Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
12 treff

Bokmålsordboka 6 oppslagsord

ellipse

substantiv hankjønn

Uttale

elipˋse

Opphav

gjennom latin; fra gresk ‘utelatelse, mangel’

Betydning og bruk

  1. oval, sluttet (matematisk) kurve (1, 1)
  2. i språkvitenskap: utelatelse av et ord eller et ledd som ikke er nødvendig for forståelsen av et uttrykk;
    forkortet uttrykk
Artikkelside

amfiteater

substantiv intetkjønn

Opphav

fra gresk; av amfi

Betydning og bruk

  1. åpen ellipse- eller halvsirkelformet bygning med en arena i midten og tilskuerplasser i trappetrinn oppover
  2. teater (1) der tilskuerplassene ligger i trappetrinn oppover
Artikkelside

rund

adjektiv

Opphav

fra lavtysk; av latin rotundus, av rota ‘hjul’

Betydning og bruk

  1. med form som en sirkel, ellipse eller lignende
    Eksempel
    • en rund bordplate;
    • et rundt hull;
    • et barn med store, runde øyne
  2. med form som en kule, sylinder eller lignende
    Eksempel
    • være rund som et egg;
    • jorda er rund;
    • runde stokker
  3. Eksempel
    • en bestemor med trinne, runde armer
  4. Eksempel
    • være rund i ryggen
  5. om fisk: hel, med hode, gjeller og innmat;
    ikke sløyd
    Eksempel
    • frysing av rund fisk
  6. blid og omgjengelig;
    Eksempel
    • en rund fyr
  7. som ikke støter noen;
    som unngår problemer
    Eksempel
    • runde og ufarlige samtaler
  8. Eksempel
    • runde formuleringer;
    • runde talemåter
  9. om tall eller sum: som er delelig med 10;
    avrundet
    Eksempel
    • sende en rund sum;
    • feire runde år
  10. Eksempel
    • musikk med runde klanger og bedagelige rytmer
  11. om smak: fyldig (4)
    Eksempel
    • vinen er rund i smaken

Faste uttrykk

  • ligge rund
    ligge fullt påkledd
  • med rund hånd
    rikelig, raust
    • dele ut ros med rund hånd
  • rund i kantene
    tolerant og medgjørlig;
    romslig (2)
  • rundt regnet
    omtrent
Artikkelside

ellipseformet, ellipseforma

adjektiv

Betydning og bruk

med form som en ellipse (1)
Eksempel
  • en ellipseformet kurve
Artikkelside

ellipsoide

substantiv hankjønn

Uttale

elipso-iˋde

Opphav

nydanning av ellipse

Betydning og bruk

lukket, krum flate der ethvert plant snitt er en ellipse (1) eller en sirkel
Artikkelside

elliptisk

adjektiv

Betydning og bruk

  1. Eksempel
    • elliptisk bane
  2. dannet ved ellipse (2);
    forkortet
    Eksempel
    • et elliptisk uttrykk
Artikkelside

Nynorskordboka 6 oppslagsord

ellipse

substantiv hankjønn

Uttale

elipˋse

Opphav

gjennom latin; frå gresk ‘utelating, mangel’

Tyding og bruk

  1. oval, slutta (matematisk) kurve (1, 1)
  2. i språkvitskap: utelating av eit ord eller eit ledd som ikkje trengst for å forstå eit uttrykk;
    forkorta uttrykk
Artikkelside

ellipsoide

substantiv hankjønn

Uttale

elipso-iˋde

Opphav

nylaging av ellipse

Tyding og bruk

lukka, krum flate der kvart plant snitt er ein ellipse (1) eller ein sirkel
Artikkelside

ellipseforma

adjektiv

Tyding og bruk

med form som ein ellipse (1)
Døme
  • ei ellipseforma bane
Artikkelside

amfiteater

substantiv inkjekjønn

Opphav

frå gresk; av amfi

Tyding og bruk

  1. open ellipse- eller halvsirkelforma bygning med ein arena i midten og tilskodarplassar i trappesteg oppetter
  2. teater (1) der tilskodarplassane ligg i trappesteg oppetter
Artikkelside

elliptisk

adjektiv

Tyding og bruk

  1. Døme
    • elliptisk bane
  2. danna ved ellipse (2);
    forkorta
    Døme
    • elliptiske uttrykk
Artikkelside

rund

adjektiv

Opphav

frå lågtysk; av latin rotundus, av rota ‘hjul’

Tyding og bruk

  1. med form som ein sirkel, ellipse eller liknande
    Døme
    • ei rund bordplate;
    • eit rundt hol;
    • barnet har store, runde auge
  2. med form som ei kule, ein sylinder eller liknande
    Døme
    • rund som eit egg;
    • jorda er rund;
    • runde stokkar
  3. Døme
    • han har runde armar
  4. Døme
    • vere rund i ryggen
  5. om fisk: heil, med hovud, gjeller og innmat;
    ikkje sløgd
    Døme
    • frysing av rund fisk
  6. blid og omgjengeleg;
    Døme
    • ein rund type
  7. som ikkje støyter nokon;
    som unngår problem
    Døme
    • runde og ufarlege samtalar
  8. Døme
    • runde formuleringar;
    • runde talemåtar
  9. om tal eller sum: som kan delast med 10;
    avrunda
    Døme
    • sende ein rund sum;
    • feire runde år
  10. Døme
    • eit flygel med ein syngjande, rund klang
  11. om smak: fyldig (4)
    Døme
    • vinen er rund i smaken

Faste uttrykk

  • liggje rund
    liggje fullt påkledd
  • med rund hand
    rikeleg, raust
    • dele ut gåver med rund hand
  • rund i kantane
    tolerant og medgjerleg;
    romsleg (2)
  • rundt rekna
    om lag
Artikkelside