Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
10 treff

Nynorskordboka 10 oppslagsord

fastslå

verb

Tyding og bruk

slå fast;
hevde som sikkert;
Artikkelside

fastslått

adjektiv

Opphav

av slå fast eller fastslå

Tyding og bruk

vedteken, avgjord;
  • bruk samsvarsbøying framfor eit substantiv:
    • eit fastslått faktum;
    • etter fastslåtte reglar
  • bruk ubøygd form etter eit usjølvstendig verb:
    • dette er fastslått i lov;
    • prinsippa vart fastslått
Artikkelside

fastslegen

adjektiv

Opphav

av slå fast eller fastslå

Tyding og bruk

vedteken, avgjord;
Døme
  • etter fastslegne reglar;
  • saka vart fastslegen
Artikkelside

statuere

statuera

verb

Opphav

frå latin ‘stille opp, stille fram’

Tyding og bruk

i jus: fastslå, fastsetje
Døme
  • statuere ei plikt

Faste uttrykk

  • statuere eit eksempel
    reagere strengt til åtvaring for andre
Artikkelside

peile

peila

verb

Opphav

frå lågtysk eller nederlandsk; av eldre lågtysk pegelen

Tyding og bruk

  1. finne retninga til noko ved hjelp av kompass, radiosignal eller liknande, for å fastslå ein posisjon
    Døme
    • ho er ekspert på å peile mobilsignal
  2. måle djupn eller høgd på (væske i behaldar)
    Døme
    • peile motorolja

Faste uttrykk

  • peile inn
    • lokalisere (radiosendar eller liknande)
      • dei peila inn den radiomerkte ulven ein gong i veka
    • gradvis orientere seg mot
      • dei peilar seg inn mot yrke med høg løn
Artikkelside

sikteskive

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

  1. (kvit) metallskive brukt til å fastslå siktedjupet i sjø eller vatn
    Døme
    • måle sikta i sjøen med ei sikteskive
  2. (stor) skive med siktelinjer, sett opp på utsiktspunkt
    Døme
    • ei ny sikteskive er sett opp på toppen av nuten
Artikkelside

identifisere

identifisera

verb

Opphav

frå mellomalderlatin; av latin idem ‘den same’ og facere ‘gjere’

Tyding og bruk

  1. kjenne att;
    fastslå identiteten til
    Døme
    • identifisere dei omkomne
  2. gjere seg til eitt (med);
    setje seg heilt i ein annans stad;
    ha samkjensle (med)
    Døme
    • identifisere seg med hovudpersonen i filmen;
    • identifisere seg med dei undertrykte
  3. påvise identitet mellom (to eller fleire ting);
    føre inn under same omgrep
Artikkelside

identitet

substantiv hankjønn

Opphav

av seinlatin identitas; av latin idem

Tyding og bruk

  1. det å vere identisk;
    fullstendig likskap
    Døme
    • fastslå identitet mellom to omgrep
  2. sum av element som gjev eit individ, eit samfunn eller liknande individualitet;
    Døme
    • søking etter eigen identitet;
    • nasjonal identitet
  3. namn, stilling og liknande til ein person
    Døme
    • fastslå identiteten til den døde
Artikkelside

fosterdiagnostikk

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

diagnostikk av eit foster for å fastslå førekomst av visse arveanlegg, misdanningar og sjukdomar
Artikkelside

grunnlag

substantiv inkjekjønn

Tyding og bruk

noko som ligg til grunn, som ein kan byggje vidare på;
basis, fundament;
utgangspunkt, føresetnad
Døme
  • leggje grunnlaget for vidare arbeid;
  • rykta har ikkje noko reelt grunnlag;
  • ha grunnlag for å hevde at påstanden er sann;
  • ho uttala seg på grunnlag av sikre data;
  • dette kan vi fastslå med grunnlag i materialet
Artikkelside