Avansert søk

Eitt treff

Nynorskordboka 46 oppslagsord

hundre 1

substantiv inkjekjønn

Opphav

norrønt hundrað

Tyding og bruk

mengd på 100;
Døme
  • eit heilt hundre;
  • fem hundre kroner;
  • to hundre år;
  • fleire hundre hadde samla seg på torget

hundre 2

determinativ kvantor

Opphav

norrønt hundrað

Tyding og bruk

  1. grunntalet 100
    Døme
    • bli hundre år;
    • boka kosta 100 kroner
  2. brukt i overdriving om høgt tal
    Døme
    • dette har eg da teke opp att hundre gonger!

Faste uttrykk

  • vere heilt i hundre
    vere svært oppglødd eller ivrig på noko

vere heilt i hundre

Tyding og bruk

vere svært oppglødd eller ivrig på noko;
Sjå: hundre

daud og gravlagd

Tyding og bruk

Sjå: daud
  1. avliden og lagd i jorda
    Døme
    • keisaren er død og gravlagd for fleire hundre år sidan
  2. i overført tyding: avslutta og gløymd (2
    Døme
    • stykket er ikkje daudt og gravlagt heilt enno

no er hundre og eitt ute

Tyding og bruk

no er spelet tapt;
no ser det rett ille ut;
jamfør hundreogein;

daud, død 2

adjektiv

Opphav

norrønt dauðr

Tyding og bruk

  1. ikkje lenger i live, avliden (1)
    Døme
    • ho er død no;
    • død eller levande;
    • bli erklært død;
    • ein daud fisk;
    • daude fluger i vinduskarmen;
    • daude planter
    • brukt som substantiv:
      • følgje den døde til grava;
      • stå opp frå dei døde
  2. som framstår livlaus
    Døme
    • bleike og daude augo;
    • snakke med ei daud røyst
  3. som har lite ferdsel, liv eller verksemd;
    Døme
    • staden verkar daud;
    • her er det heilt daudt
  4. som ikkje blir brukt meir;
    Døme
    • latin er eit daudt språk;
    • denne tradisjonen har vore daud lenge
  5. som ikkje fungerer meir;
    Døme
    • motoren er daud;
    • telefonen min er heilt daud
  6. som ikkje er relevant eller aktuell lenger
    Døme
    • bluesen er ikkje daud;
    • saka er heilt daud
  7. som kjennest slapp;
    Døme
    • daud i kroppen;
    • ein daud fot
  8. Døme
    • sjøen låg daud og still;
    • det er daudt i vêret;
    • ballen låg daud;
    • eit daudt publikum
  9. som er ugyldig;
    som ikkje tel (med)
    Døme
    • eit daudt kast;
    • eit daudt hopp

Faste uttrykk

  • daud og gravlagd
    • avliden og lagd i jorda
      • keisaren er død og gravlagd for fleire hundre år sidan
    • i overført tyding: avslutta og gløymd (2
      • stykket er ikkje daudt og gravlagt heilt enno
  • daud som ei sild
    heilt livlaus;
    steindaud
    • liggje daud som ei sild
  • daudt løp
    uavgjort resultat (i konkurranse, kamp eller strid)
    • det var daudt løp mellom konkurrentane
  • daudt prosjekt
    noko som er nyttelaust, fåfengd (2;
    fånytte
    • å klippe blautt gras er eit daudt prosjekt

hekto-

prefiks

Opphav

av fransk hecto-; av gresk hekaton ‘hundre’

Tyding og bruk

prefiks (1) som viser at måleininga som kjem etter, skal gongast med hundre;
i ord som hektogram og hektoliter

kubikk

substantiv hankjønn

Opphav

jamfør kubus

Tyding og bruk

  1. kortform av ei rekkje samansetningar med kubikk- som førsteledd
    Døme
    • kassa tek fem kubikk;
    • sanden kosta 500 kr kubikken;
    • motoren er på ni hundre kubikk;
    • rekne kubikk
  2. førsteledd i ord som har med rommål eller tredje potens (2) å gjere;

dryg

adjektiv

Opphav

norrønt drjúgr

Tyding og bruk

  1. som varer lenge eller når langt;
    Døme
    • dryg mat som mettar mange;
    • vere dryg i bruk
  2. som er slitsam eller strevsam (1);
    jamfør langdryg
    Døme
    • ei dryg reise;
    • den siste bakken var den drygaste;
    • dei brukte mange dryge timar i møtelokalet
  3. Døme
    • vere dryg over baken;
    • han var dryg over aksla;
    • ein dryg slurk
  4. litt meir enn;
    god
    Døme
    • drygt fem kilo;
    • skumme gjennom dryge hundre sider med tekst;
    • ein dryg time;
    • det var vel ein dryg månad sidan
  5. Døme
    • dryge skuldingar;
    • ei dryg historie;
    • i drygaste laget;
    • prisen er for dryg

hundretusentals

adjektiv

Tyding og bruk

som det finst om lag 100 000 av;
som finst i mengder på fleire hundre tusen
Døme
  • eit hundretusentals timar;
  • hundretusentals soldatar langs grensa