til å døme om kva som er vakkert, smakfullt og verdifullt;
    estetisk sans
    Приклад
    • ha god smak

Фіксовані вирази

  • falle i smak
    vekkje velvilje eller velvære
    • maten fall i smak;
    • humor som fell i smak
  • få smaken på
    få lyst på meir av noko ein har prøvd eller oppdaga
    • få smaken på økologisk mat;
    • han fekk smaken på surfing
  • smak og behag
    personleg føretrekt kvalitet eller eigenskap
    • smak og behag kan ikkje diskuterast
  • vond/flau/dårleg smak i munnen
    dårleg kjensle;
    skamkjensle
    • ho sat att med ein vond smak i munnen etter avgjerda;
    • dei tok imot tilbodet med ein flau smak i munnen;
    • sigeren gav meg ein dårleg smak i munnen
Сторінка статті

træl 1

іменник чоловічий

Походження

norrønt þræll

Значення та вживання

  1. mest om norrøne forhold: ufri person som eigaren rår heilt over;
    Приклад
    • bli seld som træl;
    • halde trælar;
    • setje trælane fri
  2. trottig arbeidar;
    jamfør arbeidstræl
    Приклад
    • ein træl til å arbeide
  3. person som er underkasta noko
    Приклад
    • vere træl av synd
  4. klump av tjukk hud inni handa etter hardt arbeid og gniking
    Приклад
    • få trælar i hendene av hogginga
  5. fløyt (3, 2), flå (1 på fiskereiskap
Сторінка статті

teokrati

іменник середній

Походження

av teo- og -krati

Значення та вживання

  1. styreform der prestane rår;
  2. stat med teokrati (1)
Сторінка статті

sosialisme

іменник чоловічий

Значення та вживання

  1. (økonomisk og politisk teori om eit) samfunnssystem der staten rår over produksjonsmidla og fordeler utbytet
  2. samfunnsordning der ein har gjennomført sosialisme (1);
    klasselaust samfunn utan utbyting (2
Сторінка статті

sjølvstyrt

прикметник

Значення та вживання

  1. som rår over seg sjølv
    Приклад
    • ein sjølvstyrt stat
  2. som har automatisk styring
    Приклад
    • skipet er sjølvstyrt
Сторінка статті

sjølvstendig

прикметник

Походження

etter tysk selbständig, opphavleg ‘som står for seg sjølv’

Значення та вживання

  1. som tenkjer og handlar utan å rette seg etter andre;
    som rår sjølv;
    fri, uavhengig, ubunden
    Приклад
    • ein sjølvstendig institusjon;
    • eg er vorten ein meir sjølvstendig person
    • brukt som adverb:
      • tenkje sjølvstendig
  2. Приклад
    • han stod fram som ein sjølvstendig forfattar;
    • dei har knapt tenkt ein sjølvstendig tanke
  3. som driv på eiga hand eller for eiga rekning
    Приклад
    • ho er sjølvstendig næringsdrivande
Сторінка статті

sjølvråden

прикметник

Значення та вживання

som rår seg sjølv;
Сторінка статті

gud

іменник чоловічий

Походження

norrønt goð, guð

Значення та вживання

  1. overnaturleg skapning som har makt over naturen og menneska (og som blir æra og dyrka)
    Приклад
    • greske gudar;
    • dyrke framande gudar;
    • bli æra som ein gud
  2. (brukt som særnamn) i monoteistiske religionar, særleg kristendomen: allmektig skapar som rår over verda og menneska;
    personleggjord åndeleg kraft som menneske ber til
    Приклад
    • tru på Gud;
    • be til Gud;
    • takke Gud;
    • Gud vere lova;
    • Herren vår Gud;
    • forkynne Guds rike;
    • trua på Jesus som Guds son;
    • misbruke Guds namn;
    • lære at alle menneske er Guds barn
  3. brukt i utrop og andre meir eller mindre faste seiemåtar
    Приклад
    • gud hjelpe meg;
    • gode gud for eit vêr;
    • gud, så redd eg vart;
    • det er eit guds under at det gjekk godt;
    • det var ei guds lykke at ikkje fleire liv gjekk tapt

Фіксовані вирази

  • av Guds nåde
    som er svært evnerik
    • ein kunstnar av Guds nåde
  • det må gudane vite
    det aner eg ikkje
  • det skal gudane vite
    det er sikkert
  • eit syn for gudar
    noko som er svært vakkert eller umåteleg morosamt å sjå
  • for guds skuld
    framfor alt;
    for all del
    • sei for guds skuld ikkje noko
  • gud betre
    • brukt i utrop
      • gud betre oss for eit vêr;
      • gud betre for ei herleg tid
    • sant å seie;
      ærleg talt
      • det er nok slik fatt, gud betre
  • Gud nåde
    brukt som trugsel: måtte Gud vise nåde (til den som vågar det nemnde)
    • Gud nåde deg om du kjem for seint!
  • gud og kvarmann
    absolutt alle
    • han skrytte av det til gud og kvarmann
  • gud veit
    det er ikkje godt å seie;
    ingen kan vite
    • gud veit kvar han er no
  • gudane veit
    det er ikkje godt å seie;
    ingen kan vite
    • gudane veit korleis det gjekk til
Сторінка статті