Avansert søk

Nynorskordboka 23 oppslagsord

stress

substantiv hankjønn eller inkjekjønn

Opphav

frå engelsk ‘trykk’

Tyding og bruk

psykisk eller fysisk press;
pårøyning
Døme
- vere plaga av stress og søvnløyse;
- ein lærar må tole mykje stress og mas
slitasje
Døme
- plantene vart utsette for stress gjennom fleire slåttar

stresse

stressa

verb

Opphav

frå engelsk; jamfør stress

Tyding og bruk

påføre stress (1);
jamfør stressa og stressande
Døme
- tanken på eksamen stressar meg;
- det var ikkje meininga å stresse deg
ha det travelt og strevsamt;
mase og kjase;
jamfør stressa
Døme
- du må ikkje stresse så mykje;
- dei stressa rundt for å nå alt

Faste uttrykk

stresse ned
ta det meir med ro;
senke tempoet

varm

adjektiv

Opphav

norrønt varmr

Tyding og bruk

som har høg temperatur;
som gjev varme;
heit (1)
Døme
- varmt og kaldt vatn;
- rykande varm suppe;
- omnen var gloande varm;
- vere sveitt og varm;
- varmt i vêret;
- reise til varmare strøk;
- det er to gradar vamare enn normalen;
- måndag blir den varmaste dagen denne veka
- brukt som substantiv:
  servere litt varmt til kvelds
som held godt på varmen
Døme
- ein varm genser
fersk, ny
Døme
- følgje eit varmt spor
om farge: som inneheld nyansar av raudt eller gult og gjev inntrykk av varme
Døme
- måle himmelen i varme fargar
prega av sterke kjensler
Døme
- bli opphissa og varm
- brukt som adverb:
  gå varmt føre seg
hjarteleg, kjenslefylt
Døme
- ein varm smil;
- varme ord;
- ei varm røyst;
- arbeide for eit varmare samfunn
- brukt som adverb:
  tale varmt for noko

Faste uttrykk

bli varm i trøya
venje seg til forholda
gå ei kule varmt
bli ein oppheita situasjon;
kome til ein konfrontasjon med høg temperatur
når det vart for mykje stress, kunne det gå ei kule varmt
gå varm
bli overoppheita
maskinen gjekk varm
halde ei sak varm
halde interessa oppe for ei sak
smi medan jernet er varmt
nytte eit lagleg høve når det byr seg
varm om hjartet
glad, rørt
ho blir varm om hjartet når ho tenkjer på hjelpa ho fekk

pes

substantiv hankjønn eller inkjekjønn

Opphav

Tyding og bruk

pesande lyd;
pesing
stress;
hastverk
Døme
- det vart mykje pes på slutten

Faste uttrykk

få pes
- få kritikk
  ho fekk mykje pes etter at ho la ut innlegget
- bli pressa
  han fekk pes frå konkurrenten på den siste runden før mål

kule 2

substantiv hokjønn

Opphav

norrønt kúla ‘kul, hevelse’

Tyding og bruk

rund utvekst på tre
rykk (2), ri (1, 1), kast (4)
Døme
- ei hard kule
- - fyllekule
  - vindkule
gjeng (2), flokk (1)
Døme
- heile kula
omgang i spel
Døme
- ei kule poker
varp, storfangst
Døme
- ei heil kule

Faste uttrykk

gå ei kule varmt
bli ein oppheita situasjon;
kome til ein konfrontasjon med høg temperatur
når det vart for mykje stress, kunne det gå ei kule varmt

følgje 3, følge 3, fylgje 4

følgja, følga, fylgja

verb

Opphav

norrønt fylgja; jamfør tysk folgen

Tyding og bruk

fare eller gå saman med (nokon);
eskortere
Døme
- følgje nokon heim;
- følgje ein på turen;
- følgje gjestene ut;
- følgje straumen;
- slutt å følgje etter meg!
kome etter (som neste ledd);
avløyse
Døme
- brev følgjer seinare;
- ei vond tid følgde;
- mykje følgde i kjølvatnet av hendinga;
- følgje etter den avtroppande leiaren i stillinga
fare langs
Døme
- følgje vegen;
- vegen følgjer stranda;
- helikopteret følgjer terrenget;
- følgje horisonten med auga
rette merksemda mot;
observere, oppfatte, studere
Døme
- følgje hendingane på nært hald;
- følgje ein med auga;
- følgje utviklinga nøye;
- følgje kampen på storskjerm
handle i samsvar med;
rette seg etter;
lyde (1, 3)
Døme
- følgje samvitet;
- følgje råda frå styresmaktene;
- følgje føredømet til nabolandet;
- denne framgangsmåten følgjer ikkje vanleg praksis
vere resultat eller slutning
Døme
- av det følgjer at vi må byggje ut vegnettet i området
vere eller henge saman med;
høyre til
Døme
- det følgjer mykje stress med jobben;
- det følgjer slikt liv med henne;
- må hell og lykke følgje deg!
- namnet følgjer ætta
ta regelmessig del i
Døme
- følgje undervisninga;
- mange sjåarar følgjer serien kvar veke
få faste oppdateringar om eller frå ein person, organisasjon eller liknande på sosiale medium
Døme
- følgje kvarandre på Instagram;
- det er mange som følgjer statsråden på sosiale medium

Faste uttrykk

følgje av seg sjølv
vere sjølvsagd
følgje ein til grava
delta i gravferda til nokon
følgje med
bli med, halde tritt;
vere merksam;
passe på
følg med inn!
sokken følgde med da ho tok av seg støvelen;
følg med ungen litt!
du må følgje med i tida;
eg har litt vanskeleg for å følgje med i timen
følgje opp
gå eller arbeide vidare med noko mot eit mål;
utfylle, komplettere
følgje opp ei sak;
lova må følgjast opp i praksis;
følgje opp suksessen;
følgje opp kurset med praktiske øvingar
følgje på
halde følgje;
kome etter;
halde fram
om renta blir kutta, vil truleg bankane følgje på med lågare rente for bustadlån

stressande

adjektiv

Opphav

Tyding og bruk

som skaper stress (1)

Døme

ein stressande situasjon;
ha eit stressande arbeid

stressa

adjektiv

Opphav

Tyding og bruk

prega av stress (1);

oppkava, oppjaga (1)

Døme

stressa foreldre;
eg blir alltid stressa før eksamen

tyr

substantiv hankjønn

Opphav

av dansk; norrønt þjórr, jamfør latin Taurus

Tyding og bruk

okse (1), stut;
jamfør ta tyren/oksen ved horna
Døme
- to tyrar stanga kvarandre
i astrologi: person som er fødd i stjerneteiknet Tyren (mellom 21. april og 20. mai)
Døme
- ho er tyr;
- tyrer liker ikkje mas og stress

stressfaktor

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

omstende som skaper stress (1);

jamfør faktor (2)

Døme

smale vegar og stor trafikk kan vere ein stressfaktor

Side 1 av 3

Resultater per side: