Перейти до основного вмісту
Доступність
ordbøkene.no, Cловник букмола та Словник нюношка

Розширений пошук

Простий пошук
Про розширений пошук
217 результатів

Словник букмола 217 oppslagsord

språkvitenskap

іменник чоловічий

Значення та вживання

vitenskap om språk;
Сторінка статті

bestemt

прикметник

Вимова

bestemˊt

Походження

av bestemme

Значення та вживання

  1. som ikke er tilfeldig;
    Приклад
    • ved bestemte anledninger;
    • han kom i en bestemt hensikt;
    • spise til bestemte tider
  2. uten innslag av tvil;
    Приклад
    • ha bestemte meninger;
    • gå med bestemte skritt;
    • stemmen var klar og bestemt
  3. i språkvitenskap om adjektiv og substantiv: som merker eller er merket som kjent
    Приклад
    • ‘jenta’ er bestemt form av ‘jente’;
    • ‘den’ og ‘de’ er bestemte artikler

Фіксовані вирази

  • på det mest bestemte
    på det sterkeste
Сторінка статті

synkron

прикметник

Походження

av gresk syn- og khrónos ‘tid’; jamfør syn-

Значення та вживання

  1. som foregår samtidig
    Приклад
    • synkrone bevegelser
    • brukt som adverb:
      • de svarer synkront
  2. i fysikk: med samme svingetall
  3. i språkvitenskap: som gjelder for en viss tid;
    til forskjell fra diakron
Сторінка статті

rotavledning, rotavleiing

іменник жіночий або чоловічий

Значення та вживання

i språkvitenskap: substantiv som er dannet av rota til et verb;
jamfør rot (1, 7)
Приклад
  • ‘flyt’ er en rotavledning av ‘flyte’
Сторінка статті

rot 1

іменник жіночий або чоловічий

Походження

norrønt rót

Значення та вживання

  1. del av en plante som går ned i jorda
    Приклад
    • bjørka har lange røtter;
    • skogen råtnet på rot;
    • fra rot til topp
  2. plante med særlig godt utviklet underjordisk del
  3. nederste del av noe som utgjør et feste til noe annet;
  4. i overført betydning: noe som har festet seg som noe stabilt og akseptert;
    grunnlag, tilknytning, rotfeste (1, 2)
    Приклад
    • denne tradisjonen har dype røtter langs hele kysten;
    • planen har ikke rot i virkeligheten
  5. utgangspunkt for noe;
    Приклад
    • rota til alt vondt;
    • her ligger rota til mange av problemene i området
  6. i matematikk: tall i forhold til et annet tall som blir likt når en ultipliserer det med seg selv (én eller flere ganger)
    Приклад
    • rota av 16 er 4
  7. i språkvitenskap: del av ord som kan stå alene eller være del av en stamme (1, 5), og som ikke har avledninger ellerbøyningsendelse;
    jamfør rotord

Фіксовані вирази

  • ha sin rot i
    stamme fra
  • rykke opp med rota
    ta bort fra grunnen av;
    utrydde
  • råtne på rot
    gå i oppløsning;
    forfalle
    • skogen har råtnet på rot
  • slå rot
    • utvikle røtter og begynne å vokse
      • planten slo rot og begynte etter hvert å blomstre
    • utvikle tilhørighet til et sted;
      føle seg hjemme;
      til forskjell fra å være rotløs
      • hun har slått rot i Trondheim
    • feste seg, finne grobunn
      • hans ideer slo rot mellom folket
Сторінка статті

synkope

іменник чоловічий

Походження

fra gresk ‘sammenslåing’, av syn- og kope ‘slag’; jamfør syn-

Значення та вживання

  1. i musikk: sammentrekning av et tungt og et lett taktslag slik at vekten kommer til å ligge på det lette taktslaget
  2. i språkvitenskap: bortfall av vokal eller stavelse inne i et ord, for eksempel i ‘by’n’ for ‘byen’;
    jamfør apokope
Сторінка статті

bøyelig

прикметник

Походження

av bøye (3

Значення та вживання

  1. som kan bøyes (1);
    Приклад
    • et bøyelig materiale;
    • en bøyelig del på et redskap
  2. Приклад
    • et bøyelig sinn
  3. i språkvitenskap: som kan bøyes (2)
    Приклад
    • de fleste substantiver er bøyelige
Сторінка статті

produktiv

прикметник

Походження

gjennom fransk; fra middelalderlatin

Значення та вживання

  1. som skaper (økonomiske) verdier;
    som kaster mye av seg;
    som gir stor avling eller tallrikt avkom
    Приклад
    • et produktivt arbeid;
    • en produktiv skog;
    • produktive druesorter;
    • unge mennesker i produktiv alder
  2. som skaper eller frambringer mange åndsverk;
    Приклад
    • en produktiv komponist;
    • kunstnerens mest produktive periode
  3. som bidrar til framskritt
    Приклад
    • håpe på produktive samtaler mellom de to landene
  4. i språkvitenskap, særlig om affiks og bøyningsklasser: som kan danne nye ord eller ordformer
    Приклад
    • '-bar' er et produktivt etterledd;
    • produktive verbklasser
Сторінка статті

feminin

прикметник

Вимова

feˊm- eller  -niˊn

Походження

fra latin av femina ‘kvinne’

Значення та вживання

  1. som er typisk for kvinner i motsetning til menn, kvinnelig
    Приклад
    • feminin eleganse, sjarm;
    • feminine egenskaper
    • om mann: lite mandig
      • virke feminin;
      • han har et feminint utseende
  2. i språkvitenskap: som er av grammatisk hunkjønn
    Приклад
    • feminine substantiver
Сторінка статті

suffiks

іменник середній

Походження

fra latin, av suffigere ‘feste noe nedenfor eller bak’

Значення та вживання

i språkvitenskap: språkelement som kan legges eller er lagt til etter en stamme (1, 5);
Приклад
  • ‘-dom’, ‘-else’, ‘-het’, ‘-lig’ er vanlige suffikser i norsk
Сторінка статті