Перейти до основного вмісту
Доступність
ordbøkene.no, Cловник букмола та Словник нюношка

Розширений пошук

Простий пошук
Про розширений пошук
365 результатів

Словник букмола 188 oppslagsord

kultur

іменник чоловічий

Походження

fra latin cultura, av colere ‘dyrke’

Значення та вживання

  1. levevis og forestillingsverden for en bestemt befolkningsgruppe på et bestemt tidspunkt;
    Приклад
    • bli kjent med fremmede kulturer;
    • åndelig og materiell kultur;
    • fransk kultur
  2. menneskelig framferd som uttrykk for miljø, oppdragelse og utdanning;
    Приклад
    • kunst og kultur er viktig for menneskene;
    • en mann blottet for kultur;
    • motsetningen mellom natur og kultur
  3. holdninger, verdier og normer som er rådende hos en viss gruppe mennesker eller i visse sammenhenger;
    Приклад
    • jeg møtte en helt annen kultur i den nye bedriften;
    • de er kjent for den utagerende kulturen sin
  4. dyrking av jord, skog, planter eller vann
    Приклад
    • legge land under kultur
  5. rendyrking av organismer eller en bestand av rendyrkede organismer;
    væske bakterier er dyrket i

Фіксовані вирази

  • ha/være kultur for
    ha eller være aksept for
    • de hadde kultur for samarbeid;
    • det var ikke en kultur for åpenhet der
Сторінка статті

stamme 1

іменник чоловічий

Походження

fra lavtysk; beslektet med stå (3

Значення та вживання

  1. kraftig, loddrett del av tre eller stor plante som går fra roten og fordeler seg ut i grener
    Приклад
    • treet hadde kraftig stamme;
    • stammen var rank og rett
  2. fast del av et hele, en gruppe eller lignende;
    Приклад
    • bygge opp en stamme av dyktige fagfolk;
    • disse spillerne utgjør stammen i laget
  3. gruppe mennesker med felles opphav, kultur, språk og territorium;
    Приклад
    • keltiske stammer
  4. fast bestand (1 av dyre- eller planteart
  5. i språkvitenskap: den delen av et ord som er igjen når bøyningsendelser er fjernet
    Приклад
    • 'vask-' er stammen av verbet 'å vaske'

Фіксовані вирази

  • eplet faller ikke langt fra stammen
    brukt om person som ligner opphavet sitt
  • siste skudd på stammen
    siste nykommer eller tilvekst innenfor et bestemt felt eller en bestemt gruppe
Сторінка статті

nasjonal minoritet

Значення та вживання

folkegruppe med lang historisk tilknytning til et land som staten har forpliktet seg til å støtte i arbeidet med å ta vare på tradisjon, religion, kultur og språk;
Приклад
  • nasjonale minoriteter i Norge er jøder, romanifolk/tatere, rom, kvener og skogfinner
Сторінка статті

ha/være kultur for

Значення та вживання

ha eller være aksept for;
Se: kultur
Приклад
  • de hadde kultur for samarbeid;
  • det var ikke en kultur for åpenhet der
Сторінка статті

kulturell appropriasjon

Значення та вживання

det å ta noe fra en kultur og sette det inn i en annen;
oftest brukt når personer som tilhører en kulturell majoritet, tar i bruk elementer fra en kulturell minoritet;
Сторінка статті

antikvarisk myndighet

Значення та вживання

myndighet (1) med ansvar for å ivareta antikvariske hensyn til materiell kultur (1);
Приклад
  • få bifall fra antikvariske myndigheter
Сторінка статті

spansk 2

прикметник

Значення та вживання

  1. som gjelder Spania og spanjoler
    Приклад
    • det spanske flagget;
    • spansk kultur
  2. verdig, hoven, kry
    Приклад
    • gå der så spansk som en greve

Фіксовані вирази

  • en spansk en
    handling som er litt på kanten;
    bløff
    • ta en spansk en
  • spansk flue
  • spansk kappe
    gammelt strafferedskap
  • spansk vegg
    lett (og flyttbar) vegg som ikke når opp til taket
  • spanske ryttere
    bærbart hinder som raskt kan settes opp som veisperring og lignende
Сторінка статті

vid

прикметник

Походження

norrønt víðr

Значення та вживання

  1. med stor bredde og utstrekning
    Приклад
    • vide sletter;
    • vidt utsyn;
    • den store, vide verden;
    • være kjent i vide kretser;
    • buksa er for vid i livet
  2. som omfatter mye
    Приклад
    • kultur er et vidt begrep;
    • en vid definisjon;
    • i vid betydning
  3. brukt som adverb: langt
    Приклад
    • reise vidt omkring;
    • være vidt bereist;
    • nå går det for vidt!
  4. brukt som forsterkende adverb: svært
    Приклад
    • ord med vidt forskjellig betydning

Фіксовані вирази

  • i det vide og det brede
    svært omstendelig
    • diskutere en sak i det vide og det brede
  • på vidt gap
    helt åpen;
    vidåpen
    • sette døra på vidt gap;
    • stå med munnen på vidt gap
Сторінка статті

utvikle

дієслово

Походження

etter tysk auswickeln og entwickeln, etter fransk développer og; latin evolvere

Значення та вживання

  1. danne, frambringe, la oppstå
    Приклад
    • utvikle nye bærsorter, nye produkter;
    • filosofene utvikler ulike teorier
    • refleksivt:
      • det utviklet seg sopp i kjelleren
  2. endre, gradvis omdanne, modne
    Приклад
    • utvikle kroppen ved, gjennom trening;
    • utvikle evnen til kritisk tenkning;
    • utvikle maskinen til noe nær det fullkomne;
    • pattedyra har utviklet seg fra laverestående former;
    • barnet utviklet seg raskt;
    • krisen kan utvikle seg til krig
    • som adjektiv i presens partisipp:
      • et utviklende miljø – gunstig, stimulerende for ens utvikling;
      • det er utviklende å reise
    • som adjektiv i perfektum partisipp:
      • et tidlig utviklet barn – modent, velutviklet;
      • ha mangelfullt utviklede sjelsevner;
      • en høyt utviklet kultur, teknikk
  3. legge fram, gjøre rede for, forklare
    Приклад
    • historikeren utvikler revolusjonens årsaker gjennom tre svære bind
Сторінка статті

røff

прикметник

Походження

av engelsk rough

Значення та вживання

  1. barsk (1), morsk
    Приклад
    • han hadde en røff oppvekst;
    • denne tåler røff behandling;
    • det er en røff kultur på arbeidsplassen
  2. upolert, tøff
    Приклад
    • en røff frisyre;
    • røff musikk

Фіксовані вирази

  • røft overslag
    grov eller omtrentlig utregning
Сторінка статті

Словник нюношка 177 oppslagsord

kultur

іменник чоловічий

Походження

av latin cultura, av colere ‘dyrke’

Значення та вживання

  1. levevis og førestillingsverd for ei bestemt folkegruppe på eit bestemt tidspunkt;
    Приклад
    • bli kjend med framande kulturar;
    • materiell kultur;
    • amerikansk kultur
  2. menneskeleg framferd som uttrykk for miljø, oppseding og utdanning;
    Приклад
    • ein mann med kultur;
    • kunst og kultur er viktig for menneska;
    • motsetninga mellom kultur og natur
  3. haldningar, verdiar og normer som rår hos ei viss gruppe menneske eller i visse samanhengar
    Приклад
    • eg møtte ein heit ny kultur i den nye bedriften;
    • dei er kjend for den utagerande kulturen sin
  4. dyrking av jord, skog, planter eller vatn
    Приклад
    • leggje land under kultur
  5. reindyrking av organismar eller populasjon av reindyrka organismar;
    væske bakteriar er dyrka i

Фіксовані вирази

  • ha/vere kultur for
    ha eller vere aksept for
    • hos oss er det kultur for samarbeid;
    • vi har ein kultur for openheit
Сторінка статті

stamme 1

іменник чоловічий або жіночий

Походження

frå lågtysk; samanheng med stå (3

Значення та вживання

  1. kraftig, loddrett del av eit tre eller ei stor plante som går frå rota og deler seg ut i greiner;
    Приклад
    • ei slank stamme;
    • borken på stamma var tjukk og knudrete
  2. fast del av eit heile, ei gruppe eller liknande;
    hovuddel, kjerne
    Приклад
    • byggje opp ei stamme av dugande fagfolk;
    • desse spelarane er stamma i laget
  3. gruppe menneske med felles opphav, kultur, språk og territorium;
    Приклад
    • germanske stammar
  4. fast bestand (1 av ei dyre- eller planteart
  5. i språkvitskap: del av eit ord som er att når bøyingsendingar er tekne bort;
    Приклад
    • 'sov-' er stamma av verbet å sove

Фіксовані вирази

  • eplet fell ikkje langt frå stamma
    brukt om person som liknar far sin eller mor si
  • siste skot på stamma
    siste nykomar eller tilvekst innanfor eit visst felt eller ei viss gruppe
Сторінка статті

magasin

іменник середній

Походження

gjennom tysk og fransk; frå arabisk ‘lagerhus’

Значення та вживання

  1. lagerbygning, lagringsrom
    Приклад
    • på biblioteket står dei mest verdifulle bøkene i magasinet
  2. oppsamlar for til dømes vatn eller varme;
    Приклад
    • regnsommaren fylte opp magasina til kraftverket
  3. rom til patroner på ymse handskytevåpen
  4. større butikk med mange avdelingar
  5. Приклад
    • eit magasin for kyrkje og kultur
  6. fast radio- eller tv-program med eit visst emneområde
Сторінка статті

spansk 2

прикметник

Значення та вживання

  1. som gjeld Spania og spanjolar
    Приклад
    • det spanske flagget;
    • spansk kultur
  2. hoven, kry;
    verdig
    Приклад
    • gå der så spansk som ein greve

Фіксовані вирази

  • ein spansk ein
    handling som er litt på kanten;
    bløff
  • spansk fluge
  • spansk kappe
    gammal straffereiskap
  • spansk vegg
    lett (og flyttbar) vegg som ikkje når opp til taket
  • spanske ryttarar
    lett hinder som snøgt kan setjast opp til vegsperringar og liknande
Сторінка статті

kulturmjølk

іменник жіночий

Значення та вживання

mjølk som er gjæra med ein kultur (5) av mjølkesyrebakteriar;
Приклад
  • kavringar med kulturmjølk
Сторінка статті

vokstergrunn

іменник чоловічий

Значення та вживання

  1. jord som vokstrar kan vekse i;
  2. i overført tyding: moglegskap for utvikling;
    Приклад
    • gje språk og kultur vokstergrunn
Сторінка статті

vid 2

прикметник

Походження

norrønt víðr

Значення та вживання

  1. med stor breidd og utstrekning
    Приклад
    • ei vid slette;
    • vidt utsyn;
    • den store, vide verda;
    • vere kjend i vide krinsar;
    • bukselinninga er for vid
  2. som omfattar mykje
    Приклад
    • i vid meining;
    • kultur er eit vidt omgrep;
    • ein vid definisjon
  3. brukt som adverb: langt
    Приклад
    • reise vidt omkring;
    • gå for vidt med krava
  4. brukt som forsterkande adverb: særs
    Приклад
    • på vidt forskjellige måtar

Фіксовані вирази

  • i det vide og det breie
    svært omstendeleg
    • ho la ut i det vide og det breie
  • på vidt gap
    heilt open;
    vidopen
    • setje døra på vidt gap;
    • med kjeften på vidt gap
Сторінка статті

utvikle

utvikla

дієслово

Походження

etter tysk auswickeln og entwickeln, som er etter fransk développer og latin evolvere

Значення та вживання

  1. få fram, skape, framstille
    Приклад
    • energi utviklar varme;
    • utvikle nye bærsortar, nye produkt, ein ny idé
    • refleksivt:
      • det har utvikla seg sopp i kjellaren
  2. endre gradvis og sakte, lage om, la vekse, mogne
    Приклад
    • utvikle kroppen med trening;
    • utvikle evna til tenking
      • pattedyra har utvikla seg frå lågare former;
      • barnet utviklar seg fort – kroppsleg, åndeleg;
      • han har utvikla seg som hoppar;
      • krisa kan utvikle seg til krig
    • i presens partisipp:
      • opphaldet verkar utviklande på deltakarane
    • i perfektum partisipp:
      • vere tidleg, seint, vel, dårleg utvikla – kroppsleg, åndeleg;
      • ha mangelfullt utvikla sjelsevner;
      • ein høgt utvikla kultur, teknikk
  3. leggje fram, greie ut om
    Приклад
    • utvikle teorien sin i ei bok
Сторінка статті

rydning

іменник жіночий або чоловічий

Значення та вживання

  1. stad ein ryddar eller har rydda for å dyrke jord, byggje eller liknande
    Приклад
    • fleire rydningar er komne under kultur i år
  2. open (og rydda) flate i skog eller liknande
    Приклад
    • dei kom til ei rydning i skogen;
    • dei tende bål i rydninga

Фіксовані вирази

  • brøyte seg rydning
    setje seg sjølv i ein betre posisjon
    • bandet brøyta seg rydning på hitlistene
Сторінка статті

romansk

прикметник

Походження

latin romanus ‘romersk’

Значення та вживання

som høyrer til, ættar frå, er særmerkt for folk eller land med kultur og språk frå Romarriket
Приклад
  • romanske folk

Фіксовані вирази

  • romansk stil
  • romanske språk
    språkgruppe som omfattar alle språk med opphav i latin
Сторінка статті