Avansert søk

25 treff

Bokmålsordboka 15 oppslagsord

uhyre 1

substantiv intetkjønn

Opphav

fra lavtysk; jamfør uhyre (2

Betydning og bruk

  1. uhyggelig fabelvesen;
    stort og skremmende dyr;
    monster
    Eksempel
    • et uhyre som spyr ild
  2. fælt, ondt menneske
    Eksempel
    • moren hennes var et uhyre
  3. enormt stor ting
    Eksempel
    • et uhyre av et skip
  4. skremmende fenomen
    Eksempel
    • oppleve byråkratiet som et mangehodet uhyre

uhyre 2

adjektiv

Opphav

av lavtysk un(ge)hure ‘ublid, veldig’

Betydning og bruk

  1. Eksempel
    • en uhyre flodbølge;
    • uhyre vidder;
    • det skapte en uhyre interesse
  2. brukt som forsterkende adverb: svært
    Eksempel
    • uhyre viktig;
    • uhyre spennende;
    • spille en uhyre stor rolle

troll

substantiv intetkjønn

Opphav

norrønt troll, kanskje samme opprinnelse som middelhøytysk trol, trolle ‘uhyre, spøkelse’; jamfør trylle

Betydning og bruk

  1. i folketro: (stort) stygt, sterkt og ofte farlig, men dumt og godtroende, menneskelignende vesen som holder til i skog, berg eller sjø
    Eksempel
    • tro på tusser og troll
  2. lekefigur som forestiller et troll (1)
  3. slem, skremmende eller vrang skapning, særlig menneske
    Eksempel
    • han var et troll av en unge;
    • han er et ordentlig troll
  4. Eksempel
    • det er mange troll i kommentarfeltene på internett
  5. betegnelse for ulike små dyr som ofte er regnet som ekle eller plagsomme;
    småkryp

Faste uttrykk

  • gå troll i ord
    bli til virkelighet
    • han tipper 2–1 og tror det går troll i ord
  • som troll av eske
    plutselig, overraskende
    • en politibetjent dukket opp som troll av eske
  • troll i eske
    leketøy med figur som spretter opp av en eske når lokket åpnes

urkomisk

adjektiv

Opphav

av ur-

Betydning og bruk

uhyre komisk

meduse

substantiv hankjønn

Opphav

etter navnet Medousa, et uhyre i gresk mytologi

Betydning og bruk

gelélignende skjerm- eller klokkeformet polyppdyr i et stadium der det svømmer fritt omkring;

tera-

prefiks

Opphav

av gresk teras ‘uhyre, noe uvanlig stort’

Betydning og bruk

viser at en enhet skal multipliseres med en billion (1012), symbol T;
i ord som terawatt

kjempemessig

adjektiv

Opphav

jamfør -messig

Betydning og bruk

svært stor, voldsomt stor
Eksempel
  • et kjempemessig uhyre;
  • en kjempemessig utfordring

monster, monstrum

substantiv intetkjønn

Opphav

av latin monstrum, opprinnelig ‘varsel, jærtegn’, av monere ‘varsle’

Betydning og bruk

noe kjempestort
Eksempel
  • et monster av en sofa

mangehodet, mangehoda

adjektiv

Betydning og bruk

som har mange hoder
Eksempel
  • et mangehodet troll;
  • oppleve byråkratiet som et mangehodet uhyre

ubeist, ubest

substantiv intetkjønn

Betydning og bruk

Nynorskordboka 10 oppslagsord

uhyre 1

substantiv inkjekjønn

Opphav

frå lågtysk; jamfør uhyre (2

Tyding og bruk

  1. uhyggjeleg fabelvesen;
    stort og skremmeleg dyr;
    monster
    Døme
    • møte eit uhyre
  2. fælt, vondt menneske
    Døme
    • han er eit uhyre når han blir full
  3. enormt stor ting
    Døme
    • motorsaga var eit uhyre med eit to meter langt sverd
  4. skremmande fenomen
    Døme
    • kamp mot det kommunistiske uhyret

uhyre 2

adjektiv

Opphav

av lågtysk un(ge)hure ‘ublid’

Tyding og bruk

  1. Døme
    • ei uhyre mengd;
    • ei uhyre interesse for boka
  2. brukt som forsterkande adverb: svært
    Døme
    • uhyre viktig;
    • uhyre sjeldan;
    • det er uhyre vanskeleg;
    • novellene er uhyre interessante

troll

substantiv inkjekjønn

Opphav

norrønt troll, kanskje same opphav som mellomhøgtysk trol, trolle ‘uhyre, skrømt’; jamfør trylle

Tyding og bruk

  1. i folketru: (stort) stygt, sterkt og ofte farleg, men dumt og godtruande, menneskeliknande vette som bur i skogen, berget eller sjøen
    Døme
    • tru på tussar og troll
  2. leikefigur som førestiller eit troll (1)
  3. slem, lei, uskikkeleg eller vrang skapning, særleg menneske
    Døme
    • han er eit troll å ha som sjef;
    • ho er eit troll av ei syster;
    • eit troll til hest
  4. Døme
    • trugslane på nettet vart følgde opp av politiet og trolla vart haldne ansvarlege
  5. nemning for ulike små dyr som ofte er rekna som ekle eller plagsame
    Døme
    • det er mykje troll i graset
  6. Døme
    • skade nokon med troll

Faste uttrykk

  • gå troll i ord
    bli til røynd
    • så får vi sjå om tipset hans går troll i ord
  • som troll av eske
    plutseleg, overraskande
    • dukke opp som troll av eske
  • troll i eske
    leiketøy med figur som sprett opp av ei eske når loket blir teke av

hydra

substantiv hankjønn

Opphav

av gresk hydor ‘vatn’

Tyding og bruk

  1. i gresk mytologi: slangeliknande uhyre med mange hovud som fekk to nye hovud for kvart som vart hogd av
  2. i overført tyding: noko vondt som det er nesten umogleg å utrydje
  3. slekt av polyppdyr som lever i ferskvatn

sfinks

substantiv hankjønn

Uttale

svings eller  svinks

Opphav

frå gresk, av sphingein ‘kvele’; opphavleg om eit uhyre som etter greske segner heldt til ved Teben

Tyding og bruk

  1. egyptisk statue av eit fabeldyr med menneskehovud og dyrekropp
  2. tagal, gåtefull person

urkomisk

adjektiv

Opphav

av ur- (4)

Tyding og bruk

uhyre komisk

havuhyre

substantiv inkjekjønn

Tyding og bruk

uhyre (2, 1) som bur i havet;

monster, monstrum

substantiv inkjekjønn

Opphav

av latin monstrum, opphavleg ‘varsel, jartegn’, av monere ‘varsle’

Tyding og bruk

noko kjempestort
Døme
  • eit monster av ein sofa

tera-

prefiks

Opphav

av gresk teras ‘uhyre, misfoster’

Tyding og bruk

som syner at ei eining skal multipliserast med ein billion (1012);
symbol T;
i ord som terawatt

meduse

substantiv hokjønn

Opphav

etter namnet Medousa, eit uhyre i gresk mytologi

Tyding og bruk

geléliknande skjerm- eller klokkeforma polyppdyr i eit stadium der det sym fritt omkring;