Перейти до основного вмісту
Доступність
ordbøkene.no, Cловник букмола та Словник нюношка

Розширений пошук

Простий пошук
Про розширений пошук
339 результатів

Словник букмола 160 oppslagsord

grunnlag

іменник середній

Походження

etter tysk egentlig ‘det som ligger underst eller til grunn’

Значення та вживання

noe som ligger til grunn, som en kan bygge videre på;
basis, fundament;
utgangspunkt, forutsetning
Приклад
  • et vitenskapelig grunnlag;
  • ha et godt grunnlag å bygge på;
  • legge grunnlaget for noe nytt;
  • de har grunnlag for å hevde at de er uskyldige;
  • beslutningen er tatt på sviktende grunnlag
Сторінка статті

hjørnestein

іменник чоловічий

Значення та вживання

  1. grunnstein under hushjørne
  2. i overført betydning: viktig grunnlag for noe;
    Приклад
    • medlemskapet i NATO er en hjørnestein i utenriks- og sikkerhetspolitikken;
    • denne boka er en hjørnestein i hennes forfatterskap
Сторінка статті

synser

іменник чоловічий

Походження

av synse

Значення та вживання

person som stadig uttaler seg offentlig om forskjellige saker, ofte på vaklende grunnlag
Сторінка статті

falsk 2

прикметник

Походження

gjennom lavtysk; fra latin fallere ‘bedra’

Значення та вживання

  1. ikke virkelig eller egentlig (1);
    Приклад
    • gi en falsk forklaring;
    • falske forhåpninger;
    • på falske premisser;
    • falsk alarm
  2. Приклад
    • falske perler;
    • falske penger;
    • falskt pass;
    • falsk beskjedenhet
    • brukt som adverb
      • skrive falskt
  3. Приклад
    • falske venner;
    • gi et falskt bilde av noe
  4. med urene toner
    Приклад
    • falsk sang
    • brukt som adverb:
      • hun synger falskt

Фіксовані вирази

  • falsk krupp
    krupplignende betennelse i strupehodet;
    jamfør krupp
  • falsk nyhet
    sak som blir presentert som en nyhet, men som ikke har grunnlag i faktiske forhold
    • de sprer falske nyheter på nettet
  • spille falskt
    jukse i kortspill
Сторінка статті

teoretisk

прикметник

Походження

gjennom tysk, fra gresk

Значення та вживання

  1. som gjelder eller bygger på abstrakte tanker og vurderinger;
    til forskjell fra praktisk (1)
    Приклад
    • ha et teoretisk grunnlag for politikken;
    • søke en teoretisk utdanning
  2. som gjelder teorien i et fag, en kunstart eller en vitenskap
    Приклад
    • oppgaven består av en teoretisk og en praktisk del;
    • teoretisk fysikk
  3. som er usannsynlig, men mulig;
    Приклад
    • det kan teoretisk sett gå;
    • rent teoretisk kan de fortsatt vinne
Сторінка статті

rotfeste 1

іменник середній

Значення та вживання

  1. feste for rota på plante
    Приклад
    • hveten har dypt rotfeste
  2. i overført betydning: fast grunn, trygt grunnlag
    Приклад
    • ha rotfeste i nasjonal tradisjon
Сторінка статті

rot 1

іменник жіночий або чоловічий

Походження

norrønt rót

Значення та вживання

  1. del av en plante som går ned i jorda
    Приклад
    • bjørka har lange røtter;
    • skogen råtnet på rot;
    • fra rot til topp
  2. plante med særlig godt utviklet underjordisk del
  3. nederste del av noe som utgjør et feste til noe annet;
  4. i overført betydning: noe som har festet seg som noe stabilt og akseptert;
    grunnlag, tilknytning, rotfeste (1, 2)
    Приклад
    • denne tradisjonen har dype røtter langs hele kysten;
    • planen har ikke rot i virkeligheten
  5. utgangspunkt for noe;
    Приклад
    • rota til alt vondt;
    • her ligger rota til mange av problemene i området
  6. i matematikk: tall i forhold til et annet tall som blir likt når en ultipliserer det med seg selv (én eller flere ganger)
    Приклад
    • rota av 16 er 4
  7. i språkvitenskap: del av ord som kan stå alene eller være del av en stamme (1, 5), og som ikke har avledninger ellerbøyningsendelse;
    jamfør rotord

Фіксовані вирази

  • ha sin rot i
    stamme fra
  • rykke opp med rota
    ta bort fra grunnen av;
    utrydde
  • råtne på rot
    gå i oppløsning;
    forfalle
    • skogen har råtnet på rot
  • slå rot
    • utvikle røtter og begynne å vokse
      • planten slo rot og begynte etter hvert å blomstre
    • utvikle tilhørighet til et sted;
      føle seg hjemme;
      til forskjell fra å være rotløs
      • hun har slått rot i Trondheim
    • feste seg, finne grobunn
      • hans ideer slo rot mellom folket
Сторінка статті

bred, brei

прикметник

Походження

norrønt breiðr

Значення та вживання

  1. med stor utstrekning på tvers av lengden eller høyden;
    motsatt smal, til forskjell fra lang og høy (2
    Приклад
    • en bred gate;
    • være bred over skuldrene;
    • et bredt smil;
    • et rikt område med brede bygder
  2. med en nærmere angitt utstrekning, målt på tvers av lengden eller høyden
    Приклад
    • huset er ti meter langt og fem meter bredt
  3. som omfatter mye eller mange;
    vidstrakt
    Приклад
    • et bredt utvalg av matvarer;
    • bred enighet;
    • de brede lag av folket;
    • drøfte en sak på bredt grunnlag;
    • et bredt spekter av tiltak for å nå målene
  4. Приклад
    • snakke bred østfolddialekt;
    • han snakket med bred amerikansk aksent
    • brukt som adverb:
      • snakke bredt

Фіксовані вирази

  • de brede lag
    den store mengden av folk;
    massene;
    folk flest
    • i de brede lag av befolkningen
  • i det vide og det brede
    svært omstendelig
    • diskutere en sak i det vide og det brede
  • i sju lange og sju brede
    svært lenge;
    i det uendelige
    • vente på svar i sju lange og sju brede
  • vidt og bredt
    mange steder;
    overalt
    • hun har reist vidt og bredt
Сторінка статті

springe ut av

Значення та вживання

ha sitt grunnlag i;
Приклад
  • mye av kriminaliteten springer ut av nød
Сторінка статті

springe

дієслово

Походження

norrønt springa

Значення та вживання

  1. bevege seg raskt framover på føttene;
    Приклад
    • springe om kapp;
    • springe etter noen;
    • springe opp bakkene;
    • han springer fra de andre
  2. endre eller flytte seg raskt;
    hoppe, sprette, fyke
    Приклад
    • springe ut av bilen;
    • springe over noe;
    • prisene sprang i været;
    • øynene sprang nesten ut av hodet på dem;
    • døra sprang opp
  3. brukt som adjektiv: usammenhengende
    Приклад
    • et springende foredrag
  4. åpne seg, folde seg ut
    Приклад
    • springe ut i full blomst
  5. eksplodere, sprekke
    Приклад
    • brua sprang i lufta;
    • båten sprang lekk;
    • et blodkar har sprunget

Фіксовані вирази

  • det springende punkt
    kjernen i en sak;
    det avgjørende
    • det springende punkt i saken er penger
  • la bomben springe
    avsløre en sensasjonell nyhet
    • hun lot bomben springe og fortalte om fortiden sin
  • springe fram
    stikke ut;
    vise seg
    • hvitveisen springer fram om våren
  • springe i lufta
    eksplodere
  • springe i øynene
    være lett å legge merke til
    • en løsning som umiddelbart springer i øynene;
    • språket i romanen springer oss i øynene
  • springe skoene av seg
    skynde seg
  • springe ut av
    ha sitt grunnlag i
    • mye av kriminaliteten springer ut av nød
Сторінка статті

Словник нюношка 179 oppslagsord

grunnlag

іменник середній

Значення та вживання

noko som ligg til grunn, som ein kan byggje vidare på;
basis, fundament;
utgangspunkt, føresetnad
Приклад
  • leggje grunnlaget for vidare arbeid;
  • rykta har ikkje noko reelt grunnlag;
  • ha grunnlag for å hevde at påstanden er sann;
  • ho uttala seg på grunnlag av sikre data;
  • dette kan vi fastslå med grunnlag i materialet
Сторінка статті

hjørnestein, hyrnestein

іменник чоловічий

Значення та вживання

  1. stein under hushjørne
  2. i overført tyding: viktig grunnlag for noko;
    Приклад
    • eit levande landbruk er hjørnesteinen for levande bygder;
    • denne boka er ein hjørnestein i forfattarskapen hennar
Сторінка статті

synsar

іменник чоловічий

Походження

av synse

Значення та вживання

person som ofte uttaler seg offentleg om ymse saker, ofte på svakt eller vaklande grunnlag
Сторінка статті

fot 1

іменник чоловічий

Походження

norrønt fótr

Значення та вживання

  1. nedste del av ganglem;
    Приклад
    • fryse på føtene;
    • forstue foten;
    • stå med foten i dørsprekken
  2. Приклад
    • ha lange føter;
    • ikkje greie å stå på føtene;
    • slå føtene unna nokon;
    • stå på éin fot
  3. del av strømpe eller sokk som dekkjer foten (1
    Приклад
    • strikk foten til han er lang nok
  4. fotefar som jakthund kan følgje ved hjelp av lukt
    Приклад
    • få fot;
    • finne foten
  5. nedste del av noko;
    Приклад
    • ved foten av fjellet
  6. rytmisk eining i verselinje;
    jamfør versefot

Фіксовані вирази

  • for fote
    utan å skåne noko eller nokon
    • meie ned for fote
  • få ein fot innanfor
    få innpass (ein stad)
  • få fast fot
    få fotfeste, innpass
    • han fekk fast fot i Noreg
  • få føter å gå på
    gå unna;
    få avsetnad
    • kakene fekk føter å gå på
  • få kalde føter
    vilje dra seg unna
    • ho fekk kalde føter og ville bryte samarbeidet
  • ikkje vite kva fot ein skal stå på
    ikkje vite kva ein skal gjere
  • kaste seg for føtene på nokon
    vise teikn på undergjevnad
  • leggje noko/nokon for føtene sine
    vinne nokon for seg;
    vinne over
    • Ole Bull la verda for føtene sine;
    • artisten har lagt publikum for føtene sine
  • lett på foten
    stø og rask i gonga;
    snarføtt
  • leve på stor fot
    leve flott;
    ha eit stort forbruk
  • på fallande fot
    sist i svangerskapen
  • på fote
    i orden, i tilfredsstillande tilstand
    • få noko på fote;
    • hjelpe nokon på fote;
    • kome seg på fote att
  • på like fot
    på like vilkår;
    på same grunnlag
    • bli vurdert på like fot med ein annan
  • på ståande fot
    nett no, straks, i farten
  • setje foten i bakken
    ta ein pause og tenkje seg om
    • dei har ikkje noko anna val enn å setje foten i bakken
  • setje ned foten
    setje ein stoppar for;
    seie stopp
    • utvalet kjem til å setje ned foten og skrinleggje arbeidet
  • sitje ved føtene til nokon
    (etter Apg 22,3) vere saman med nokon som ein ser på som lærar eller rettleiar
  • skyte seg sjølv i foten
    gjere ein feil som skader ein sjølv
  • som fot i hose
    lett, greitt
  • stemme med føtene
    vise meininga si ved å forlate ein stad
    • dei har valt å stemme med føtene og dra sin veg
  • stå på eigne føter
    greie seg sjølv;
    stå på eigne bein
  • stå på god fot med
    ha godt forhold til
  • stå på like fot med
    vere lik;
    bli handsama på same måte som
  • ta foten fatt
    byrje å gå;
    ta beina fatt
  • ta føtene på nakken
    byrje å springe;
    ta beina på nakken
  • til fots
    gåande
Сторінка статті

basis

іменник чоловічий

Походження

frå gresk ‘grunnvoll’, opphavleg ‘steg’

Значення та вживання

  1. fundament, underlag (for eit byggverk);
    fot (1, 5) på ei søyle
  2. grunnlag, føresetnad for noko
    Приклад
    • drøfte spørsmålet på brei basis;
    • arbeide på frivillig basis
  3. i matematikk: grunnflate i sylinder, kjegle og liknande;
    grunntal i eit tal- eller logaritmesystem
  4. i landmåling: avstandsmålt linje som dannar grunnlag for målestokken i triangulering
  5. grunndel av noko
    Приклад
    • måling med olje som basis
Сторінка статті

surveymetode

іменник чоловічий

Походження

av survey

Значення та вживання

kartlegging av haldningar eller åtferd i ei befolkningsgruppe på grunnlag av intervju av eller eit spørjeskjema til eit uval av gruppa
Сторінка статті

rotfeste 1

іменник середній

Походження

av feste (1

Значення та вживання

  1. feste i jorda for rot på plante
    Приклад
    • kveiten har djupt rotfeste
  2. i overført tyding: fast grunn, trygt grunnlag
    Приклад
    • ha rotfeste i nasjonal tradisjon
Сторінка статті

rot 1

іменник жіночий

Походження

norrønt rót

Значення та вживання

  1. del av ei plante som går ned i jorda
    Приклад
    • bjørka har lange røter;
    • frå rot til topp
  2. plante med særleg godt utvikla underjordisk del
  3. nedste del av noko som utgjer eit feste til noko anna;
  4. i overført tyding: noko som har festa seg som noko stabilt og akseptert;
    grunnlag, tilknyting, rotfeste (1, 2)
    Приклад
    • planen har ikkje rot i røyndomen;
    • ein kultur med djupe røter
  5. utgangspunkt for noko;
    Приклад
    • rota til alt vondt;
    • rota til problema ligg i fortida deira
  6. i matematikk: tal i høve til eit anna tal som det blir likt når ein multipliserer det med seg sjølv (éin eller fleire gonger)
    Приклад
    • rota av 16 er 4
  7. i språkvitskap: del av ord som kan stå aleine eller vere del av ei stamme (1, 5), og som er utan avleiingar eller bøyingsending;
    jamfør rotord

Фіксовані вирази

  • ha si rot i
    stamme frå
  • rykkje opp med rota
    fjerne for godt;
    utrydde
  • ròtne på rot
    gå i oppløysing;
    forfalle
    • skogen ròtna på rot
  • slå rot
    • utvikle røter og byrje å vekse
      • planta har slått rot og vil kanskje begynne å blomstre til sommaren
    • utvikle tilhøyrsle til ein stad;
      kjenne seg heime;
      til skilnad frå å vere rotlaus
      • dei slo raskt rot i den nye byen
    • feste seg, få grobotn
      • tankane slo rot
Сторінка статті

robotbilete, robotbilde

іменник середній

Походження

av robot

Значення та вживання

bilete av ein etterlyst person, sett saman av politiet på grunnlag av opplysningar frå publikum
Сторінка статті

usikker

прикметник

Значення та вживання

  1. som kan vere eller bli farleg;
    Приклад
    • usikker is;
    • stoda er usikker;
    • usikkert vêr
  2. som ein ikkje kan vite noko om;
    Приклад
    • bransjen har ei usikker framtid;
    • det er usikkert korleis det går
  3. dårleg fundert;
    Приклад
    • det er eit usikkert grunnlag å byggje på
  4. som er i tvil;
    lite overtydd;
    med dårleg (sjølv)tillit
    Приклад
    • eg er usikker på kva som er rett;
    • vere usikker på seg sjølv;
    • svare usikkert
  5. ustø, vaklande, famlande
    Приклад
    • usikre steg, rørsler;
    • gå usikkert
Сторінка статті